Bakanlar Kurulu’nun 08 Mayıs 2015 tarih ve 2015/7702 sayılı kararı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın onayı ile tüzel kişilik kazanarak kurulan “Samsun Kızılırmak Deltası Koruma ve Geliştirme Birliği (SAMKUŞ)”, Büyükşehir Belediyesi 1. Meclis Başkan Vekili Turan Çakır başkanlığında gerçekleştirdiği ilk olağan genel kurulunda birlik organlarını seçerek faaliyetlerine başladı.
Dünyanın en önemli sulak alanlarından birisi kabul edilen ve Uluslararası Ramsar (Özellikle Su Kuşları Yaşama Ortamı Olarak Uluslararası Öneme Sahip Sulak Alanlar Hakkında Sözleşme) alanı da olan Kızılırmak Deltası artık profesyonel bir yönetim anlayışı ile dünyaya açılacak. Birlik kuruluş amacını ise “Kızılırmak Deltası’nda; sosyoekonomik denge, ekolojik denge ve biyolojik çeşitliliğin korunması ve sürdürülebilirliğinin sağlanması” şeklinde açıkladı.
Samsun Büyükşehir Belediye Başkanı Yusuf Ziya Yılmaz’ın büyük önem verdiği ve Samsun’un dünyaya tanıtımı çerçevesinde özel bir misyon yüklediği Kızılırmak Deltası yaklaşık 56 bin hektarlık bir alanı kapsıyor ve bu alanın 21 bir 700 hektarı Ramsar alanı.
KIZILIRMAK DELTASI YETERİ KADAR BİLİNMİYOR
Samsun’da yaşayan insanlarda dahil tam olarak önemi ve özellikleri bilinmeyen Kızılırmak Deltası ile ilgili bazı önemli ayrıntılar ise şu şekilde: “Toplam 56 bin hektarlık alanın 21 bin 700 hektarı Ramsar Alanı (Ramsar- Uluslararası Sulak Alanların Korunması Sözleşmesi- 15 Nisan 1998) olup Türkiye’deki 14 Ramsar alanından bir tanesidir. Türkiye’deki 2. büyük Ramsar alanıdır. Ramsar alanının (21 bin 700 hektar) 11 bin 600 hektarlık kısmı sulak alandır. Bünyesinde farklı özellikler de habitat tipleri ( yaşam tipi- deniz, göl, bataklık, ıslak çayırlar, kumullar, ormanlık alanlar vb.) barındıran biyo çeşitlilik açısından zengin, doğallığını en iyi şekilde koruyabilmiş Türkiye’nin en büyük 2. alanıdır. Deltada doğu sahilinde 9 göl (Balık Gölü, Uzun Göl, Gıcı Göl, Tatlı Göl, Cernek Gölü, Liman Gölü, Altınlı Göl, Tuzlu ve Sülüklü Göl), batı sahilinde 2 göl (Karaboğaz ve Mülk Gölleri) bulunmaktadır. Ortalama derinlikleri 1,5 metredir. Doğu ve batı sahilindeki göller ilkbaharda suların yükselmesiyle göller birleşmektedir. Bu alan içerisinde birçok koruma statüsü olup 5 bin 174 hektar büyüklüğünde Yaban Hayatı Geliştirme Sahası, doğal sit alanları, Ramsar alanı gibi. Ramsar alanı dışında kalan alanların büyük çoğunluğu tarım alanıdır. Bu alan içerisinde 32 adet mahalle (köy) tarımla uğraşmaktadır. Deltada tarım, hayvancılık, sazcılık ve balıkçılık önemli geçim kaynaklarıdır. Alanda en fazla çeltik üretilmekte, bunun yanı sıra yaz ve kış sebzeleri üretimi de yapılmaktadır. Alandaki 2. önemli faaliyet hayvancılıktır. Deltadaki tarımsal faaliyetler organik tarıma yönlendirilerek hem deltanın sürdürülebilir doğal yaşamının korunması sağlanmış olacak hem de bölge insanının tarımsal faaliyetlerden daha fazla gelir elde ederek istihdamın artırılmasına katkı sağlanacaktır. Türkiye’de tespit edilen 474 kuş türünden deltada 352 kuş türü kayıt altına alınmıştır. Kış döneminde yıllık ortalama 150 bin kuş popülasyonu gözlemlenmektedir. 7 bin manda ile ilde 1. sırada, ülke genelinde ise 16 bin manda popülasyonu ile Türkiye’de 1. sırada yer almaktadır. Deltada 355 farklı bitki türü tespit edilmiş, 6 tanesi ulusal ölçekte nesli tehlike altında olup koruma altındadır. Deltada 3 beyaz (kum zambağı, göl soğanı, kardelen) gibi 6 adet ulusal ölçekte koruma altında bitki türü bulunmaktadır.”
DELTADA NELER YAPILACAK
SAMKUŞ’un aktif olarak faaliyete geçmesi ile delta genelinde hayata geçirilmesi planlanan bazı projeler ise şöyle: “Kuş gözlemi için su yüzeyine platformlar (kuş gözlem ve fotoğraf çekim noktaları) oluşturulacak. Deltanın eko turizm açısından gelişimi desteklenecek. Kızılırmak Deltası Müzesi oluşturularak burada canlı ve doğal yaşam müze ortamına taşınarak insanların bilgilendirilmesi sağlanacak. Deltanın ulusal ve uluslararası önemi bölgeye olan ilgiyi artırmaktadır. Özellikle kuş gözlemcileri, kuş fotoğrafçıları, bilim insanlarının yoğun ilgisini çekmektedir. Bunun için deltada ziyaretçi merkezi ile birlikte konaklama üniteleri, yürüyüş yolları, gözlem noktaları vb. yapılacak. Bu çalışmalar doğal yaşamın sürdürülebilirliğine katkı sağlayacak yapı elemanları ve büyüklüklerde planlanacak. Yapı elemanı olarak doğal malzemeler ve özellikle yöreye özgü malzemeler tercih edilecek. Doğal alanın ve yaşamın zarar görmemesi için gereğinde zamansal ve mekânsal kısıtlamalara gidilecek. Alanın her yeri her zaman insan kullanımına açık olmayacak.
Burası doğal bir yaşam alanı olduğundan, doğal yaşamın unsurları olan canlıların üreme, beslenme ve barınma yerleri ve dönemlerinde gerektiğinde birtakım kısıtlamalar yapılacak. Alan içerisinde gelişi güzel giriş çıkışların yapılması ve buralardaki gezilerde fosil yakıtlı araçların kullanımı engellenerek sürdürülebilir doğal yaşam desteklenecek. Bu alandaki ulaşım, bisiklet, elektrikli vb. araçlarla sağlanacak. Delta için yeni tarım politikaları oluşturulacak, organik tarım uygulamalarının yaygınlaştırılması, balık neslinin ve türlerinin geliştirilmesi, manda sütü ve süt ürünlerinin marka değeri desteklenerek bölge insanının gelirinin artırılması ve yeni istihdam alanlarının açılması desteklenecek. Alanın geliştirilmesi ve sürdürülebilirliğinin desteklenmesi için ulusal ve uluslararası kaynaklardan faydalanılacak. Bu alan uluslararası değeri olan bir alan olduğundan, UNESCO Dünya Mirası Listesine alınması konusunda çalışmalar da yürütülecek.”
BİRLİK BAŞKANLIĞINA BAŞKAN YILMAZ SEÇİLDİ
Büyükşehir Belediyesi 1. Başkan Vekili Turan Çakır’ın başkanlığında yapılan SAMKUŞ’un ilk olağan genel kurulunda Samsun Büyükşehir Belediye Başkanı Yusuf Ziya Yılmaz, birlik başkanı seçildi. Meclis 1. Başkan Vekilliği’ne Turan Çakır, 2. Başkan Vekilliği’ne İsmail Kurt, Encümen Üyeliklerine ise Bafra Belediye Başkanı Zihni Şahin, Alaçam Belediye Başkanı Hadi Uyar, 19 Mayıs Belediye Başkanı Osman Topaloğlu ve Turan Çakır getirildi.
