NATO Genel Sekreteri Mark Rutte, Hollanda'nın Lahey kentinde gerçekleştirilen NATO Liderler Zirvesi'nin ardından basın toplantısı düzenledi. NATO müttefiki 32 ülkenin devlet ve hükümet başkanlarının katılımıyla gerçekleştirilen NATO Zirvesi'nin resmi bölümünün tamamlanmasının ardından söz alan Rutte, "Müttefikler olarak daha güçlü, daha adil ve daha etkili bir NATO'nun temellerini birlikte attık. NATO liderleri, Lahey Savunma Yatırım Planı üzerinde anlaştı. Bu plan, savunmamızda büyük bir sıçramayı mümkün kılacak" dedi.
NATO müttefiklerinin savunma sanayilerini güçlendirme kararı aldığını vurgulayan Rutte, bu kararın yalnızca güvenliğe katkı sağlamakla kalmayacağını, aynı zamanda istihdam da oluşturacağını kaydetti. Rutte, "Ayrıca, Ukrayna'ya olan sarsılmaz desteğimizi de bir kez daha teyit ettik. Tüm bunlar kritik önemde. Bu kararlar, karşı karşıya kaldığımız tehditler ne olursa olsun, bunlar ister Rusya'dan ister terörizmden, ister siber saldırılardan, sabotajdan veya stratejik rekabetten kaynaklanıyor olsun, bu ittifakın her zaman hazır, istekli ve yetkin kalacağını ve müttefik topraklarının her bir karışını savunacağını gösteriyor" diye konuştu.
Lahey Savunma Yatırım Planı'nın kabul edilmesinin oldukça önemli bir karar olduğunu ifade eden Rutte, "Bu plan çerçevesinde müttefikler, savunmaya gayrisafi yurtiçi hasılanın yüzde 5'ini tahsis etmeyi kabul etmiştir. Bu güvenliğimize yönelik ciddi tehditlere cevap veren ciddi bir taahhüttür" dedi.
Rutte, "Bun yüzde 3,5'lik kısmı temel savunma ihtiyaçlarına ayrılacak. Bugüne kadar bu seviye, yüzde 2 olarak belirlenmişti ve müttefiklerin bu yıl bu hedefe ya ulaştıklarını ya da ulaşmak üzere olduklarını memnuniyetle söyleyebilirim. Bu yüzde 3,5'lik harcama, hava savunma sistemleri, mühimmat, insansız hava araçları, tanklar, askeri personel ve diğer temel savunma teçhizatlarını finanse edecek. Yüzde 1,5'lik kısım ise savunma ve güvenliğimizi destekleyen yatırımlara ayrılacak" dedi.
Rutte, "Bugünkü kararlarımız, Akdeniz'den Arktik'e, Kuzey Amerika'nın batı kıyısından doğu sınırımıza kadar müttefiklerin tek bir anlayışta birleştiğini, güvende kalmak için daha fazlasını yapmamız gerektiğini ve bu doğrultuda harekete geçtiklerini açıkça ortaya koymaktadır" ifadelerini kullandı.
"Bence Trump, her türlü övgüyü hak ediyor"
ABD Başkanı Donald Trump ile görüşmesinde Trump'ı "okul bahçesinde kavga eden çocukları ayıran bir babaya" benzetmesi ve İsrail ile İran arasındaki çatışmaya ilişkin siyasetine övgülerde bulunmasına ilişkin bir soru alan Rutte, Donald Trump'a yönelik bu tavrının dostluklarından kaynaklandığını söyledi. Rutte, "Kendisi, örneğin bizi daha fazla savunma yatırımı yapmaya zorlandığında aslında doğru olan şeyi yapıyor. Kendisi yeniden başkan seçilmemiş olsaydı, bu zirvenin sonucu böyle olur muydu? Buna gerçekten inanıyor musunuz? 7-8 ülke, yüzde 2 hedefine 2030'ların ortalarında ulaşmaktan bahsediyordu. Şimdiyse son 4-5 ay içerisinde bu hedefe ulaşmak için harekete geçtiler. Sizce bu konuda takdiri hak etmiyor mu?" dedi.
ABD Başkanı Trump'ın İran konusunda da kararlı hareket ettiğini ve İran'ın nükleer kapasiteye ulaşmasını engellediğini savunan Rutte, "Bence bu konuda her türlü övgüyü hak ediyor" diye konuştu.
"ABD'nin attığı adım haklıydı"
AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas'ın ABD'nin İran'a müdahalesinin uluslararası hukuku ihlal edip etmediğinden emin olmadığını söylemesini yorumlayan Rutte, "Bana sorarsanız ABD'nin attığı adım haklıydı" ifadelerini kullandı. Rutte, NATO ittifakının da uzun bir süredir İran'ın nükleer programının engellenmesi görüşüne sahip olduğunu ifade etti.
"Ukrayna'ya yardım taahhütleri, 50 milyar euro seviyesini aşacak"
Avrupa ülkeleri ile Kanada'nın bu yıl Ukrayna'ya 35 milyar euro yardım taahhüt ettikleri ve bu rakamın yıl sonu ulaşacağı seviyenin ne olacağı yönünde bir soruyu yanıtlayan Rutte, "Bunu tahmin etmek zor fakat bunun 2024 yılında taahhüt edilen 50 milyar euro seviyesinin üzerinde olacaktır. Bu konuda iyimserim" dedi.
Rutte, "Ukrayna'nın mücadeleye devam edebilmesini mümkün kılmalıyız. Ukrayna'nın olabildiğince güçlü olması gerekiyor ve elbette hepimiz bir barış anlaşması ya da uzun vadeli bir ateşkes için çalışıyoruz. Sonrasında, Vladimir Putin'in gelecekte böyle bir şeyi bir daha asla denememesi için Ukrayna'nın ihtiyaç duyduğu her şeye sahip olduğundan emin olmamız gerekiyor" ifadelerini kullandı.
NATO'nun bir üyeye yapılan saldırının tüm üyelere yapılmış sayılmasına ilişkin 5. maddenin yoruma açık olup olmadığı yönündeki soruya yanıt veren Rutte, 5. maddenin net olduğunu fakat hangi şartlar altında devreye alınacağına ilişkin detayları paylaşamayacağını söyledi. Rutte, "Çünkü düşmanlarımıza bilgi sağlamak istemiyoruz" diye konuştu.
"ABD, NATO'ya tamamen bağlı"
ABD Başkanı Donald Trump'ın öngörülemez olduğu ve NATO'dan çekilme tehdidinde bulunduğu yönünde bir soruya cevap veren Rutte, "Kendisiyle 10 yılı aşkın bir dostluğumuz var kendisine güveniyorum" dedi. ABD'nin savunmaya Avrupa ülkeleri ve Kanada'dan çok daha fazla kaynak ayırdığına dikkat çeken Rutte, "Ben kendisini oldukça öngörülebilir buluyorum" diye konuştu.
Rute, "ABD, NATO'ya tamamen bağlı konumdadır. ABD, NATO'nun 5. maddesine bütünüyle bağlıdır" dedi.
"Putin'e güvenmiyorum"
Rutte, ABD Başkanı Trump ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'i konuşup konuşmadıkları yönündeki bir soruya bu konuda konuşmadıklarını söyledi. Rutte, "O adama güvenmiyorum. Kendisiyle şahsen çok fazla muhatap oldum, özellikle 2014 yılı Temmuz ayında Rusya tarafından vurulan Malezya Havayolları'na ait MH-17 uçağıyla ilgili korkunç olayda. Putin, bana Donbass'ta olmadıklarını ve Ukrayna'ya hiçbir müdahalelerinin olmadığını söyledi. Tabii bunların hepsi yalandı ve bunu artık çok iyi biliyoruz" dedi.
Rutte, Putin'in Lahey'deki zirveye nasıl baktığına ilişkin bir soruya ise, "Batı'yı bölmeye çalışan Putin'in sonuçta eline ne geçtiğini bir düşünün. Finlandiya ve İsveç, NATO'ya katıldı. Batı'yı bölmeye çalışıyordu fakat mevcut durumda bizler, yüzde beşlik savunma harcaması hedefini kabul ettik. Bu durumdan mutlu olamaz" dedi.
İbrahim Aydoğan
