Tarihi ile binlerce yıl öncesine ışık tutan ülkemizde son dönemlerde meydana gelen depremler, tarihi yapıların geleceğini olumsuz etkiledi. Malatya İnönü Üniversitende görevli Dr. Öğr. Üyesi Müslüm Murat Maraş, restorasyonlar için yurt dışından ithal olarak getirilen restorasyon harcı yerine tamamen yerli yurt dışında gelen tamir harçlarından 20 kat daha dayanıklı, düşük maliyetli çimentosuz harç üretti. Dr. Maraş tarafından üretilen harç ile yüzlerce yıl boyunca zamana meydan okuyabilen tarihi eserler, nesiller boyunca aktarılabilecek.
Tarihi yapılan restorasyonunda kullanılmak üzere yurtdışından getirilen harcın fiyatının yüksek olmasının üzerine tamamen yerli üretim olan ve ithal olarak getirilen harçlardan daha dayanıklı harç geliştirdiklerini ifade eden Maraş, “Elazığ Malatya depreminin sonucunda yapılan alternatif hasar tespitlerinden sonra alternatif yeri güçlendirme tamir harçları ürettik, yaptığımız çalışmalarda. Şu anda ülkemizde restorasyonda kullanılan tamir harçları genelde yurt dışından getirilen malzemelerle güçlendirilmeler yapılıyor. Bizim burada yaptığımız çalışma hem ülkemizdeki atıl kaynaklı malzemeleri değerlendirerek hem de markalaşma şekline özellikle ticari olarak üniversite ve sanayi işbirliğinde üretim yaparak ülkemize bununla ilgili alternatif tamir harçları üretmeye çalışacağız” şeklinde konuştu.
“Restorasyonlarda kullanılan tamir harçlarından 20 kat daha dayanıklı tamir harçları ürettik”
Maliyeti düşük, dayanıklılığı yüksek ve çimentosuz tamir harçlarının üretimini yaptıklarını belirten Maraş, “Şu anda restorasyonlarda kullanılan tamir harçlarından yaklaşık 20 kat daha fazla dayanıklı tamir harçları ürettik. Bunların uygulamasını ürettiğimiz yığma duvarlar üzerinde uyguladık. Burada yaptığımız tamir harçlarını daha sonra yükleme sistemi dediğimiz çerçeve sistemde kırarak bunları gerçekleştirdik. Burada yaptığımız basınç dayanım testinde ise duvar elemanlarının taşıyıcı sistemlerinde 5 kat daha fazla dayanım elde ettik. Üretici olarak ekonomik ve maliyeti oldukça düşük. Şu anda fabrikalarda üretilen yan ürün dediğimiz maliyeti oldukça düşük olan yüksek fırın cürufunu ve farklı kimyasallar kullanarak ürettik. Bu ürettiğimiz tamir harçları tamamen çimentosuz tamir harçları olarak üretimimizi yaptık” ifadelerini kullandı.
İtalya’dan getirilen harcın yerini alacak
Maraş, İtalya’dan getirilerek kullanılan tamir harçlarının yerini alacak harcın kullanıma hazır olduğunu belirterek “Genelde yurtdışından getirilen tamir harçları maliyet olarak oldukça yüksek dayanımlara sahip. Fiyat olarak dolar bazında gelmektedir. Üretimi genellikle İtalya’dan getiriliyor. İtalya’da özellikle restorasyon yapılan bölgelerde çok kullanılıyor. Ülkemizde de yine bunlar özel olarak İtalya’dan getirilen tamir harçlarıyla üretiliyor. Bizim yaptığımız bu çalışma tamamen Türkiye’ye özgü yapacağımız çalışmayla ülkemizdeki birçok restorasyonda birçok tarihi yapıda bunların uygulamasını yapmayı düşünüyoruz. Şu an laboratuvarda çok ciddi şekilde dayanımlar elde ettik. Bunları daha sonra ürettiğimiz ve aldığımız en iyi sonuçları tarihi yapılar üzerinde kullanmaya çalışacağız. Şu anda Malatya bölgemizde yaklaşık 19-20 tane restorasyon yapılması gereken tarihi yapılarımız mevcut. Bazı kurumlarımız bunlarla iletişime geçerek bunları uygulamasını yapmayı düşünüyoruz” şeklinde konuştu.
Veysel Korkmaz - Hatice Yetmen
