Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler ve Türkçe Eğitim Bölümü Öğretim Görevlileri Doç. Dr. Serdar Yavuz ve Doç. Dr. Özcan Bayrak, doçentliklerine başvuru sürecinde kendi atıflarının yayınlarına ulaşamayınca Türkiye’de şuana kadar yapılmamış bir proje geliştirmek için harekete geçti. 4 yıl boyunca Türkiye’deki tüm dergi ve makaleleri tarayan öğretim görevlileri, bilgisayar mühendislerinden de yardım alarak Türkiye’nin ilk milli ve yerli indeksi olan SOBIAD’ı geliştirdi.
Geliştirilen programa yüklenen 307 dergi, 79 bin makale ve 1 milyon 600 bin tane de atıf sayesinde, lisans, lisansüstü, doktora öğrencileri ve araştırma yapan öğretim üyeleri Türkiye’de sosyal bilimler alanında yayınlanmış metinleri tek tuşla bulabilecek.
SOBIAD’ı sosyal bilim alanında çalışma yapan bilim insanlarının atıflarına ulaşabilmeleri için hazırladıklarını belirten Doç. Dr. Serdar Yavuz, atıfların bilim insanlarının akademik dünyadaki etki değerini ortaya koyan en önemli faktör olduğunu söyledi.
"OBIAD uluslararası bir indeks olma yolunda ilerlemektedir"
Sosyal bilimcilerin, atıfları ulusal dergilerde bulmalarının çok mümkün olmadığını aktaran Doç. Dr. Yavuz, "El yordamı ile bulabiliyorlardı. Ancak bu sistem sayesinde sosyal bilimciler çok rahat bir şekilde atıflarına ulaşabilmektedir. Programın bir diğer özelliği, Türkiye’de soysal bilimler alanında ulusal ve milli yerli atıf dizimi yoktu. Halbuki dünyada bilgiye sahip olan ve hükmeden bütün ülkelerin ciddi oranda indeksleri var. British Education, Australian Index, Scopus ve Thomsun Reuters var. Bunlar ülkelerin bilgiye hükmetme anlamında kullandıkları indekslerdir. Bunlara çok büyük miktarda ülkemiz para ödemekteydi. SOBIAD vasıtasıyla bunu biz önlemek ve sosyal bilimler alanında milli, ulusal bir indeks yapıp uluslararası arenada Türkiye’nin bir indeksinin olmasını istedik. 2023 vizyonu çerçevesinde SOBIAD uluslararası bir indeks olma yolunda ilerlemektedir" dedi.
"Kütüphaneler milyon dolarla ödemekteydi"
Türkiye’deki üniversite kütüphanelerinin indekslere çok yüksek miktarda ücret ödediğini vurgulayan Doç. Dr. Yavuz, "Bu bizim yazdığımız makaleleri yurt dışındaki dergilerde indeksledikten sonra yine bizim onlara ulaşmak için ödediğimiz ücretlerdir. Her üniversite kütüphanesi bunlara milyonlarca dolar para ödemektedir. Biz sosyal bilimler alanında bunu önlemek adına bu projeyi gerçekleştirdik. Amacımız başlangıçta ulusal dergileri taramaktı. Fakat uluslararası dergilerin müracaatı neticesinde SOBIAD şuan uluslararası anlamda bir indeks konumuna ulaşmak üzeredir" diye konuştu.
"Uluslararası düzeyde proje oluşturmanın önemli bir adımını attık"
Doçentlik sürecinde kendi atıflarını bulamayınca SOBIAD projesine başladıklarını ifade eden Doç. Dr. Özcan Bayrak ise, "SOBIAD projesine ilk olarak 4 yıl önce Doç. Dr. Serdar Yavuz hocamla kendi doçentliğimize başvurma sürecinde kendi atıflarımızı bulamadığımız için bunun bir ihtiyaç olduğuna kanaat getirdik. Yaklaşık 4 yıl önce bu projeye başladık. İlk olarak kendi dergilerimizde 5 sayfalık bir el ile yaptığımız bu projeyi daha sonra bilgisayar mühendislerinden yardım alarak yaklaşık Türkiye’deki 307 dergiye uygulamış olduk. Şuan dergi sistemimizde 307 dergi, 79 bin makale ve 1 milyon 600 bin tane de atıf bulunmaktadır. Yurt dışından dergilerde bize başvurularını yapmış bulunmaktadır. Biz yurt içini tamamladıktan sonra yurt dışından gelen bu başvuruları alarak uluslararası düzeyde büyük bir proje oluşturmanın önemli bir adımını şuan gerçekleştirmiş durumdayız" ifadelerini kaydetti.
"Dünyadan proje için teklifler geliyor"
Diğer ülkelerin bu tür akademik iletişimlerde verilerinin kontrol edilip pazarlanması konusunda çok ileride olduklarını dile getiren Doç. Dr. Bayrak, "Yaptığımız projenin hemen birinci yılında bunun farkına varılarak Arap, Ukrayna ve ABD devletlerinden projemizin satın alınmasıyla ilgili bize teklifler geldi. Fakat bizim yola çıkma amacımız kendi ülkemiz içerisindeki bu milli gelirimizin yurt dışına akmasını engellemektir. Milli bir proje yapmış olduğumuzdan dolayı bunu büyütüp dünyaya biz bilgiyi satabilmek konuma gelmek adına projemizi hiçbir şekilde tüm tekliflere kapıları kapatarak sahip çıktık" dedi.
