Suriye ile Irak’taki mevcut durum, oluşturduğu tüm olumsuzlukların yanı sıra bölgeye ait tarihi ve kültürel varlıkların zarar görmesi riskini de beraberinde getiriyor. Coğrafyada her anlamda stratejik bir role sahip olan Türkiye, bu alandaki boşluğu da dolduruyor. Özellikle Suriye sınırındaki iller başta olmak üzere tüm emniyet, jandarma ve gümrük birimleri dikkatli olunması ve Suriye kökenli olabilecek eserlere el konularak muhafaza altına alınması konusunda uyarıldı.
Suriye ve Irak’ta yaşanan gelişmelerin coğrafyanın barındırdığı kültürel varlıklar açısından bir kaygı yarattığını belirten Kültür ve Turizm Bakanı Ömer Çelik, Bakanlık olarak politikalarının hangi kimliğe sahip olursa olsun bütün kültür varlıklarını bir insanlık mirası olarak kabul etmek olduğunu belirtti. Çelik, "Kendi kültür varlıklarımız için geçerli olan bakış açımızı onlar için de uygulamaktır" dedi.
Çelik, Suriye ve Irak gibi tarihi ve kültürel ilişkilerin akrabalık boyutunda olduğu ülkelerdeki kültür varlıklarına sahip çıkmanın aslında kendi kültürel mirasımıza da sahip çıkmak anlamına geldiğini kaydetti. Bu bilinçle bu ülkelerde başlayan yasa dışı kültür varlığı ticaretinin önlenmesine yönelik Bakanlık olarak önemli adımlar attıklarına dikkat çeken Çelik, "Günümüz şartları değerlendirildiğinde, özellikle Suriye’deki kültür varlıklarının uluslararası alanda yasa dışı dolaşımının önlenmesi ve mevcut durum sonlanıncaya kadar bu varlıkların yetkili birimler tarafından güvenli bir ortamda muhafaza altına alınmasında polis ve gümrük birimlerinin aktif bir rol oynadığını ifade etmek gerekir. Suriye’deki durumun başlangıcından bu yana Suriye kökenli kültür varlıklarının ülkemize girişinin önlenmesi ve şüpheli durumlarda gerekli araştırmaların yapılması, özellikle de Suriye sınırındaki illerimizde polis ve gümrük birimlerinin bilgilendirilerek teyakkuzda olmalarının sağlanması amacı ile gerekli uyarılar yapılmış ve kamunun ilgili tüm birimleriyle koordinasyon sağlanmıştır" açıklamasında bulundu.
"GÜVENLİK BİRİMLERİ, SURİYE KÖKENLİ OLABİLECEĞİNDEN ŞÜPHELENİLEN ESERLERLE İLGİLİ TEYAKKUZDA"
Suriye kökenli olabileceğinden şüphelenilen eserlerin herhangi bir şekilde Bakanlığa bağlı müzelere, koleksiyonculara, özel müzelere getirilmesi halinde vakit kaybetmeksizin ilgili güvenlik birimleri ile irtibata geçildiğini belirten Çelik, bu bilgilerin ayrıca Gümrük Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü ve Jandarma Genel Komutanlığı’na iletildiğini kaydetti. Çelik, özellikle Suriye sınırındaki iller başta olmak üzere tüm emniyet, jandarma ve gümrük birimlerinin dikkatli olması ve Suriye kökenli olabilecek eserlerin el konularak muhafaza altına alınmasının istendiğini açıkladı.
Çelik, "Öte yandan kayıp ve çalıntı kültür varlıklarının duyurularının yapıldığı Interpol Çalıntı Sanat Eserleri Veri Tabanı’nda yayınlanan Suriye eserlerine ilişkin tüm bilgi ve görseller, kolaylıkla erişim sağlanması açısından dijital ortama aktarılarak Türkiye’deki tüm müzeler ve koleksiyoncuların uyarılması amacı ile valiliklere dağıtılmıştır. Ayrıca Suriye’den çalınan eserlere ilişkin Interpol Veri Tabanı’ndan edinilen bilgiler Bakanlığımız, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü web sayfasında yayımlanmaktadır. Örneğin Suriye’de Rakka ve Herqla arkeolojik alanlarından çalınan eserlere ilişkin de bu kapsamda gerekli duyurular yapılmıştır" ifadelerini kullandı.
"SURİYE KÖKENLİ OLMASI MUHTEMEL ESERLERİN KAYITLARI ARŞİVİMİZDE AYRI AYRI TUTULUYOR"
Alınan tedbirlerin yanısıra adli makamların da konuyla ilgili gerekli çalışmaları hassasiyetle yürüttüğüne dikkat çeken Çelik, Suriye kökenli olabileceği değerlendirilen bazı eserlerin çeşitli illerde kolluk güçlerince yakalanması üzerine bu olaylarla ilgili yasal işlemler başlatıldığını bildirdi. Suça konu edilen bu eserlerle ilgili adli sürecin Kültür ve Turizm Bakanlığı birimleri tarafından titizlikle takip edildiğini vurgulayan Çelik, şunları kaydetti:
"İlgili davaların sonuçlanması ve Suriye’deki durumun sona ermesi akabinde Suriye kökenli olduğu tespit edilen eserlerin iade edilmesi için gerekli işlemler yapılacaktır. Ayrıca bu konunun önemine ilişkin farkındalık seviyesinin arttırılması ve bu alanda etkin bir kamuoyu desteğinin oluşturulması amacıyla da çeşitli çalışmalar yürütmekteyiz. Örneğin Mayıs 2013 tarihinde ülkemizde gerçekleştirilen 35. Uluslararası Kazı, Araştırma ve Arkeometri Sempozyumu’nda ’Kültür Varlığı Kaçakçılığı ile Mücadele: Suriye Örneği’ konulu bir sunum yapıldı. Bakanlığımızca katılım sağlanan uluslararası her platformda ülkemizin bu konudaki hassasiyeti vurgulandı. Kasım ayı içerisinde öncelikli olarak Gaziantep, Mardin, Şanlıurfa ve Hatay illerinde müze uzmanları ve kolluk kuvvetlerinin katılımıyla bilgilendirme semineri gerçekleştireceğiz. Bu seminerde ülkemizde ele geçen Suriye kökenli kültür varlıklarıyla ilgili izlenmesi gereken prosedüre ilişkin yazılı materyaller dağıtacağız. Dağıtılacak bu materyaller, konuyla ilgili yapılan iş ve işlemlerde standardın sağlanması açısından oldukça önemlidir."
