Manda yetiştiriciliği son yıllarda Düzce’de artmaya devam ediyor. Tarım ve Orman İl Müdürlüğü kentte manda yetiştiriciliğinin artması için başlatılan proje kapsamında çiftçilerin üretimini yaptığı mandaların yüzde 98’ini hibe olarak verdi. Türkiye’nin bir çok bölgesinde yetiştirilen fakat sayıları son zamanlarda giderek azalan manda yetiştiriciliğine devletin verdiği destek sonrasında Düzce’de rağbet arttı. Düzce’de manda üretimi ve yetiştiriciliği yapan Murat Yılmaz, manda sayının kentte yükselmeye devam ettiğini vurguladı. Yılmaz, “Düzce’de manda üretimi çok güzel bir noktada şu anda. Hepsi kayıt altında yüzde 98’lere gelen bir oranla proje dahilinde hayvanlar Türkiye Anadolu mandası adı altında. Bu Türkiye’ye has bir manda ırkıdır. Düzce’de şu anda manda sayısı yukarıya doğru yükselişte. Toplam genel olarak düşündüğümüzde 2 binin üzerinde mandar var” dedi.
“En çok üretim İstanbul’da, Düzce 4. Sırada”
Manda üretiminin en çok İstanbul’da olduğunu, bir çok vatandaşın İstanbul denildiğinde şaşırdıklarını dile getiren üretici Yılmaz, “Şu anda Türkiye’de en çok manda İstanbul’da var. İstanbul denildiği zaman kimsenin aklına gelmez ama en yüksek sayı oranı şu anda İstanbul bölgesinde bulunuyor. Daha sonra Samsun geliyor. Bunun gibi birkaç yerde daha var. Ama Türkiye’nin hemen hemen her yerinde yok. Bir çok yerde manda artık yok diyebiliriz. Daha eskiye baktığınız zaman Kastamonu Çerkeş, Bolu Gerede, Çankırı, Karabük buralar hep manda yatağıydı. Genelde çok yüksek sayıya sahip illerdi bunlar. Fakat şu anda oralarda azalmalar mevcut. Türkiye’nin bir çok yerinde kalmadı. Şu anda İstanbul birinci sırada. Samsun bizden biraz fazla. Bursa Karacabey, Düzce böyle devam eder” şeklinde konuştu.
“Manda hastalık bulaştırmayan bir hayvandır”
Manda yetiştirmek isteyen çiftçilere de tavsiyelerde bulunan Manda Üreticisi ve Yetiştirici Murat Yılmaz, “ Manda sağlık açısından iyi bir hayvan. Hastalığa karşı çok dirençli. Hastalık bulaştırma riski olmayan bir hayvandır. Sığır gibi değildir. Kendi imkanları ile doğum yapabilen bir hayvandır. Bufalo ırkından gelen bir hayvan olduğu için bağımsızdır. Buralarda dolaşsak bir hayvanın kendisi yavru yaptığını görebiliriz. Doğumda manda yardım almaz. Sığırda hayvan yavru yapacak sabaha kadar başında bekliyorsun. Ama manda bu konularda çok iyi konumda. Yeme konusunda sığırın yemediği şeyleri yiyebiliyor. Sap gibi mesela. Sığır bu konularda hassastır. Manda ayırt etmez her şeyi yer. Bakımı kolaydır. Sadece fark olarak mandanın gezdiği yerde yazın su veya çamur türü şeyler olacak yatması için” ifadelerinde bulundu.
Enes Bektaş-Ali Yıldız
