Kan değerlerinin yaş ve cinsiyete göre belirlenen sınırların altında olması olarak tanımlanan kansızlık özellikle çocuklarda sık görülüyor. Biruni Üniversite Hastanesi Başhekimi ve Çocuk Hastalıkları Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Abdullah Sert kansızlığın bağışıklık sistemi ile yakından ilgili olduğunu ve koronavirüs ile mücadele edilen bu günlerde kansızlığa karşı uyarılarda bulundu.
''Çocuklarda en sık görülen kansızlık tipi demir eksikliği anemisidir''
Çocuklarda en sık görülen kansızlık tipi konusunda bilgi veren Çocuk Hastalıkları Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Abdullah Sert, ''Anemi, kanda hemoglobin konsantrasyonunun veya kırmızı kan hücrelerinin (alyuvarların) sayısının beraber veya ayrı olarak o yaşa uygun normal değerlerin altına düşmesi sonucu oluşan bir klinik tablodur. Bu değerlerin azalması sonucu kanın oksijen taşıma kapasitesi ve dokulara giden oksijen miktarı azalır. Bu durum fiziksel rahatsızlıkların yanı sıra zeka düzeyini de yakından etkiler. Çocuklarda en sık görülen kansızlık tipi demir eksikliği anemisidir. Bununla birlikte B12 vitamini eksikliği, folik asit eksikliği, talasemiler, kan hücrelerinin yapım eksikliğine bağlı anemi sık görülen diğer anemi tipleridir'' dedi.
Kansızlık belirtileri
Kansızlık belirtilerinde değinen Dr. Öğr. Üyesi Sert, ''Her yaş grubunda kansızlık ortaya çıkabilir. En sık 4 ay ile 3 yaş arasında görülür. Adölesan (ergenlik) dönemde kızlarda ortaya çıkabilir. Bu dönemlerin ortak özelliği hızlı büyüme ve yetersiz demir alımıdır. Aneminin en sık görülen belirtisi solukluktur. Solukluk en çok göz kapaklarının içine, yanak ve ağız içine, avuç içlerine ve tırnak yataklarına bakarak anlaşılabilir. Diğer bulguları ise; çabuk yorulma, toprak yeme, tırnakların kırılması, saçların dökülmesi, gelişim geriliği, huzursuzluk ve uyku düzeninde bozulma, sık hastalanma ve zeka geriliğidir. Kansızlık; önlenebilir zeka geriliğinin önemli bir sebebidir. Özellikle ilk bir yıl çocuklarda beyin gelişiminin en hızlı olduğu dönemdir. Bu dönemde kansızlık açısından çocukların dikkatli bir şekilde takip edilmesi gerekir. Her bebek ilk 6 ay mutlaka anne sütü ile beslenmelidir. Hatta mümkünse 2 yaşına kadar anne sütüne devam edilmesi gerekir. Annede eğer kansızlık varsa demir ilacı kullanması anne sütünden bebeğe de geçeceğinden kansızlık gelişimini engelleyebilir. Bu arada bir yaşından önce inek sütü verilmemelidir.1 yaşından sonra da dikkatli bir şekilde verilebilir. Ancak inek sütü tüketildiğinde demir eksikliği anemisine sebep olmaktadır'' şeklinde konuştu.
''Rutin kontroller ihmal edilmemelidir''
Yaşamın ilk yılında bir kez mutlaka tam kan sayımına baktırmak gerektiğini vurgulayan Dr. Öğr. Üyesi Sert, ''Ülkemizde her bebeğe sağlık bakanlığının önerisiyle zamanında doğmuş olan bebeklere 4’üncü ayda rutin olarak demir damlası başlanıyor. Eğer bebek zamanından önce(prematüre) doğmuş ise daha erken dönemde başlanır. Bunun sebebi anneden bebeğe geçmiş olan demir deposunun azalmaya başlamasıyla birlikte kansızlık gelişmesidir. Çocuklarda demir eksikliğini tespit etmek için kan sayımı ve ferritin yani demir deposuna mutlaka bakmak gerekir. Ferritin ve hemoglobin değerinin düşük olması demir eksikliği anemisinin önemli bir göstergesidir. Ek gıdaya geçilirken bebeğe demirden zengin beslenme programı oluşturmak gerekiyor. Demir eksikliği anemisi olan çocuğun yaşına göre demir damlası ya da şurup şeklinde verilir. Aneminin derecesine göre 3 aya kadar tedaviye devam edilmesi gerekebilir. Eğer 1. Ay sonunda tedaviye yanıt yok ise; ya ilaç yeterli dozda kullanılmamıştır ya da altta yatan farklı bir sebep vardır. Hastanın tekrar değerlendirilmesi gerekir'' açıklamasında bulundu.
Kansızlığa karşı etkili besinler
Dr. Öğr. Üyesi Sert, kansızlığa karşı etkili besinleri ise şöyle açıkladı: ''Kansızlık beslenme ile doğrudan ilgilidir. Beslenme programlarına bu besinler düzenli ve dengeli bir şekilde mutlaka eklenmelidir. Yeşil yapraklı sebzeler, Ispanak, brüksel lahanası, brokoli, pazı gibi sebzeler az pişirilerek tüketilmelidir. Kırmızı et. Kuzu ve dana eti ızgara ve haşlanmış olarak tercih edilmelidir. Her gün mutlaka 1 yumurta yenmelidir. Mercimek, nohut, kuru fasulye gibi kuru baklagiller demir açısından oldukça zengindir. Ceviz, badem, fındık gibi kuruyemişler ara öğün olarak beslenme programında yer almalıdır. Keçiboynuzu veya dut pekmezi kansızlıkta destekleyici etkiye sahiptir''.
