İstanbul’da meydana gelen depremlerin ardından akıllara gelen ilk gelen sorulardan biri, Avrasya Tüneli ve Marmaray Hattı’nın depreme karşı dayanıklılığı oldu. Konu ile ilgili konuşan AYGM (Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğü) Genel Müdürü Dr. Yalçın Eyigün, "Bu bölgede gerçekleşebilecek, kaydedilmiş ya da ihtimal bulunan en büyük depreme göre tedbirlerimizi aldık. Dolayısıyla yolcularımız ya da sürücülerimiz, hem Marmaray hem Avrasya için konuşursak, yer kabuğunun içinde olan, onunla beraber salınım yapan, görece daha güvenli olan bu yapıda her hususun deprem açısından en yüksek güvenlikle dizayn edildiğini ve imal edildiğini bilmeleri gerekir" dedi.
İstanbul’da, 23 Nisan’da meydana gelen 6.2 büyüklüğündeki depremin ve devamında yaşanan artçıların ardından akıllara gelen ilk sorulardan biri de Avrasya Tüneli’nin ve Marmaray Hattı’nın depreme olan dayanıklılığı oldu. Yer altında bulunan tünellerin depreme olan dayanıklılığı ile ilgili AYGM (Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğü) Genel Müdürü Dr. Yalçın Eyigün, Avrasya Tüneli İşletme İnşaat ve Yatırım AŞ binasında açıklamalarda bulundu.
"Bizim tünellerimiz bunlara karşı mukavimdir"
Marmaray ve Avrasya tünellerinin depremlere göre dizayn edildiğini söyleyen Eyigün, "Öncelikle şunu söyleyelim: Marmaray’ın, Avrasya’nın güvenliği konusu dahil olmak üzere dizayndan başlıyor. Biz dizayn yaparken Marmaray üzerinde konuştuğumuzda iki konuya yoğunlaşmıştık: Bir, zemin sıvılaşma meydana getirir mi? Sıvılaşma esnasında Marmaray Tüneli etkilenir mi? İkinci konumuz ise Marmaray Tüneli farklı karakterde bölgelerden oluşuyor. Yani delme tünel dediğimiz makinelerle kazdığımız bölüm var ama ortada, tam da boğazın merkezinde, segmentler dediğimiz yani 100 metrelik, 135 metrelik beton boxlar, beton kutular var. Onları tersanelerde inşa etmiştik, Tuzla’da taşımıştık, bunları yan yana birleştirmiştik. İşte her bir geçiş noktası bir sismik fokuslanma noktasıydı. Bizim Marmaray’ın kayaya bastığı bölümler ve zemine bastığı bölümler var. Ya da Avrasya Tüneli’nin; yani boğazın tabanı projenin değil, sadece kayada olan bir tünel daha emniyetlidir ya da sadece zeminde olan bir tünel için tedbirler alırsınız. Ama biraz kayada, biraz yumuşak zeminde ise bu tüneliniz, riskiniz kayadan yumuşak zemine ya da yumuşak zeminden kayaya geçtiği bölgelerdir. Bizim bu noktalar için özel sismik izolatörlerimiz var. Avrasya Tüneli’nde örneğin dokuz metrelik özel kesimler var. Nedir bu özel kesim?
En merkezinde çelik ve kauçuktan imal edilen, hem genleşmeye hem sıkışmaya hem yanan etkide kesmeye karşı koyan özel izolatörler. Bunlar nasıl davranıyor deprem esnasında? Bunları koymasak tünelin parçalanmasını, birbirinden ayrılmasını ya da sıkışıp kırılmasını sebep olabilecekken, bu önlemlerin alınmadığı tünellerde, bizim tünellerimiz bunlara karşı mukavimdir" şeklinde konuştu.
"Bu bölgede gerçekleşebilecek, kaydedilmiş ya da ihtimal bulunan en büyük depreme göre tedbirlerimizi aldık"
Gerçekleşebilecek her türlü ihtimale karşı tedbirin alındığının altını çizen Dr. Yalçın Eyigün, "Biz zaten mümkün olabilecek, bu bölgede gerçekleşebilecek, kaydedilmiş ya da ihtimal bulunan en büyük depreme göre tedbirlerimizi aldık. Elbette ki betonarme yapımız, elbette ki donatılarımız, elbette ki beton kalitemiz yine diğer unsurlardır. Dolayısıyla yolcularımız ya da sürücülerimiz, hem Marmaray hem Avrasya için konuşursak, yer kabuğunun içinde olan, onunla beraber salınım yapan, görece daha güvenli olan bu yapıda her hususun deprem açısından en yüksek güvenlikle dizayn edildiğini ve imal edildiğini bilmeleri gerekir. biz yapısal olarak yüzlerce yıl ömrü olacak bir yapıdan, binadan bahsediyoruz. Yani normal bir apartman 50-60 yıl sonra kullanışlı taraf kullanıcıları tarafından artık eskidi diye değiştirilebilir. Yapısal bir soru olmasa bile çoğu kez şartnameler zaten değiştirmeyi gerektiriyor. Ama biz boğaza bir büyük yapı koyuyoruz, her gün içinden yüz binlerce insan geçiyor. Bunun 40-50 yıl gibi bir ömrü tanımlanamaz, bunun yüzlerce yıl, yani tabir caizse ilelebet hayatta kalacağı bir yapı sağlığı anlayışıyla imal edilmesi gerekiyor" dedi.
"Her şey öngörülerimiz dahilinde gerçekleşti, hiçbir sorunumuz bulunmuyor"
Yaşanan son depremlerde tünellerin hiç bir hasar olmadığını belirten Eyigün, "Hiçbir hasarımız yoktur. İfade ettiğim gibi, Avrasya Tüneli’nde sismik izolatörlerimizden özellikle veriler aldık.
İzolatörler büyük bir depremde 75 mm kadar hareket kabiliyeti olan şişik contalardır. Çelik elemanlar, çelik barlar, kauçuk elemanlar marifetiyle tespit ettiğimizde, milimetrenin üçte biri kadar sadece bir esneme yaptı. Hepsi bu kadardı. Bizim dizaynımızda öngördüğümüz, gelecekte herhangi bir öngörülmeyen hadisede ne olur sorusunun cevabını küçük, orta ya da büyük bir depremde biz buradan takip ederek de kontrol etmiş oluyoruz. Her şey öngörülerimiz dahilinde gerçekleşti, hiçbir sorunumuz bulunmuyor" ifadelerini kullandı.
Selami Berke Kaya
