Türkiye’de her gün yaklaşık 5 milyon ekmeğin israf edilerek günlük yaklaşık 6 milyon TL’nin, yıllık ise yaklaşık 2,2 milyar TL tutarındaki ekmeğin çöpe gittiğini belirten uzmanlar, ekmek israfının giderilmesi halinde hem zam yapılmasının önleneceğini hem de ülke bütçesine katkı sağlanacağını belirtti.
Türkiye, hububat sezonuna tarihinin en düşük stoklarıyla girerken, İzmir, Kocaeli gibi büyükşehirlerin de aralarında bulunduğu birçok ilde tüm hanelerin temel gıdası olan ekmeğe yüzde 25’i bulan oranlarda zam geldi. Uzmanlar, düzenlenen kampanyalarla son yıllarda israf oranı yüzde 20 oranında düşen ekmekte, günlük 5 milyon adedi bulan israfın önlenmesi halinde hem zam yapılmasına gerek kalmayacağını hem aile hem de ülke bütçesine katkı sağlanacağını vurguladı. Toprak Mahsulleri Ofisinin (TMO) verilerine göre, bir sosyal sorumluluk projesi olarak 2013 yılında başlatılan ‘Ekmek İsrafını Önleme’ kampanyasıyla günde 1 milyon 50 bin adet ekmek çöpe atılmaktan kurtuldu ama halen günde 4 milyon 900 bin ekmek israf ediliyor. TMO Genel Müdürlüğünün http://www.ekmekisrafetme.com/ sitesindeki verilere göre, tasarruf kampanyası sayesinde yılda 300 milyon TL’lik ekmek çöpe atılmaktan kurtarıldı. Ancak, hububat sezonuna da tarihinin en düşük stokları ile giren Türkiye’nin daha çok tasarruf etmesi gerektiğini hatırlatan uzmanlar bilinçsiz üretim ve tüketim konusunda uyarıyor.
"Gereğinden fazla alınıyor"
Türkiye’de her gün yaklaşık 5 milyon ekmeğin israf edilerek günlük yaklaşık 6 milyon TL’nin, yıllık ise yaklaşık 2,2 milyar TL tutarındaki bir servetin çöpe gittiğini hatırlatan Yaşar Üniversitesi MYO Gıda Teknolojisi Program Sorumlusu Dr. Ezgi Eylem Fadıloğlu, “Ekmeğin evlerde çöpe atılmasındaki en önemli etmenler arasında gereğinden fazla alınması, uygun koşullarda saklanmaması ve kalitesinin düşük olması yer alıyor” dedi.
Ülkemizde 1 yılda çöpe atılan ekmeklerle onlarca okul ve hastane, yüzlerce kilometre yol yapılabileceğini vurgulayan Dr. Fadıloğlu, ekmek israfını önleyecek şu önerileri ve tarifleri sundu:
“Her gün aynı miktarda ekmek satın almak yerine yapacağınız yemek çeşidini göz önünde bulundurarak alın. Ekmeği fırından alırken aç karnınıza almayın. Kokusuna ve açlığınıza yenik düşerek gereğinden fazla alabilirsiniz. Ekmeği açıkta değil, poşet içerisinde saklayın. Ekmeği dilimleyerek tüketin. Toplu yemek tüketim yerlerindeki ekmek israfını önlemek için ekmek dilimlenmiş olarak veya küçük ekmek olarak verilmeli, self servis tezgahlarında yemeklerden sonra yer almalıdır.”
Tasarruf sağlayacak tarifler
Bayatlamış ekmekleri fırında hafif nemlendirip ısıtarak ya da kaynayan suyun buharıyla yumuşatılacağı önerisini de paylaşan Fadıloğlu, sözlerine şöyle devam etti:
"Fazla ekmeği derin dondurucuda saklayabilir, ihtiyaç duyulduğu takdirde tost makinesinde ısıtarak yemeklerinizin yanında sıcak olarak da tüketebilirsiniz. Bayat ekmekten galeta unu yapabilirsiniz. Bayat ekmeğin içinden çıkardığımız kısımları kurutarak, köfte yapımında kullanabilirsiniz. Bayat ekmekten küçük kanepeler hazırlayarak misafirlerinize sunum yapabilir, pizza veya omlet yapabilirsiniz. Kruton yapabilir ve çorbaların üzerine koyabilirsiniz. Bunun için bayatlamış ekmekleri küp küp kesip fırında kızardıktan sonra cam kavanozda 1 hafta saklayabilirsiniz. Bayatlamış ekmekleri dilimleyerek fırın tepsisine dizip, üzerine tereyağı, beyaz peynir, yumurta, doğranmış domates, yeşil biber karışımını sürdükten sonra fırında kızartırsanız, kahvaltılarda afiyetle yiyebilirsiniz. Bayatlamış ekmekten ekmek dolması yapabilirsiniz. Bayat ekmeklerden vişneli ekmek tatlısı yapabilirsiniz. Bunun yanı sıra ekmek tatlısı yapabilir ve üzerine muhallebi ya da puding de ilave edebilirsiniz.”
Enerji ve protein kaynağı
Sofralarımızın vazgeçilmezi ekmek aynı zamanda iyi bir karbonhidrat, protein ve posa kaynağı. Yetişkin kadın ve erkeğin günlük ortalama gereksinmeleri düşünüldüğünde 300 gramlık bir ekmek günlük alınması gereken enerjinin yüzde 30-36’sını, proteinin yüzde 39-42’sini karşılıyor. Sağlığımız için tam buğday ekmeği tercih edilmeli. Tam buğday unu, buğday taneciğini tamamen içeren undur ve buğdayın tabii yapısında bulunan birçok vitamini, minerali ve posayı dengeli olarak içerir. Rafine buğday unu ise işlenmiş olduğu için buğday taneciğinin bazı kısımlarını içermez.
Öte yandan, İstanbul’da 250 gram ekmek 1,25 TL, Ankara’da 250 gram ekmek 1,10 TL, İzmir’de 250 gram ekmek 1,25 TL, İzmir Büyükşehir Belediyesi Kent Ekmek Fabrikası ise 250 gram ekmek 60 kuruştan satılıyor.
