Göz Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Halil Hüseyin Çağatay, bebeklerin henüz elleriyle yakalamayı ya da tutmayı öğrenmeden önce çevrelerini ancak görerek tanıyabildiklerini belirterek, "Sağlıklı gözler ve iyi görme, bebeklerin ve çocukların öğrenmelerinde kritik bir rol oynar. Görsel yeteneklerini geliştirme fırsatına sahip olmalarını sağlamak için göz ve görme sorunlarını erken tespit etmek önemlidir" dedi.
Göz Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Halil Hüseyin Çağatay, bebeklerde görme gelişiminin önemine dikkat çekti. Hafızanın yüzde 80’inin görsel algılardan oluştuğunu kaydeden Çağatay, "Görme yeteneği doğumdan itibaren 5 yaşına kadar önemli gelişmeler gösterir. Bu gelişmelerin çocuğun boyu-kilosu ve diğer mental gelişimi ile birlikte takip edilmesi gerekir. Bebeklerde göz ve görme problemleri varsa ve zamanında tedavi edilmezse kalıcı olarak beyinin gelişimsel gecikmelerine neden olabilir. Bebeklerin büyümek ve öğrenmeleri, ihtiyaç duydukları görsel yetenekleri geliştirme fırsatına sahip olmalarını sağlamak için sorunları erken tespit etmek gerekir." diye konuştu.
Bebeklerin aylara göre görsel gelişim basamakları şu şekilde:
1. Ay: Bebeğiniz ilk ay yüzünüzü 30-40 cm’den görebilir. Bir yeni doğan ışığa karşı hassastır ve göz bebekleri oldukça küçüktür bu yüzden. Retina gelişimi ile 2. haftadan itibaren göz bebekleri genişler. Hayatın ilk 2-4 haftasındaki bebekler ebeveynlerinin gözlerine odaklanamaması zordur ancak 1. ay itibarı ile ebeveyn ile göz teması kurar.
2. Ay: Bebek, gözle hareketli nesneleri takip etmeye ve cisimleri veya ebeveynin yüzünü sağdan sola ve tersi istikamette takip etmeye başlarlar. Hayatın ilk aylarında gözler birlikte çalışmaya başlar ve görme hızla gelişir. Sekiz hafta içinde, bebekler gözlerini bir ebeveynin veya onlara yakın olan bir kişinin yüzlerine daha kolay odaklamaya başlar. Bu aşamada görmeyi uyaracak en önemli uyarıcı anne veya babasının yüzü. Yaşamın ilk iki ayı boyunca, bir bebeğin gözlerinin koordinasyonu iyi olmayabilir ve ara sıra gözde kayma görülmesi genellikle normaldir. Bununla birlikte, eğer giderek artan veya sürekli aynı gözde kayma görülüyorsa mutlaka göz hekimi tarafından muayene gerekir.
3. Ay: Bu ay bebeğinizin görme gelişimi için çok önemli, artık hareketli nesneleri gözleriyle takip etmeli ve yaklaşık üç aylıktan itibaren nesnelere ulaşmaya çalışmalıdır. El göz koordinasyonu gelişmeye başlıyor. Algısının gelişimini uyarmak için, çevresine uzanabileceği şekilde oyuncak yerleştirin. 3-6 ay arasında resimler ile ilgilenmeye başlayacaktır. Ona resimli kitaplar okumaya başlayabilirsiniz.
5. Ay: Bu aylarda göz hareketlerinin kontrolü ve göz-vücut koordinasyonu becerileri gelişmeye devam ediyor. Nesnelerin diğer nesnelerden daha yakın veya uzak olup olmadığına karar verme yeteneği olan derinlik algısı bu aydan itibaren gelişiyor. Bir bebeğin renk görüşü 5.ayda bir yetişkin kadar olmasa da mevcut.
5-7 ay arasında bebeğiniz sizi bir odanın içindeyken ona gülümsediğinizi fark etmeye başlayacaktır.
7 – 9 Ay: Ekmek kırıntısı gibi küçük nesneleri fark ediyor, yarısı gizlenmiş objeleri fark etmeye başlıyor. Bebekler genellikle 8.ayda emeklemeye başlarlar, böylece el göz koordinasyonu daha da gelişiyor.
9 – 12 Ay: 9.aydan itibaren mesafeleri ayırt edebilir hale gelecekler. 9-12 aylıkken bir bebek gördüğü küçük nesneleri başparmak ve işaret parmağıyla kavramaya başlayacak. On iki aylıkken, çoğu bebek çevresini gözleri ile tarayarak belirlediği hedefe ulaşmaya çalışacak. Yine bu aylarda gelişen derinlik algısı ile mesafeleri algılayarak, elindeki nesneleri bu mesafelere atabilir. Pencereden bakarak insanları tanıyabilir veya resimleri tanıyabilir. Ayrıca bu aylarda artık, bebeğinizin göz rengi son halini aldı diyebiliriz.
12 – 24 Ay: İki yaşına gelindiğinde, bir çocuğun göz-el koordinasyonu ve derinlik algısı iyi geliştirilmelidir.
Bu yaştaki çocuklar, çevrelerini keşfetmeye ve bakmaya ve dinlemeye ilgi duyarlar. Bilinen nesneleri ve resimleri kitaplarda tanırlar ve mum boya veya kalemle karalayabilirsiniz.
Ebeveynlere düşen sorumluluklar
Ebeveynlere, çocuklarının gözlerinin ve görmenin düzgün bir şekilde gelişmesini sağlamak için önemli sorumluluk düştüğünü ifade eden Göz Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Halil Hüseyin Çağatay, "Her ebeveynin iki önemli sorumluluğu vardır; birincisi bebeğin görsel gelişimini takip etmek, ikincisi de düzenli göz muayenesi yaptırmak." dedi.
Bebek göz muayenesi nasıl yapılır?
İlk kapsamlı göz muayenesini 6 – 12 ay arasında mutlaka yaptıklarını belirten Doç. Dr. Çağatay, "Bebek göz muayenesini 8 aşamalı olarak gerçekleştiriyoruz. Işık refleksleri, kırmızı ışık yansıma testi, şaşılık testleri, görme testi, cisim takibi, göz numaralarının ölçümü, gözün anatomik değerlendirmesi, göz dibi muayenesi gerçekleştiriyoruz. Bunun için bebekler ve çocuklar için hazırladığımız, onların rahat edebilecekleri, oyun oynayabilecekleri sıcak bir muayene ortamı hazırlıyoruz. Ancak bu şekilde çocuk göz doktoru ile sağlıklı bir iletişimi kurabiliyor. Bebeklik döneminde yaptığımız bu testlere ek olarak 3 yaşından itibaren görme oranının belirlenmesi ve üç boyutlu görme yeteneğinin değerlendirilmesini yapıyoruz." şeklinde konuştu.
