Gece kaşıntısıyla kendini belli eden uyuz hastalığı çok kısa sürede kişiden kişiye bulaşarak, yaşam konforunu olumsuz etkiliyor. Okul ve kreş gibi çocukların toplu olarak bulunduğu yerlerde çok hızlı yayılan uyuz hastalığının tedavisi için uygun ilacın uygun miktarda kullanılması gerekiyor. Memorial Kayseri Hastanesi Çocuk Sağılığı ve Hastalıkları Bölümü’nden Uz. Dr. Melahat Yeni, uyuz hastalığı ile ilgili bilgi verdi.
Kuluçka dönemi 2-3 hafta
Gözle görülmeyen ve mikroskop altında belirlenebilen ‘sarcoptes scabei’ adı verilen akarın (böcek) neden olduğu uyuz hastalığı, tüm deriye yayılarak ortaya çıkar. Hastalığın bilinmesinden bugüne kadar yaklaşık 300 milyon kişiyi etkilediği tahmin edilen uyuzun kuluçka dönemi 2-3 haftadır. Deride tüneller açarak ilerleyen uyuz böceği, yakın ve doğrudan temasla insanlara bulaşır. Genelde 15-20 dakikalık bir sürede bulaşan hastalığın neden olduğu böcek, ortak kullanılan giysi ve havlu gibi eşyaları kendine yer edinmektedir. Hastalık bulaşan kişide belirtilerin ortaya çıkması ise 2-6 hafta sürer. Ancak daha önce uyuz görülenlerde belirtiler hastalık ikinci kez bulaştığı için genellikle 1-4 gün içinde ortaya çıkar.
En önemli belirtisi kaşınma
Uyuzun en önemli belirtisi gece başlayan şiddetli kaşıntıdır. Özellikle çocuklar yatağa girdikten sonra vücudun ısınmasıyla başlayan kaşıntı uykudan uyandıracak kadar şiddetlidir. Kaşıntı gündüzleri daha hafif seyreder. Çocuklarda kaşıntı; el parmaklarının araları, bileğinin iç yüzü, kalça ve göğüs arası ile koltuk altları, kasıklar ve dirseklerde başlar, zamanla tüm vücuda yayılır. Hastalığın en önemli belirtisi, parmak arasındaki dalgalı ve kirli bir çizginin oluşmasıdır. Uyuz böceğinin kanallar açarak ilerlediği gri renkli çizgiler 1-10 milimetre uzunluğa ulaşır. Geceleri artan kaşınma ve derideki döküntü nedeniyle zamanla içi sıvı dolu kesecikler oluşur.
Uyuz tedavi edilebiliyor
Tedavi edilebilir bir hastalık olan uyuz, hasta ile aynı yaşam alanını paylaşan kişilere de bulaşacağından dikkatli olunması gerekir. Tedavinin başarısı için hastalarla doğrudan temas halinde bulunan kişilerde belirtilerin olup olmadığı belirlenmelidir. Hastalığın önlenmesi ve kontrol altına alınması için uyuz olan kişi ile birlikte yaşayanların aynı anda tedaviye dahil edilmelidir.
Uyuzun yayılmaması için
1. Uyuz hastası olanlarla yakın temastan kaçınılmalı ve onların eşyaları kullanılmamalıdır.
2. Uygun ilaç kullanılmadan uyuzun neden olduğu akar yok olmamaktadır. Tedavi için uzman doktorları önerdiği ilaç tedavisi uygun dozda ve sürede tamamlanmalıdır.
3. Evde uyuz hastasının kullandığı giysiler, çarşaflar ve havlular 60 derece suda yıkanmalı, çarşaf ve nevresimler sık sık havalandırılmalıdır.
4. Halı ve zeminler hepa filtreli elektrik süpürgesiyle süpürülmelidir.
5. Özellikle çocuklar ellerini sık aralıklarla sabunla yıkamalıdır.
İlaç tedavisi ile kontrol altına alınabiliyor
Dünyada uyuz hastalığına karşı 30 yıldır kullanılan pek çok ilaç seçeneği bulunmaktadır. İlaçların genellikle ağızdan hap şeklinde, losyon ya da krem formu bulunmaktadır. Farklı etken maddelere sahip olan ilaçlar aynı zamanda toksisitesi bakımından da değerlendirilerek; çocuk ve erişkin ile gebelik sürecinde olan hastalar için uygun şekil ve sürede kullanılmalıdır.
