Güneydoğu Anadolu Projesiyle (GAP) sulama tarımın yaygınlaştığı Şanlıurfa’da her yıl yaz aylarında isot tarlaları nedeniyle kırmızıya boyanan şehir, bu kez pamuk nedeniyle beyaza büründü. 2000 yılında Türk Patent Enstitüsü tarafından coğrafi işaret tescili verilen isotta devlet desteklemesi olmayınca çiftçiler, pamuğa yöneldi.
İsotun yerini beyaz altın aldı
Şanlıurfa’da önceki yıllarda tarlaları kırmızıya boyayan isota beyaz altın olarak adlandırılan pamuk büyük darbe vurdu. Daha önce yoğun olarak ekilen isotun yerini pamuk aldı. Özelikle çiğköftede kullanılan ve yemeklere farklı bir tat veren Urfa isotunda bu yıl üretim azlığı yaşanıyor. Her yıl Akçakale, Harran, Suruç, Ceylanpınar ve Hilvan’da ekimi yapılan isot, yerini pamuğa bıraktı. İsotta destekleme alamadığını belirten çiftçi, pamuğa yöneldiklerini söyledi.
Fiyat iki katına çıktı
Geçen yıl tarlada 75 kuruştan satılan isot bu yıl yaklaşık 2 liradan alıcı buluyor. İsot için üreticiler, ürün azlığının yaşandığını hatırlatarak vatandaşların ihtiyacını karşılamaları gerektiğini vurguladı.
Çiftçilerin sebzeden verim alamadıkları için pamuğa yöneldiğini belirten çiftçi İsmail İlhan, “Bu yıl çiftçiler olarak sebzeden verim alamadık. Sebzelerin desteklemesi olmadığı için çiftçiler hep pamuğa yöneldi. İsot tarlaları bu yıl pumuk tarlalarına dönüştü. Sebzelerde, özellikle isotta bu yıl ürün azlığı var” dedi.
İsotta devlet desteği olmadığı için çoğu çiftçinin pamuğa yöneldiğini söyleyen Cemal Karakaya ise , “Bu yıl çiftçilerin çoğu pamuğa yöneldi çünkü biberde herhangi bir devlet desteği yok. Pamuğa ise devlet çok destekleme veriyor. Çiftçiler destekleme aldıkları için pamuğa yöneliyorlar. Bir ara domates ektik o da para etmeyince mecburen pamuk ekmeye başladık. Bu yıl biberler az. Kurutmalık alacak olanlar şimdiden alsınlar. İlerleyen zamanda daha pahalı olabilir. Sebebi ise biber ekiminin bu yıl yüzde 30 kadar düşmesidir” ifadelerine yer verdi.
Daha önce sürekli isot ektiğini ama bu yıl pamuğa yöneldiğini söyleyen Ali Göregen, ”Her yıl biber ekiyordum, bu yıl pamuk ektim. Destekleme almak için pamuğu tercih ettim. Artık bu yıldan sonra ürünümüzü değiştirdik ve pamuğa çevirdik. Hava çok sıcak, nem oranı çok yüksek. Bu nedenle pamuk verimi çok iyi oluyor” şeklinde konuştu.
Satıcılar fiyatlardan endişeli
İsot satıcısı Çerkez Korkmaz ise geçen yıla oranla bu yıl fiyatların çok yükseleceğini iddia ederek, "İsotun kilosunu geçen yıl çuvalını 15 liraya alıyorduk. Bir çuvalın içinde 25 kilo vardı. Biz şimdi kilosunu 5 liradan alıyoruz. Bu yıl işlenmiş isotun fiyatı nasıl olacak. Halk pahalı alacak çünkü pahalıya mal olacak. Bu yüzden mağdur olacağız. Şu anda isotun kilosu manavda 5 lira ama hal pazarından alırsanız 4 liraya gelir. 12 kilo biberden 1 kilo kuru isot çıkıyor. 4 liradan 12 kiloyu çarparsak bize 48 liraya mal olur. Ben kaça satayım. Çalışan kadınlara işçilik hakkı veriyorum. Mecburen kilosunu 60 liraya veriyorum. Bu da şartlara göre çok değil çünkü kazanamıyoruz. Bizim bu dükkanda masraflarımız var, elektrik, su, sigorta, dükkan kirası ve işçilerim var. Bu yıl isottan para kazanamayacağım” ifadelerini kullandı.
İsot ekiminin azalması ve yerini pamuk tarlalarına bırakması nedeniyle Şanlıurfa’da son 30 yılın en yüksek pamuk verimi bekleniyor.
