Sivas’ın Kangal ilçesinde bulunan Kangal Termik Santrali, 8 Şubat 2013 tarihinde özelleştirilerek Torku’nun iştiraki olduğu Konya Şeker’e devredildi. Yıllık 1 milyon 908 bin 229 MWh elektrik üretim gücüne sahip olan santral, 2020 yılında filtresiz bacalarıyla gündem oldu. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın talimatıyla santralde üretim 1 Ocak 2020 tarihinde filtre ile ilgili şartları sağlayamadığı gerekçesiyle durduruldu. Bacalarda gerekli filtre işlemlerinin tamamlanmasıyla 30 gün sonra tek türbinde, 6 ay sonra ise tam kapasite olarak elektrik üretimine yeniden başlandı. Termik santralde kullanılan kömürlerin atığı olan küller, çevre köylerin sınırları içerisinde biriktirildi. Yıllar içerisinde açıkta biriktirilen küllerden adeta kül dağı oluşurken, kül tabakası rüzgârlı havalarda çevreye yayılarak köyleri tehdit ediyor.
Kangal ilçesine bağlı Hamal köyü başta olmak üzere birçok çevre köyü tehdit eden kül bulutu nedeniyle vatandaşlar kanser vakalarının arttığını iddia etti. Köy sakinleri, santralden sonra bölgede kanser vakalarının hızla arttığını iddia etti. Çevre köy sakinleri, doğup büyüdüğü yeri terk etmek zorunda kaldı. 300 haneye sahip Hamal köyünde ikamet edilen hane sayısı 30’a kadar geriledi. Köylerini terk edemeyenler ise solunum sıkıntısı başta olmak üzere birçok sağlık problemi ile karşı karşıya kaldı. Bölgedeki depolanan kül dağları sonrası tarımda verim önemli ölçüde düştüğü, hayvancılıkta ise sakat doğumların gözlendiği ileri sürüldü.
"Babam, abim kanserden öldü. Bende de belirti var"
Hamal köyünde yaşayan ve kanser nedeniyle babası ve abisini vefat eden Bayram Koçak, "Termik santral her türlü bizi etkiliyor. Hem insanları, hem hayvanları hem de tarımı etkiliyor. Her yere yağmur yağıyor buraya bir damla yağmur düşmedi. Dökülen kül olduğu gibi rüzgâr vurunca komple köyü sarıyor, araziyi sarıyor, hayvanlarımızı sarıyor.
Hayvanların sağlam doğma şansı yok. Hayvanların yüzde 80’i zarar görüyor. Benim babam kanserden öldü, abim kanserden öldü. Bende de kanser belirtileri var. Biz köyde kalıyoruz. Termik santral geldiğinde zaman burası 300 haneydi millet hep kaçtı. Çoğu hastalandı, çoğu terk etti, gücü olmayanda köyde kaldı. Abim gitti, babam gitti, bende de belirti var. Hayvanlarda ve tarımda da olduğu için zehir yiyoruz. Termik santraldeki külün döküldüğü yerin sulu olması lazım. Bunlar baştan savma yapıyor. Usulüne uygun yapmıyorlar. Santrali devlet işletirken orada sulama borusu vardı, sulama yapılıyordu" dedi.
Köyde yatağa bağımlı yaşayan Ali Karabulut ise, "Termiğin hataları ve zararları böyle. Kül devamlı buraya geliyor. Bundan dolayı rahatsız oluyoruz. Köylüler termik santral yüzünden köyden çekti gittiler" şeklinde konuştu.
Harun Üngör
