Yaklaşık 4 milyon memur ve 2,5 milyon memur emeklisinin, 2024-2025 yıllarındaki mali ve sosyal haklarının belirleneceği 7’nci Dönem Kamu Toplu Sözleşmesi görüşmelerinde, 1 Ağustos’ta başlayan süreç sona erdi ve Kamu Görevlileri Hakem Kurulu süreci başladı. Müzakere sürecinin sonlanmasıyla birlikte Kamu İşveren Heyeti ile Yetkili Konfederasyon Memur-Sen, memur ve memur emeklilerini ilgilendiren genel zam oranlarında uzlaşmaya varamazken, 11 iş kolunda ise yetkili sendikalarla ile Kamu işveren Heyeti arasında imzalar atılmıştı. Uzlaşmaya varılamayan maddelerle ilgili Memur-Sen, Kamu Görevlileri Hakem Kurulu’na sunulmak üzere başvurusunu Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na iletti. Bu çerçevede Sosyal Güvenlik Uzmanı İsa Karakaş, Kamu Toplu Sözleşmede Hakem Kurulu sürecini İhlas Haber Ajansı’na (İHA) değerlendirdi.
Karakaş, memurlarla ilgili olan bu toplu sözleşme memur ve memur emeklileri olmak üzere toplamda 6,5 milyonu aşkın kişiyi ilgilendirdiğini ve memur ailelerinin de göz önünde bulundurulduğunda bu sayının 25 milyona ulaştığını belirtti. Aynı şekilde memurlara yapılacak olan oransal zamların, kat sayıyı ilgilendirdiğini belirten Karakaş, ocak ayında yapılacak zamlarda olan kıdem tazminatı tavanını da kapsadığını ifade ederek, “Şu anda gündemde olan 7. Dönem Kamu Toplu Sözleşmesi neredeyse ülke nüfusunun yarısını ilgilendirmekte ve ülkemizin en büyük toplu sözleşmesi. İşçilerimizin toplu sözleşmesine baktığımız zaman kamuda çalışan 700 bin civarı, belediyede çalışanlarını da göz önünde bulundurduğumuz zaman en fazla 1 milyon 200 bin kişiyi ilgilendirmekte. Bu anlamda en büyük toplu sözleşmeden bahsediyoruz” diye konuştu.
“Yetkili konfederasyon 967 başlıkla toplu sözleşme müzakerelerine oturdu”
Karakaş, yetkili sendikanın memurların bütün bu taleplerini göz önünde bulundurduğunu sözlerine ekleyerek, “Yetkili konfederasyon 967 başlıkla toplu sözleşme müzakerelerine oturdu. Neticeye baktığımız zaman oransal zamlar hakkında bir mutabakata varılmadığını görüyoruz. Ancak 11 hizmet kolunda 11 sendikayı ilgilendiren alanlarla ilgili önemli uzlaşmaların sağlandığını görüyoruz. Dolayısıyla yetkili konfederasyon bu kazanımlarını Hakem Kurulunda sekteye uğramaması açısından bunları tutanağa aldı diyebiliriz” ifadelerine yer verdi.
“Yani Hakem Kurulu yüzde 45’lik fark üzerinden karar vermek zorunda”
Karakaş, toplu sözleşmedeki en önemli hususların hakem kurulunda belli olacağının da altını çizerek, “Burada oransal zamlar son derece önemli. Oransal zamlara baktığımız zaman memur sendikaları 3’er aylık dönem halinde toplamda 2024 yılı için yüzde 70 oranında bir zam ile pazarlığa oturdu. 2025 yılı içinse toplamda yüzde 40 zam talep ettiler. Ancak hükümetin 2024 yılı için teklifi yüzde 25 ile sınırlı kaldı. 2025 yılı için iki teklif arasındaki fark ise yüzde 45 oldu. Yani Hakem Kurulu bu aradaki yüzde 45’lik fark üzerinden karar vermek zorunda” değerlendirmesinde bulundu.
“Teklifler arasındaki makas son derece açık”
2025 yılı için sendikaların genel zam teklifinin yüzde 40 olduğunu hatırlatan Karakaş, “Hükümetin vermiş olduğu yüzde 6 ve yüzde 5’lik, toplamda yüzde 11’lik teklifi göz önünde bulundurduğumuz zaman aradaki farkın yüzde 29 olduğunu görüyoruz. Netice itibarıyla aradaki oransal rakamlar son derece büyük. Makas son derece açık. Dolayısıyla Hakem Kurulunun işinin oldukça zor olduğunu söyleyebiliriz” açıklamasında bulundu.
Memura bayram ve ikramiyesi ve kira yardımı
Genel zam oranlarının yanı sıra toplu sözleşmede Hakem Kurulu’nun kararına sunulacak daha önemli maddelerinde olduğunu dikkati çeken Karakaş, şu ifadelere yer verdi:
“Özellikle büyükşehirlerde ve tatil yörelerinde memurlarımızın kira sorunu ile karşı karşıya olduğu ve aldıkları maaşların büyük bir bölümünün kira ücretine gittiğini göz önünde bulundurularak, memur sendikaları 7 bin 650 lira tutarında kira yardımı talep etti. Aynı zamanda bütün emeklilere her Ramazan Bayramı’nda ve Kurban Bayramı’nda ikramiye verilmekte. Sadece memurlar bayramda herhangi bir ikramiye almadıklarından dolayı şu anda yetkili sendikanın her bayramda 4 bin 850 lira tutarında bayram ikramiyesi talebi de bulunmaktadır. Dolayısıyla bütün bu kararlar Hakem Kurulu tarafından verilecektir.”
“Hakem Kurulu’nda konfederasyonlardan 4 işveren heyetinden 7 üye var”
Hakem Kurulu üyelerinin Kamu İşveren Heyeti ve konfederasyon üyelerinden oluştuğunu fakat sayılarda eşitlik olmadığını ifade eden Karakaş, “Hakem Kurulu’nda yetkili konfederasyonun 2 üyesi diğer konfederasyonların 1’er üyesi olmak üzere toplam 4 üye bulunmakta. Cumhurbaşkanı tarafından ise 7 üye atanmakta ve atanan üyelerden biri yüksek yargı mensuplarından oluşmakta. Geçmiş dönemlerde Sayıştay Başkanı bizzat başkanlık yapmıştı. Bu dönem de Sayıştay Başkanının atanması söz konusu olabilir. Üyelerin dağılımı 11’e 4 olunca çoğunluğun hükümet tarafından olduğunu görüyoruz. Hakem Kurulunun vereceği karar daha çok hükümetin verdiği tekliflere yakın olduğunu söyleyebiliriz” diye konuştu.
Karakaş, Hakem Kurulu’nun karar verirken geçmiş dönemlerde Merkez Bankası’nın beklenti enflasyonlarını göz önünde bulundurduğunu ve bu yıl da Merkez Bankası’nın beklenti enflasyonlarını göz önünde bulunduracağını sözlerine ekledi.
“Oy birliğiyle değil oy çokluğuyla karar verilecek”
Hakem Kurulu’nun yasal olarak en geç 31 Ağustos gününe kadar vermesi gerektiğinin de açıklayan Karakaş, “Kurulun 31 Ağustosta vermesi zorunlu değildir, bunu 27 Ağustosta da verebilir, 28 Ağustosta da verebilir. Yani daha önce önceden de karar verebilir. Ayrıca Hakem Kurulu oy birliği ile değil oy çokluğuyla karar vermekte. Bu nedenle kararla ilgili bir gecikme söz konusu olmayacaktır. Oy çokluğu olduğu için her halükarda karar ortaya çıkacaktır” dedi.
Kemal Diri - Hakan Karaduman
