Edirne Katı Atık Yönetimi Birliği (EDİKAB) tarafından yapılan ve Edirne’de 60 yıllık vahşi depolamaya son verecek olan ‘Edirne Katı Atık Düzenleme ve Bertaraf Tesisleri’nin işletme ihalesi gerçekleştirildi. EDİKAB, 29 yıllığına işletmesini yapacak olan firmanın cirosundan yüzde 10 kar kazanacak, bertaraf ücreti ise ödemeyecek, uzun süredir çöp sorunu yaşayan Edirneliler ise rahat bir nefes alacak.
Edirne Belediye Başkanı Recep Gürkan’ın başkanlığını yürüttüğü, Edirne Katı Atık Yönetim Birliği tarafından yapılan ve Edirne’deki en önemli soruna çözüm olacak ’Edirne Katı Atık Düzenleme ve Bertaraf Tesisleri’ 29 yıllığına kiraya verildi. Edirne, Lalapaşa, Havsa, Süloğlu ve İl Özel İdaresi’nin üyesi olduğu birlik, gerçekleştirdiği ihaleyle bertaraf ücreti ödemeyecek, firmanın kazandığı cirodan ise yüzde 10 pay alacak.
Edirne Belediye Meclis Salonu’nda konuyla ilgili basın toplantısı yapan Edirne Belediye Başkanı Recep Gürkan, tesisin bir ay içinde çalışmalara başlayacağını söyledi.
60 yıldır süren çöp sorunu bitiyor
Edirne’nin yaklaşık 60 yıldır süregelen ciddi bir çöp ve çöplük sorunu olduğunu ifade eden Başkan Gürkan, "2014 yılında yürüttüğüm seçim kampanyasında hangi mahalleye gitsem talep geliyordu ‘Bu çöp ne olacak?’ diye. Şükrüpaşa, Fatih, Kocasinan Mahalleleri’ne gittiğimde de İstasyon Mahallesi’ne gittiğimde de ‘bu çöplük ne olacak?’ diye gündemin en başındaki soru hep bu oldu. Tabii ki, vatandaşın en önemli talebi olan bu çöplük sorunu bir siyasetçi ve halka hizmet etmeyi görev edinmiş birisi olarak görmezden gelmek mümkün değildi. Biz de vatandaşlarımıza dedik ki; göreve geldikten sonra 1.5 yıl içerisinde bu sorunun çözümünü gerçekleştireceğiz" diye konuştu.
Eski proje iptal edildi
Göreve geldiklerinde daha önce hazırlanmış olan bir projenin olduğunu ve bu projenin 3 kez ihaleye çıktığın ifade eden Gürkan, "3 kez ihaleye çıkan bu projeye hiçbir firmanın teklif vermemiş olduğunu gördük. Söz konusu projeyi inceledik ve uzmanlardan da görüş alarak, daha önceki dönemde hazırlanan projeyi gündemden kaldırdık. O projenin yatırım maliyeti çok yüksekti. 25 milyon civarında bugünün rakamıyla 100 trilyon civarında bir yatırım maliyeti vardı. Ve hepsinden önemlisi bizim açımızdan iki şey önemliydi. Tesis kar ederse karın yüzde beşi birliğe verilecekti. Bir de birliğe üye belediyeler 29 yıl boyunca döktüğü her ton çöp için, her bir ton çöp için 2013 rakamlarıyla 55 TL bertaraf bedelini ihaleyi alan firmaya bertaraf etme parası olarak ödeyecekti. Şimdi tabi bunun hesaplarını yaptığımızda bu projenin uygulanabilir olmadığı zaten 3 kez ihaleye çıkılıp teklif gelmemesinden de belliydi" dedi.
"Bütüncül bir yaklaşım sergilendi"
Uzmanların da yardımıyla yeni bir proje için hazırlıklara başladıklarını belirten Gürkan, hazırlanan projenin Çevre ve Şehircilik Bakanlığına gittiğini, bakanlığın projeyi 5 ay içinde onayladığını söyledi.
Gürkan, bu aşamada bütüncül bir yaklaşım sergilediklerini ve dönemin Valisi Dursun Ali Şahin ile konuşarak İl Özel İdareyi de bu birliğe kattıklarını anlattı. Edirne Katı Atık ve Bertaraf Tesisleri’nde Edirne, Lalapaşa, Havsa, Süloğlu ve İl Özel İdareye bağlı 96 köyün de çöplerinin toplanacağını anlatan Gürkan, "Bizim ardımızdan hem Uzunköprü Orta Edirne Katı Atık Birliği hem de Keşan’daki Günay Ege Katı Atık Birliği de o bölgelerin köylerini üye olarak aldılar. Ve böylece Edirne, büyükşehirlerin dışında -büyükşehirler de köy yok artık biliyorsunuz- köyüyle, kasabasıyla, kentiyle çöp toplama ve bertaraf etme sistemini kuran ilk ve tek şehir oldu. Bu arada bir meşhur tartışmamız vardı o tarihlerde hatırlayacaksınız; ‘ÇED Raporu gerekli değildir’ Bazı arkadaşlar biz almıştık falan dediler. Ama dosyada öyle bir rapor bulamadık biz. Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğüne sorduk. Onlar da öyle bir rapor vermediklerini söylediler. Biz müracaat ettik ve 15 günde ÇED Raporunu aldık" şeklinde konuştu.
Eski çöplükte özellikle bu yaz ayında yanmalar meydana geldiğini belirten Gürkan, "Vatandaşların haklı olarak isyanı oldu. Çöplükte yaşanan bu durumu kendi siyasi emelleri için kullananlar oldu. Çöplükte biriken lastikleri gidip geceleri yakanlar oldu. Bunların hepsini yaşadık" ifadelerine yer verdi.
"Eski projeyle 183 milyon 744 lira ödenecekti"
Tesisin 1,5 ay önce işletme ihalesini yaptıklarını bu ihaleye 3 firmanın katıldığını ancak cirodan 7.1’lik teklifi az bulduklarını için ihaleyi iptal ettiklerini anlatan Gürkan, "Yeniden ihaleye çıktık. İhaleye girerken iki konuya çok dikkat ettik. ‘Birliğin hiçbir üyesi, bertaraf ücreti ödemeyecek’ dedik. İkincisi ‘biz işletmeyi yapacak olan firmanın karından değil, cirosundan pay alacağız’ dedik. Edirne Belediyesi olarak günde 220 ton çöp topluyoruz. 2013 yılındaki proje ile devam etseydik; 2013 yılında 55 lira olan rakam bugün tefe, tüfeyle yaklaşık 80 lira. Dünkü ihalede aynı anlayışa sahip olsaydık, her gün döktüğümüz ton başına 80 lira ödeyecektik. Yani bugünün rakamlarıyla aylık 528 bin lira. Bir yılda 6 milyon 336 bin lira. 29 yılda 183 milyon 744 lira ödememiz gerekecekti" dedi.
"Türkiye’de ilk; biz kardan değil cirodan pay istedik"
Yeni yapılan ihale ile Edirne’nin Lalapaşa, Süloğlu, Havsa ve İl Özel İdarenin 183 milyon ödemekten kurtulduğunu belirten Gürkan, "Bunun yanında bütün çöpün bertarafını sıfır liraya mal ettik. Bu kadar mı? Değil. Eski ihalede karın yüzde 5’i, belki ihalede yüzde 10’a da çıkabilirdi. Karından yüzde 5 nasıl olacak: sistem şöyle: Firma bir üretim yapıyor elektrik üretimi, ambalaj atığını ayrıştırıyor. Oradan bir para kazanıyor. Önce giderleri düşüyor. Sonrada bir kar kalıyor. Mesela 10 milyonluk bir kar elde edildi. Onun yüzde 5’i nedir? 500 bin lira. O 500 bin lira sizin olacak. Şirketler önce yatırım maliyetini, işletme maliyetini, genel giderleri düşüyor. Kalan kar sermaye artırımına gidiyor. Yani kağıt üzerinde kar alıyorsunuz ama gerçekte sıfır lira alıyorsunuz. Biz bunu da değiştirdik. Türkiye’de ilk olarak biz kardan pay istemiyoruz. Birincisi siz bizim çöpümüzü bertaraf edeceksiniz ancak biz bunun için size para ödemeyeceğiz. İkincisi biz sizin karınızdan değil, cironuzdan pay istiyoruz. Ambalajı ayrıştıracaksın, doğal gübre, elektrik üreteceksin. Buradan ne para kazanacaksan cirona bakarım. Cirondan pay isterim. Senin kar ya da zarar ettiğin; maliyetin beni ilgilendirmez" diye konuştu.
"Eski çöplük yeşil alan olacak"
İhaleye cirodan yüzde 7.1 pay ile çıktıklarını anlatan Gürkan, "İhale 9.2 ile bir firmaya kaldı. Diğer firmalar çekildi. Biz pay oranını daha da çıkmalarını istedik. Firma yüzde 9,5 dedi. ‘Edirneliler buçuk sevmez’ dedim. Firma ile cirodan yüzde 10 ile anlaştık. Edirne’nin kanayan 60 yıllık yarası belediyenin cebinden bir kuruş çıkmadan; üstüne firmanın kazanacağı her kuruşun yüzde 10’nu almak şartıyla ihalemizi bitirdik. Bu işin parasal boyutu, çevresel boyutu var. Eski çöplüğün rehabilitasyon projesini bitirdik. Çok kısa sürede rehabilitasyonunu bitirerek orasını devasa bir yeşil alan haline getireceğiz. Yeni çöplüğümüzde ciddi bir şekilde elektrik üretimi olacak. Saatte yaklaşık 2,5 megavata yakın elektrik üretilecek. Devlet yenilebilir enerji olduğu için elektriği 13.3 dolar sentten alıyor. Orada satılan elektriğin de yüzde 10’u bizim olacak. Tesis 3 lottan oluşuyor. Birinci lot 50 yıl kadar bizi idare edecek. Edirne’nin çok uzak gelecekte bile elektrik sorunu olmayacak. Hem kendi dönemimde, hem de başka dönemlerde de Edirnelilere, vahşi depolama çöplük ile ilgili yaşattığımız sorunlardan dolayı Edirne Belediyesi adına özür diliyorum. Bunun çok uzun yıllar önce çözülmesi gerekiyordu. 1 ay içinde yeni çöplüğümüz faaliyete başlayacak. Eski çöplük kapatılacak, 25 metre çapta gaz bacası konulacak ve çok güzel bir yeşil alan haline gelecek. İnanılmayacak büyükte bir yeşil alan yaratacağız” dedi.
