Ay'a gönderilecek araç için ilk ateşleme gerçekleşti

Cumhuriyet’in 100’üncü yılında Ay’a gönderilecek insansız araçta kullanılması planlanan milli ve özgün hibrit roket motoru ilk ateşlemesini yaptı.

Utku Şimşek

Delta V Uzay Teknolojileri A.Ş.’de gerçekleştirilen testte hibrit roket motoru ilk sınavını başarıyla geçti.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan`ın 9 Şubat’ta ilan ettiği Türkiye’nin Milli Uzay Programı’nın en dikkat çekici hedeflerinden biri Ay misyonu olmuştu.

İki ayaklı hedefe göre 2023’te insansız bir araç ile Ay’a sert iniş, 2028’de de yumuşak iniş gerçekleştirilecek.

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, bu hedefler doğrultusunda yürütülen çalışmaları yerinde görmek amacıyla milli ve özgün hibrit roket motorları geliştiren Delta V’nin Şile’deki Roket Motoru Ateşleme Tesisi’ni ziyaret etti.

Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanlığının iştiraki olan Delta V’deki ziyaret bir toplantıyla başladı.

Toplantıya Sanayi ve Teknoloji Bakan Yardımcısı Mehmet Fatih Kacır, Savunma Sanayii Başkan Yardımcısı ve Delta V Yönetim Kurulu Başkanı Faruk Yiğit, BAYKAR Teknik Müdürü Selçuk Bayraktar, TÜBİTAK Başkanı Hasan Mandal, Türkiye Uzay Ajansı (TUA) Başkanı Serdar Hüseyin Yıldırım, TÜBİTAK Uzay Teknolojileri Enstitüsü Müdürü Mesut Gökten, TÜBİTAK SAGE Enstitüsü Müdürü Gürcan Okumuş ve Delta V Genel Müdürü Arif Karabeyoğlu katıldı.

Toplantıda 2023’te Ay’a sert iniş yapması planlanan uzay aracını geliştirme çalışmaları ele alınırken, hibrit roket motorlarının ateşleme sistemleri, yüksek basınçlı kompozit tanklar, vana ve regülatör sistemleri de detaylı olarak masaya yatırıldı.

Heyet, toplantının sonunda roket motorları testlerinin yönetildiği komuta merkezine geçti.

Alınan güvenlik önlemlerinin ardından ateşleme için geri sayım başlatıldı.

Bakan Varank`ın komutuyla ilk olarak Delta V tarafından geliştirilen ve uzay sınırını aşacak Hibrit Sonda Roketi’nin (SORS) itki sistemi dikey ateşleme testi yapıldı.

İkinci ateşleme ise Milli Uzay Programı’nın 2023 yılında Ay`a sert iniş görevinde kullanılması planlanan hibrit roket motoru için yapıldı.

Yapılan testler başarıyla sonuçlandı. İki motor da planlanan süre boyunca sorunsuz şekilde çalıştı.

Bakan Varank ve beraberindeki heyet, ateşlemeler sonunda tekrar test sahasındaki sistemleri inceleyerek testin sonuçları hakkında bilgi aldı.

Varank, daha sonra yaptığı açıklamada çok başarılı iki ateşleme yaptıklarını, hem Sonda Roketi Sistemi`nin (SORS) ateşlemesi, hem de Ay misyonunda kullanılması planlanan hibrit motorun ilk ateşlemesini gerçekleştirdiklerini belirtti.

Testlerde 50 saniye gibi hedeflenen süre bulunduğunu söyleyen Varank, "Bu 50 saniyelik ateşlemenin tamamını başarıyla bitirdi. Ay misyonunda kullanılabilecek motorun ilk denemeleri başarıyla yapıldı" diye konuştu.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Türkiye`nin uzaydaki 10 yıllık yol haritasını açıkladığını ve bu yol haritasının en önemli bileşenlerinden birinin ‘Ay misyonu’ olduğunu kaydeden Varank, "Ay misyonunda hedefimiz 2023 yılında Türkiye`nin kendi uzay aracını Ay`a ulaştırabilmesi. Burada da Türkiye`deki bütün kabiliyetleri, bütün firmalarımızın kabiliyetlerini kullanmak istiyoruz. Delta V de özellikle dünyada yeni bir teknoloji olarak kabul edilen hibrit roket motorları çalışan, Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanlığına ait bir firmamız. Arif hocamız (Karabeyoğlu) tüm bu süreçleri yürütüyor” şeklinde konuştu.

Varank, iki ateşlemeye şahitlik ettiklerini anlatarak, “Bir tanesi 635 milimetrelik sonda roketinin önümüzdeki ay fırlatması yapılacak motorun ateşlemesi. Aynı zamanda Ay misyonunda, yani uzayda kullanmayı hedeflediğimiz daha küçük bir motorun da yine ateşlemesinin testlerini yapmış olduk.

Türkiye özellikle uzay alanında kabiliyetlerini tüm dünyaya göstermek, aynı zamanda bu kabiliyetleri ticarileştirmek, bundan ekonomik fayda elde etmek isteyen bir ülke. Dolayısıyla bu alanda geliştirdiğiniz teknolojiler çok değerli" açıklamasında bulundu.

Sıvı oksijen oksitlemeli hibrit motor teknolojisinin çok önem verdikleri yeni bir teknoloji olduğunu aktaran Varank, ateşlemeleri başarıyla gerçekleştirdiklerini, bu süreçte heyecan ve mutluluk duyduklarını da ifade etti.

Çok değerli gençlerin Türkiye`nin geleceğine yatırım yapmak ve teknolojiyi geliştirmek için büyük bir gayret gösterdiklerini vurgulayan Bakan Varank, "Sonda roket motorunun bir örneği, inşallah Mayıs ayında Sinop`tan ateşlenecek. Önemli mesafeleri kat etmesini planlıyoruz” dedi.

Varank, "2023`te biz Ay misyonu hedefimizin ilk ayağını başarabileceğimizi düşünüyoruz. Yani uzay aracımızı inşallah Ay ile buluşturacağız. Türk bayrağını Ay ile buluşturmuş olacağız. Bu manada motorun ilk ateşlemesini burada yapmak bizim açımızdan mutluluk ve gurur verici" ifadelerini kullandı.

Delta V Genel Müdürü Arif Karabeyoğlu da her iki motorun da beklenen performansı tam manasıyla sağladığını vurgulayarak, “İstediğimiz ateşleme sürelerini elde ettik. İstediğimiz itki kuvvetlerini elde ettik. Tam başarı olduğunu söyleyebiliriz. Ay motorunun testleri bundan sonra hızlanarak devam edecek. Belki ilk testlerinden birini yaptık. Ama belki yüzlerce test yapacağız. Güvenilirliği sağlayacağız. Sonda roketinin ilk testi değildi. Daha önce birçok test yaptık. Ama bu en uzun yanan, en yüksek performanslı testini gerçekleştirdik. Bundan sonra ne olacak? Mayıs ayında her şey yolunda giderse inşallah yüksek irtifalara sonda fırlatmaları yapacağız. Ay`a gidecek uzay aracının roket motorunu test ettik. Adım adım Ay`a gidiyoruz” diye konuştu.

Delta V tarafından geliştirilen Sonda Roket Sistemi hibrit motoru dikey ateşleme testini geçerek uzaya ulaşabilecek seviyede toplam itki elde etti.

Önümüzdeki aylarda fırlatma testleriyle `uçuş gösterimi` yapılacağı öğrenildi. Türkiye`nin en büyük roket sistemlerinden biri olan SORS`un aynı zamanda dünyanın teknoloji olarak en ileri hibrit roket motoruna sahip olduğu, sıvı oksitleyici ve katı yakıt içerdiği ve yenilikçi bir teknoloji olduğu aktarıldı.