Bursa’nın tarih fışkıran İznik ilçesinde yeni keşiflerin yanı sıra geçmişte bulunan mezar ve çeşitli eserler de hala gizemini koruyor. Bir zeytinlik içindeki Helenistik Dönem'e ait iki kapılı mezar odası da 2001 yılında tarla sahibi tarafından keşfedildi. Tarla sahibinin o dönem attığı taşın aşağı düşmesi sonucu İznik Müze Müdürlüğü yetkililerine haber vermesi ile bulunan mezar odasının iki kapılı Helenistik Dönem mezarı olduğu anlaşıldı. Dönemin müze yetkililerinin yaptığı incelemeler neticesinde de mezarın içinde ölenlere ait eşyalar, yemek masası ve bir iskelet parmağında altın yüzük bulunarak korumaya alındı. Dönem dönem defineci istilasına uğrayan mezarın hangi aileye ait olduğu ise hala bilinmiyor.
Mezarın keşfedildiği dönemde İznik Müze Müdürlüğü görevini yürüten Taylan Sevil, tarihi mezar hakkında bilgi verdi. Sevil, “İznik’te Helenistik Dönem'den kalan yapılardan birisi olarak Berber Kaya bilinir. Berber Kaya eserinden sonra da Helenistik Dönem'e ait bu ikinci kalıntıdır. Burası o dönemden kalan bir tümülüstür. Tümülüsler ön koridor ve esas mezar odasından ibarettir. Üzeri de bir tepecik halinde örtülmüştür. Bu kalıntılar bize 2001 yılında İznik Müzesi’ne tarla sahibi tarafından bildirildi. Vatandaşın ifadesine göre o dönemde bir delikten aşağı doğru taş düştüğü bir boşluk olduğu söylenmiştir. İznik Müze Müdürlüğü de bu ihbarı değerlendirmiştir. Burada müze tarafından o dönem araştırmalar da yapıldı. Bizzat ben de o zamanlar ilgilendim. Burada ön araştırma ve çalışmaları yaptık. Orijinal halini tamamen korumuş, ellenmemiş kalıntılar bulundu. Yaptığımız araştırmalara göre mezar odasında üç tarafı seki dediğimiz taş yatakları ve üzerinde cesetler vardı. Bir adet orijinal işlemeli yemek masası ve üzerinde tabaklar ile çeşitli eşyalar bulundu. Ölülere ait adaklarla birlikte bir iskeletin parmağında altın yüzük de bulundu. Bu Helenistik Dönem'dir ve en eski gömüyü bize işaret etmiştir. Burası Helenistik Dönem'den, milattan sonra 1. yüzyıllardan Roma Dönemi 4. ve 5. yüzyıllara kadar kullanılmış bir aile kabristanı olarak devam etmiştir” diye konuştu.
“O zaman bulunanlar İznik Müze Müdürlüğü tarafından korumaya alınmıştır. İznik’te Arkeoloji Müzesi açıldığı zaman bütün vatandaşlar ve bizler görebileceğiz. Bizde büyük bir onur duyacağız” diyen Taylan Sevil, “Bu mezarın perişan hali bizleri de üzmektedir. Maalesef koruma önlemleri yeterince alınmamış. Zaman zaman da definecilerin istilasına uğramıştır. Burada orijinal yataklar kırılmış, kapı kırılmış. Burada orijinal kapının demir halkası da hala yerinde durmaktadır. Yer yer sıva izlerini görüyoruz. Güzel bir taş işçiliği yapılan kare planlı bir mezar odasıdır. Üstü tonoz örtüdür. Bu gördüğümüzde tipik bir ön odadır. Şehir mezarlığı olarak kullanılan yerde de buna benzer bir tümüs vardır. Buralar antik dönemin mezarlıklarıdır” şeklinde konuştu.
Samet Doğru - İlkay Altay - Mehmet Buldu
