2007 yılında başlayıp 2012 yılında son halini almış CRISPR – Cas9 araştırmasının içeriği ile sözlerine başlayan İstanbul Kültür Üniversitesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölüm Başkanı Prof. Dr. Narçın Palavan Ünsal, araştırmanın bundan sonra ortaya çıkaracağı sonuçlara değindi. Prof. Dr. Narçın Palavan Ünsal, Jennifer Doudna isimli bir araştırmacı ve ekibi tarafından yapılan araştırma ile ilgili şunları söyledi: ‘’Jennifer Doudna, CRISPER – Cas9 enzim sistemi adında bir moleküler sistem buldu. Bütün dünya şu an buna odaklanmış durumda. Çünkü çok heyecan verici bir olay ve gelecek için büyük umutlar vaat ediyor. Sistemin ortaya çıkış şekli ise şu şekilde gerçekleşti; virüsler bakterileri enfekte ediyor ve bakteriyi yok ediyor, parçalıyor. Bu araştırmaya başlarken de bu yok etme durumuna neyin sebep olduğundan hareket edildi. Ortaya çıkan sonuç, bazı gen dizileri ile bunların tekrarı olduğu ve yok etme durumuna bunların sebep olduğu.’’
‘’OTİZM GİBİ GENETİK HASTALIKLARI TEDAVİ ETMEK MÜMKÜN’’
Buradan hareket eden Jennifer Doudna’nın bulduğu sistemi anlatan Prof. Dr. Ünsal, ‘’Doudna, bu tekrarlı, hasara sebep olacak kısımları kesip alarak sonra onları bir enzimle yapıştırma sistemini buldu. Yani siz hastalıklı olan bir gen dizisini enzimlerle kesebilirsiniz. Daha sonra onu atıp normal iki gen dizisini birleştirebilirsiniz ya da araya yeni bir gen grubu sokabilirsiniz. Bu olay tam bir genetik mühendisliği ve son derece umut vaat ediyor. Bu sistemle otizm, Huntington gibi birçok hastalığı tedavi edebilirsiniz. Bu tür genetik hastalıklara sebep olacak genleri embriyonik fazdayken yok edebilirsiniz, kesip çıkarabilirsiniz veya iyileştirici genleri oraya sokabilirsiniz’’ diye konuştu.
ARAŞTIRMA ETİK TARTIŞMALARI BERABERİNDE GETİRDİ
Bu sistemin pek çok etik tartışmayı da beraberinde getirdiğini ifade eden Prof. Dr. Ünsal, ‘’Mesela aşırı konservatif insanlar bunu doğal yaşama zarar vermek gibi düşünüyorlar. Ama bilim olumlu yönde kullanıldığında her zaman çözüm üretir. Bir hastalığın böyle tedavi edildiğini düşündüğünüzde bunun müthiş bir olay olduğunu görürüz’’ dedi.
SİSTEM OLUMSUZ YÖNDE KULLANILIRSA NE OLUR?
Sistemin olumsuz yönde kullanılma ihtimalini de değerlendiren Prof. Dr. Ünsal, ‘’Bunu bazı kurallarla, yasalarla sınırlarsanız bir sıkıntı olmayacaktır. Biz bilim insanları olarak hep iyiye hizmet için varız ve dünyamız sürekli iyiye gitsin istiyoruz. Bütün canlıları daha iyi nasıl koruyabiliriz diye düşünüyoruz. Tabii ki her zaman kötü niyetli insanlar vardır. Ama değdiğim gibi bunları yasalarla sınırlandırdığımız sürece sorun olmayacaktır’’ diye konuştu.
MERVE DUNDAR - HÜSEYİN ÇAKMAK
