Büyük hadis âlimi Mustafa el-A‘zamî, vefatının birinci yılında İbn Haldun Üniversitesi Başakşehir Yerleşkesinde düzenlenen ‘Uluslararası Mustafa el-A‘zamî (Hayatı, Fikirleri ve Katkıları) Sempozyumu’nda anılacak. Üniversiteden yapılan açıklamaya göre Mustafa el-A‘zamî’nin hatırasını yâd etmek, hayatını, fikirlerini ve katkılarını konuşmak üzere dünyanın birçok ülkesinden değerli akademisyenler 19-20 Aralık tarihlerinde İstanbul’da buluşacaklar.
Hindistan’dan başlayıp İslâm coğrafyasının diğer ülkelerine, oradan Batıya uzanan ilim yolculuğunda pek çok ciddi çalışmaya imza atan Mustafa el-A‘zamî, araştırmalarında klasik usulle modern metodolojiyi harmanlamakla beraber hadis ilimleri ve Kur’ân tarihine dair derinlikli birikimiyle oryantalist fikirleri analiz etti.
Uzun yıllar Batı üniversitelerinde görev yapan ve oryantalist zihin dünyasını yakından tanıyan Mustafa el-A‘zamî, Kur’ân’ın mushaf haline getiriliş sürecine dair araştırmaları ile biliniyor. Kur’ân’ın Mushaflaşma sürecini Kitab-ı Mukaddes’in oluşum serüveniyle mukayeseli olarak ele alması, el-A‘zamî’nin özgün yönlerinden birini oluşturuyor. Onun modern dönem Hadis araştırmalarına yeni bir soluk getiren On Schacht’s Origins ve Studies in Early Hadith Literature gibi çalışmaları Batılı İslâm araştırmacıların temel başvuru eserleri arasına girmeyi başardı.
Mustafa el-A'zami hakkında
1930 Hindistan doğumlu olan Mustafa el-A'zami, ilk, orta ve lise tahsilini Hindistan'da tamamladı. Diobend'de Dar'ul Ulum'dan mezun oldu. Kahire'de Ezher Üniversitesi'nde yüksek lisans (1955), Cambridge Üniversitesi'nde Studies in Early Hadith Literature adlı çalışmasıyla doktorasını (1966) tamamladı. 1955-64 yılları arasında Katar Milli Kütüphanesi'nde çalışan A'zami, doktorasını tamamladıktan sonra Mekke'de Ümmül Kur'a Üniversitesi'nde, Michigan, Princeton ve Colorado üniversitelerinde çeşitli görevlerde bulundu. Kral Suud Üniversitesi'nde İslami Araştırmalar Bölümü'nden emekli oldu.
Çok sayıda eseri bulunan Muhammed Mustafa el-A'zami, hadislerin güvenilir bir şekilde gelmediği iddiasını öne süren müsteşriklerin iddialarını bütün yönleriyle ele alıp reddeden ilk Müslüman araştırmacıdır. Batı'da 17. yy. sonunda başlayan Sünnet ve hadisle ilgili Oryantalist çalışmalar, bilhassa Kur'ân ve Sünnetin güvenilirliği ile ilgili şüpheler bulunduğu iddiasını gündeme getirerek hadislerin Hz. Peygamber'e aidiyetini sorgulayan yayınlar yapmışlardı. Batı ilim dünyasını çok iyi takip eden ve müsteşriklerin eserlerine vakıf, İslami ilimlere, özellikle Hadis ilmine büyük katkıları olan M. A'zami, bu iddiaları ilmî usuller çerçevesinde deliller getirerek çürütmüştür.
