KKTC Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı’nın Birleşmiş Milletler (BM) aracılığıyla Güney Kıbrıs Rum Yönetimi Lideri Anastasiadis’e ulaştırdığı hidrokarbon konusundaki önerisi 9 maddeden oluşuyor. KKTC tarafının sunduğu yeni öneride ortak hidrokarbon komitesinin oluşumu, çalışma yöntemleri ve yetkileriyle ilgili temel prensipler, gelir paylaşımı, mevcut lisansların durumu, gelirlerin kullanım öncelikleriyle ilgili ayrıntılar da yer alıyor. Önerinin ilk maddesi temel prensipleri belirliyor. Öneride, adanın iki ortak sahibi olarak Kıbrıslı Türkler ve Kıbrıslı Rumların doğal gaz kaynaklarında da eşit haklara sahip oldukları ve her iki toplumun da bu kaynaklardan eş zamanlı olarak adilane bir şekilde yararlanması gerektiği vurgulanıyor.
Ortak komite
Yeni öneride Kıbrıs Rum tarafına, kararların konsensüs ile alınacağı, iki toplumun eşit temsil edileceği, BM gözetiminde ve AB’nin gözlemci olarak katılacağı ortak bir hidrokarbon komitesi kurulması öneriliyor. Komiteye ayrıca gerek görülmesi halinde uluslararası bağımsız enerji uzmanlarının davet edilebilmeleri konusu da öneriler arasında yer alıyor. Öneride, hidrokarbon konusunda varılacak bir uzlaşmanın, Kıbrıs sorununun kapsamlı çözümüne ilişkin Kıbrıs Türk ve Kıbrıs Rum taraflarının mevcut pozisyonlarına halel getirmeyeceği temel bir prensip olarak ifade ediliyor.
Çakışan yetki alanları
Anastasiadis’e BM aracılığıyla iletilen metinde Kıbrıslı Rumlar ve Kıbrıslı Türklerin, çakışan deniz yetki alanlarındaki lisanslandırma, arama ve çıkarma faaliyetlerine dair bundan sonrasına ilişkin bazı öneriler de yer alıyor.
Gelir paylaşım oranı
Öneride, ortak komitenin tarafların uzlaşacağı bir tarihte yapacağı ilk toplantıda petrol ve doğal gaz gelirlerinin paylaşımı için bir oran üzerinde uzlaşma sağlanması öngörülüyor.
Gelecek planlamaları
Ortak komitenin ayrıca hidrokarbon konusunda gelecekteki çalışmalarının planlanması, kaynakların dünya pazarlarına nasıl ulaştırılacağı ve benzeri konularda yetkili olması da öneriliyor.
Gelirlerin kullanım önceliği
Diğer bir madde ise hidrokarbon gelirlerinin toplanacağı ortak bir fonun oluşturulması ve gelecekte bu fonun önemli bir kısmının kapsamlı çözüm çerçevesinde mülkiyet sorununun çözümü ve iki tarafın dengeli gelişimine yönelik projeler için kullanılması önerisini içeriyor.
Güney Kıbrıs Rum Yönetimi Başkanı Nikos Anastasiadis başkanlığında yarın toplanacak başkanlar kurulu toplantısında Türk tarafının yeni önerisi konusunda nihai kararını vermesi bekleniyor.
Emir Abdurrahman Bulut
