ABD Başkanı Donald Trump, Beyaz Saray'da NATO Genel Sekreteri Mark Rutte ile bir araya geldi. Görüşme öncesi açıklamalarda bulunan Trump, Ukrayna'da devam eden çatışmalara değinerek, taraflar arasında sağlanan ateşkesin kalıcı olması yönünde umutlu olduğunu belirtti. Trump, "Bugün Ukrayna tam bir ateşkesi kabul etti. Rusya'nın da aynı şeyi yapmasını bekliyoruz. Her hafta binlerce genç insanın öldüğünü görüyoruz. Bu durumun bir an önce sona ermesi gerekiyor" ifadelerini kullanarak, Ukrayna'daki savaşın ABD ve müttefik ülkeler için büyük bir maliyet oluşturduğunu vurguladı.
Ateşkes için müzakerelerin devam ettiğini belirten Trump, "Başkan Putin ve diğer yetkililerle ciddi görüşmeler yürütüyoruz. Amacımız, bu savaşı sona erdirerek dünyayı daha güvenli bir yer haline getirmek" dedi.
"Rusya'nın ateşkese açık olduğunu görüyoruz"
Rusya ile devam eden müzakerelere ilişkin Başkan Trump, "Rusya'nın ateşkese açık olduğunu görüyoruz. Şu anda tüm taraflarla, toprak paylaşımı ve stratejik enerji santralleri gibi konular üzerinde ciddi müzakereler yürütüyoruz. Kolay bir süreç değil ama ilk aşama ateşkes olmalı" dedi.
"Rusya'nın doğru olanı yapacağını umuyorum. Bu sadece bir savaş değil, bir insanlık meselesi. Her hafta aldığım fotoğraflar korkunç. Genç insanların savaş alanlarında öldüğünü görmek dayanılmaz" ifadelerini kullanan Trump, savaşın bir an önce sona erdirilmesi gerektiğini vurguladı.
"Çok umut verici bir açıklama yaptı ama tam değildi"
Putin'in bugün Ukrayna'da 30 günlük ateşkese ilişkin yaptığı açıklamalara değinen Trump, "Bu çok umut verici bir açıklamaydı çünkü diğer insanlar farklı şeyler söylüyor ve bunların bir anlamı olup olmadığını bilmiyorsunuz. Hayır, çok umut verici bir açıklama yaptı ama tam değildi. Ve evet, onunla buluşmayı ya da konuşmayı çok isterim ama bu işi bir an önce bitirmeliyiz. Biliyorsunuz, her gün insanlar öldürülüyor" dedi.
Ukrayna'nın Rusya'nın Kırım'ı ilhak ettiği 2014 öncesi sınırlarına dönmesinin mümkün olmadığı yönündeki görüşünü bir kez daha yineleyen Trump, "Toprak kavramlarını tartışıyoruz çünkü hiçbir şey ifade etmeyecekse ateşkesle zaman kaybetmek istemezsiniz. Biz de diyoruz ki, 'Bakın, alabilecekleriniz bunlar. Alamayacağınız şey de bu" dedi.
Trump, Ukrayna'nın NATO üyeliğine bir kez daha karşı çıktı
Ukrayna'nın NATO üyeliğine ilişkin tartışmalara değinen Trump, "NATO'yu ve NATO'da olmayı tartıştılar ve herkes bunun cevabının ne olduğunu biliyor. Doğrusunu söylemek gerekirse bu cevabı 40 yıldır biliyorlar. Dolayısıyla nihai bir anlaşmanın pek çok detayı aslında tartışıldı" dedi.
"NATO'ya para akmaya başladı"
Bir önceki başkanlık döneminde NATO ülkelerinin savunma harcamalarına yeterince katkı sağlamadığını, ancak sert bir tutum sergileyerek bu konuda büyük ilerleme kaydedildiğini söyleyen Trump, "İlk NATO toplantımda, sadece yedi ülkenin ödeme yaptığını gördüm. NATO'ya adil payını ödemeyen ülkelerle çalışmayacağımı söyledim. Sonuç olarak yüz milyarlarca dolar NATO'ya aktı ve ittifak güçlendi" dedi.
Trump, Rutte'nin selefi Jens Stoltenberg'in de bu süreci desteklediğini belirterek, "Stoltenberg, Trump yönetiminde NATO'nun tarihte olmadığı kadar fazla fon aldığını söyledi. Şimdi bu parayı akıllıca kullanmalı ve savaşı bitirmeliyiz" dedi.
"Kanada, ABD için ekonomik yük"
Trump, Kanada ile devam eden ticaret anlaşmazlıklarına da değindi ve ABD'nin Kanada'ya sağladığı sübvansiyonları eleştirdi. Trump, "Kanada'yı seviyoruz ama her yıl 200 milyar dolar sübvansiyon sağlıyoruz. Onların kerestesine, enerjisine veya arabalarına ihtiyacımız yok. Kendi ülkemizi yönetmek zorundayız" dedi.
Trump, ABD'nin Kanada'ya "en büyük eyaleti" olarak baktığını ifade ederek, "Kanada bir devlet olsaydı, haritaya bakıp sınırın ne kadar yapay olduğunu görürdünüz. Ama neden başka bir ülkeye her yıl 200 milyar dolar ödeyelim?" dedi.
Grönland
Grönland'ın ABD'nin ulusal güvenliği açısından stratejik öneme sahip olduğunu yineleyen Trump, bölgedeki askeri varlığın artırılması gerektiğini belirtti. Trump ilhakla ilgili olarak, "Sanırım gerçekleşecek" dedi.
Trump, "Grönland'da üslerimiz var ve buradaki askeri varlığımızı artırabiliriz. Rusya ve Çin, Arktik bölgede aktif olarak faaliyet gösteriyor. ABD'nin burada daha fazla rol oynaması şart" ifadelerini kullandı.
Rusya ve Çin'in Arktik bölgedeki faaliyetlerini gerekçe göstererek Grönland'ı ilhak etme niyetini yeniden dile getiren Trump, "Bence bu gerçekleşecek. Daha önce pek düşünmemiştim, ama şu an bu işte çok önemli bir rol oynayabilecek biriyle oturuyorum. Mark, bunu yalnızca güvenlik için değil, uluslararası güvenlik için de istiyoruz. Sahil şeridimizde birçok 'favori oyuncumuz' dolaşıyor ve dikkatli olmalıyız" ifadelerini kullandı. NATO Genel Sekreteri Rutte ise Trump'ın ilhak önerisini desteklemekten kaçındı.
NATO'nun geleceği
Trump, NATO'nun güçlenmesi gerektiğini ancak ittifakın finansal yükünü "adil bir şekilde paylaşması gerektiğini" vurgulayarak, "NATO güçlü olmalı ama her ülke kendi payını ödemeli. ABD, Avrupa ülkelerinden çok daha fazla harcama yapıyor. Bu durum adil değil ve değişmeli" dedi.
NATO'nun gelecekte daha etkili bir savunma stratejisi geliştirmesi gerektiğini belirten Trump, "Eğer bu ittifakı daha da güçlendirmek istiyorsak, tüm üyelerin sorumluluklarını yerine getirmesi gerekiyor" dedi.
"NATO Savunma harcamalarını artırdı"
NATO Genel Sekreteri Rutte ise Avrupa ülkelerinin savunma harcamalarını artırdığını ve son yıllarda 800 milyar dolarlık yeni bir savunma yatırımı yapıldığını belirtti. Rutte, "Başkan Trump'ın liderliğinde NATO, savunma harcamalarını önemli ölçüde artırdı. Avrupa ülkeleri daha fazla yatırım yaparak savunma yeteneklerini güçlendirdi. Almanya'nın potansiyel olarak 500 milyar dolarlık ek savunma bütçesi ayırması ve İngiltere Başbakanı Keir Starmer'in yüksek savunma harcama taahhüdü, NATO'nun güçlendiğini gösteriyor" dedi.
NATO'nun askeri üretim kapasitesinin artırılması gerektiğini vurgulayan Rutte, "Daha fazla silah üretmeliyiz. Şu anda hem ABD hem de Avrupa, Rusya ve Çin'in gerisinde kalmış durumda. Savunma sanayimizi güçlendirmeliyiz" ifadelerini kullandı.
Rutte, NATO'nun Arktik bölgeye daha fazla odaklanması gerektiğini belirterek, "Çin ve Rusya, Kuzey Kutbu'nda askeri faaliyetlerini artırdı. NATO olarak burada daha güçlü olmalıyız" dedi.
Dilek Kaya
