ZAFER HACISALİHOĞLU
AYDIN
Mitolojiye göre; gök tanrısı Zeus, kardeşi denizler tanrısı Poseidon’u kızdırdığında, elindeki üçlü mızrağını kaldırıp dalgaları kabartan ve denizi altüst eden Poseidon’un gazabından kaçıp, bir mağaraya sığınır ve mağaranın adı “Zeus Mağarası” kalır. Öte yandan 12 antik İon kentinin kralları Güzelçamlı’daki Panionion’da yıllık toplantılarını yaparken, kraliçeler de Panionionyakınındaki Zeus Mağarası’nda yüzerlerdi.
Kuşadası Dilek Yarımadası Milli Parkı girişinde bulunan Zeus Mağarası, yeşillikler arasında olan ve içinde yaz-kış su bulunan bir doğa harikası olarak büyük ilgi çekerken, yaz-kış içinde su bulunan mağara, özellikle yaz aylarında yerli-yabancı turistler tarafından yüzme amacıyla kullanılıyor. Dağdan gelen tatlı sular ve denizden gelen az miktardaki tuzlu suyla yavan bir tadı olan mağaranın suyu, deniz suyuna oranla çok daha soğuk olduğundan, sıcak yaz günlerinde güneşten bunalan yüzlerce ziyaretçi, Zeus Mağarası’nın buz gibi sularına kendilerini bırakarak serinlemeye çalışıyor. Ancak mağaraya gelen yerli ve yabancı ziyaretçiler, çevreye ve suya attıkları çöplerle mağaraya büyük zarar veriyor.
Kuşadası Milli Park Şefliği ile Kuşadası Ekosistemi Koruma ve Doğasevenler Derneği (EKODOSD) işbirliğiyle Zeus mağarası ve çevresinde temizlik yapıldı. Dilek Yarımadası Milli Park Müdürü Erdinç Kutsal ve görevli personelleri ile EKODOSD üyeleri Zeus Mağarası’na atılan tüm atıkları temizleyerek, torbalar dolusu çöp çıkardı. Hem sualtında hem mağara içinde insan kaynaklı olarak atılan tüm çöpler temizlendi. Zeus Mağarası’nın tertemiz sularına bilinçsiz bir şekilde atılanlar EKODOSD dalgıçları tarafından çıkarıldı. Mağaradaki suya dalan balıkadamların çıkardığı terlik, iç çamaşırı, gözlük, saat, yüzük, alüminyum kutular, bira ve şarap şişeleri görenleri şaşırttı. Ziyaretçiler için yüzerken risk içeren tüm atıklar sualtından dışarı çıkarıldı.
İnsanların 500 metrekarelik küçücük bir mağaraya yüzmeye gelirken bile sigaralarıyla geldiklerini ve duyarsız bir şekilde tüm izmaritlerini yere attıklarını açıklayan EKODOSD Başkanı Bahattin Sürücü, içecek şişelernini bilinçsizce yere atılarak kırıldığını ve genellikle yalınayak dolaşan ziyaretçiler için tehlike oluşturduğunu söyledi. Ziyaretçilerin normalde Zeus Mağarası’nı görmek ve serin sularında yüzmek için geldiklerini anlatan Bahattin Sürücü, çevre bilinci olmayan duyarsız kişilerin inanılmaz bir şekilde tüm atıklarını mağaranın içine attıklarını kaydetti. Zeus Mağarası’nın sadece su altında ve içinde değil, aynı zamanda girişinde bulunan önemli bitki ve ağaç türlerinin üzerinde de çevre kirliliği yaşandığına dikkati çeken Bahattin Sürücü, “Gelen ziyaretçilerin ağaç ve bitkilerin dallarına dilek amacıyla yanlarında ve çantalarında buldukları ne varsa astıklarını gördük.
En çok kağıt mendil ve peçetelerin bağlanmış, ama naylon torbalar, plastik ipler, iç çamaşırları ve kadın pedlerini bile asmışlar. Anadolu’da bazı ağaçlara ve kutsal sayılan yerlere bez ve çaput bağlamak, bu yolla adakta bulunmak, dilek dileme geleneği günümüzde de sürdürüldüğü biliniyor. Eski bir Türk geleneği olan çaput bağlama yoluyla dilek dileyerek, kansız kurban sayılan adak adama inancı, Türkiye’nin birçok yerinde olduğu gibi, Zeus Mağarası’na gelen ziyaretçiler tarafından da devam ettiriliyor.
Ancak burasının bir milli park olduğu düşünülmeden bitki ve ağaçlara zarar verilmekte ve çevre kirliliği oluşturulmaktadır. Bu nedenle ağaç ve bitkilerin üzerinde bulunan tüm bağlanan malzemeleri tek tek çıkardık. Türkiye’nin en güzel milli parklarından biri olan Dilek Yarımadası’ndaki Zeus Mağarası’na yerli ve yabancı yüzlerce ziyaretçi gelmektedir. Bunların içinde bu kirliliği yaratanlar da bulunmaktadır. Çevre bilinci olmayan, doğayı kirleten, tahrip eden bu insanları uyarı görevini mutlaka yapmalıyız. Milli Park Müdürlüğü, Zeus Mağarası koruma kriterlerini gösteren bilgilendirme ve uyarı panolarını ve gerekli düzenlemeleri hazırlamaya başladı. Mağaraya gelen herkesin bu kriterlere uyması ve duyarlı olması gerekir. Uygarlık, insanların doğayla uyum içinde yaşamasıdır. Bu nedenle çevre bilincinin oluşmasına çalışmalı ve Kuşadası’ndaki doğa harikası milli parka ve Zeus Mağarası’na sahip çıkarak korumalıyız” dedi.
ZEUS MAĞARASI
30-40 metrelik kayalık bir açıklığı bulunan mağaranın ağzı kuzeye bakmaktadır. Zeus Mağarası, kalkerli kayaçların yer altı suları tarafından aşındırılarak, bir çöküntü meydana getirdiği ve oluşan obrukta biriken suların küçük bir göl oluşturduğu bilinmektedir.
Zeus Mağarası’nın sualtına bakıldığında, su derinliğinin yüzülecek yerlerde 4-5 mt., bazı kıyılarda ve kayaçların altına doğru 8-10 metre indiği görülmektedir. Galeri tavanlarının çökmesiyle oluşan derin karst kuyusu şeklindeki mağarada, dağdan gelen yeraltı suları muhteşem bir havuz oluşturarak, obruk gölünü meydana getirmiştir. Mağaranın sualtındaki duvarlarında binlerce yılda oluşan harika sarkıtlar meydana gelmiş, çöküntüyle oluşan dev kayaların aralarında harika galeriler oluşmuştur.
