Yalova’da 2013 yılından beri milyonları aşan ziyaretçi rakamlarına ulaşılan İbrahim Müteferrika Kağıt Müzesi’nde Osmanlı’nın geleneksel kağıt üretim tekniği yaşatılıyor.
Yalova’da 2010 yılında çalışmalarına başlanan ve 2013 yılında ziyaretçilerine kapılarını açan İbrahim Müteferrika Kağıt Müzesi, Türkiye’nin ilk kağıt müzesi olması özelliğiyle öne çıkıyor. Türkiye’deki 3 kağıt müzesinden birisi olan müze ile uzun yıllardır unutulan Yalova Kağıthanesi’ni ve Osmanlı kağıt yapım tekniklerini tekrardan yaşatmak için çalışmalar gerçekleştiriyor.
Hedef Orta Doğu’ya kağıt sağlamak
Açıldığı günden bu yana ziyaretçi sayılarının milyonu aştığını anlatan Müze Sorumlusu Sanat Tarihçisi Aytekin Vural, "Türkiye’nin birçok yerine gidip kağıtçılığı anlatıyoruz. Kursiyerlerimiz, özel atölye açanlar var. Burası artık bir eğitim merkezi haline geldi. Yaşayan müze konseptinde gelişme göstermesi için amaçlarımıza bayağı bir yaklaştık. Taleplerin tamamına yakını kağıtçılığı öğrenmek için. El yapımı kağıtçılık biraz gecikti ülkemizde. Son 10 yıldır ileri düzeyde yeni kağıthaneler açılmaya başladı. El yapımı kağıdı biz ithal ediyorduk. Birçok hattat, ebrucu, minyatür, tezhip gibi geleneksel el sanatlarımıza Türkiye’de kağıt üreticiliği duyar olduk. Bunlar da çok önemli. Bir kısmı bizim öğrencimiz, ücretsiz eğitim alan kişiler olduğu için gururluyuz. Amacımız yüzlerce atölye yaparak bu piyasanın tamamını almak. Orta Doğu’ya da bu geleneksel sanatlarla ilgili kağıdını Yalova’dan sağlamak" dedi.
"Gelenekten çıkmamak amacındayız"
Geleneksel kağıt üretiminin gelişmesi için çabaladıklarını anlatan Vural, "İbrahim Müteferrika’nın matbaanın kağıt ihtiyacını karşılamak için Yalova’ya gelip Hırka deresinde kağıthane inşa ediyor. 15 yıl kadar üretim yaptığına eminiz. Ondan sonrasıyla ilgili bazı kesin olmayan bilgiler var ama 12 usta ile gece gündüz olmak şeklinde burada kağıt üretiliyor. Müze o geleniyi, kalan malzemeleri dikkate alarak aynı üretim tekniğini devam ettirmek istiyor. Gelenekten çıkmamak amacındayız. Kağıtçılığımızı Osmanlı Kağıtçılığı şeklinde tertipliyoruz, eğitimlerimizi veriyoruz. Müze aynı zamanda bir eğitim ortamı oldu, akademi gibi bir müze haline geldi. İnanıyoruz ki daha daha da büyüyecek ve Yalova’nın marka değeri olacak" diye konuştu.
Kağıthanenin eski yeri tespit edildi
Vural, Yalova Kağıthanesi’nin bulunduğu bölgenin kent merkezindeki eski değirmenin bulunduğu yer olduğunu belirterek şöyle konuştu:
"Kağıthanenin Elmalık’taki dere içinde olmadığına kesin belgelerle ulaştık, artık biz eminiz. Kağıthanenin kendi tapusunu bulduk. TBMM Kütüphanesi’nden ve Osmanlı arşivlerinden bulunan yeni belgelerle şu anki müze binamıza bir kaç yüz metre uzaklıktaki bir alanda hırka deresi üzerindeki bir alanda dağdan alınan bir su ile değirmen döndürüldüğü kesinleşmiştir. Tespit ettiğimiz değirmen 1994’e kadar ayakta olan, resimlerine planlarına ulaşabildiğimiz bir değirmen. Nasıl bir kağıthane yapacağımızı biliyoruz. Yalova’ya çok önemli bir ivme kazandıracak, çok önemli bir turizm merkezi olacağına inandığımız, yine eğitim merkezi olacağına inandığımız bir kağıtçılık tarihi binası olacaktır burası."
Vural, dünyanın hızla tükenen kaynaklarına dikkat çekmek için kağıt yerine elbiseden kağıt ürettiklerini de sözlerine ekledi.
