Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) 2024 yılı Aralık ayı verilerine göre, Zonguldak’taki sosyal güvenlik kapsamındaki kişi sayıları ve dağılımları belirlendi. Kent genelinde toplam 584 bin 764 kişi sosyal güvenlik kapsamına alındı.
Açıklanan istatistiklere göre, Zonguldak’ta sosyal güvenlik kapsamında aktif çalışan kişi sayısı ile aylık alan kişi sayısı arasındaki denge dikkat çekti.
Çalışan sayısı 149 bin 557 oldu
Sosyal güvenlik kapsamında aktif çalışan kişi sayısı, sigorta kollarına göre dağılımı şu şekilde oldu:
Eski adıyla SSK’lılar olarak bilinen 4/A statüsünde 112 bin 461 kişi, Bağ-Kur’lu esnaf ve çiftçileri kapsayan 4/B statüsünde 12 bin 299 kişi ve memurları kapsayan 4/C statüsünde ise 24 bin 797 kişi bulunuyor. Bu verilerle, Zonguldak’taki toplam aktif çalışan kişi sayısı 149 bin 557 olarak belirlendi.
Aylık alan kişi sayısı 180 bini geçti
Sosyal güvenlikten emekli aylığı veya dul/yetim aylığı gibi ödeme alan kişi sayıları ise 4/A statüsünde 151 bin 604, 4/B statüsünde 14 bin 550 ve 4/C statüsünde 14 bin 711 olarak tespit edildi. Buna göre, Zonguldak’taki toplam aylık alan kişi sayısı 180 bin 865 olarak gerçekleşti.
Bu rakamlar doğrultusunda, Zonguldak’ta sosyal güvenlik kapsamında aylık alan kişi sayısının aktif çalışan kişi sayısını geçtiği ortaya çıktı.
226 bin kişi sosyal güvenlikten yakını aracılığıyla faydalanıyor
Ayrıca, sosyal güvenlikten bir başkasının üzerinden faydalanan, yani bakmakla yükümlü tutulan (yararlanıcı) kişi sayıları da detaylandırıldı.
4/A kapsamında 167 bin 529 kişi, 4/B kapsamında 23 bin 663 kişi, 4/C kapsamında 35 bin 438 kişi olmak üzere, toplam 226 bin 630 kişi sosyal güvenlikten bir yakını aracılığıyla faydalanıyor. Bu kişiler genellikle çalışan veya emeklilerin bakmakla yükümlü olduğu eş, çocuk veya anne-baba gibi yakınlarını ifade ediyor.
Genel Sağlık Sigortasından 27 bin kişi faydalanıyor
Genel Sağlık Sigortası (GSS) kapsamında tescil edilen, yani sadece genel sağlık sigortası üzerinden sağlık hizmetlerinden faydalanan kişi sayısı 27 bin 712 olarak belirtildi. Bu grubun içinde primleri devlet tarafından ödenen (örneğin gelir testinde belirli bir seviyenin altında çıkan veya bazı özel durumları olan vatandaşlar) kişi sayısı 18 bin 874, genel sağlık sigortası primlerini kendileri ödeyen kişi sayısı ise 8 bin 838 olarak kayıtlara geçti.
2007 yılında emekli olduktan sonra boyacılık yaparak geçimini sağlayan 58 yaşındaki Erol Arat, "Maden kenti olduğu için haliyle emekli bir hayli fazla olması durumunda göç eden daha fazla. Emekli olarak. Hem içeri hem dışarı. Çalışanlar emeklilere bakıyor. Ben en düşük emekli maaşını alıyorum şu an için. 14 bin 450 lira maaş alıyorum. Kiradayım. Geçimi bir türlü sağlamak zorundayım. İki çocuğum var, eşimle beraber. Yani hayat şartları onu getiriyor" diye konuştu.
"EYT’den 45 yaşında emekli oldular"
Emekli olduktan sonra esnaflığa devam eden Hüseyin Bozacıoğlu, "Emeğin başkentiydi şimdi emeklinin başkenti olduk Zonguldak biliyorsunuz arkadaşlar. Şöyle diyelim size, iş ortamı çok olmadığı için EYT’den yararlananlar hep emekli oldu. 12-13 bin lira emekli maaşı alıyorlar. Ne yapıyorlar? Ondan sonra biz yatıyoruz. Bundan dolayı genç yaşta emekli oldular. 45 yaşında emekli olunca emeklinin başkenti oldu. Zonguldak’ta nereden bakarsanız bakın gençlerimizin bizim köyde bir tane geç bulamazsınız mesela. Zonguldak’ta desen İstanbul, Bursa, Sakarya, İzmit buralar sanayi şehir olduğu için hep buralara göç ettiler" diye konuştu.
"Zonguldak’ta emekli sayısı çalışan sayısını geçti"
Tüm Emekliler Derneği Zonguldak Şube Sekreteri Adnan Küçükvar, "Zonguldak açısından bakıldığında çalışan 150 bin sayısı varken son zamanlarda emekli sayısının 182 bine çıktı. Bu bozulma gittikçe yöre itibarıyla bakıldığında çalışan sayısı açısından Zonguldak’ın yatırımın düşmesi dolayısıyla ödediği vergi kadar yatırım alamayan şehir durumuna geldiğimizden de Zonguldak kuruluşundan bu yana taşıdığı emeğin emeklinin başkenti sıfatını maalesef 182 bin sayısıyla emeklinin başkenti durumuna getirmişti. Şimdi yöre sorunları açısından bakarsak; emeklinin sorunları sistemden kaynaklanan sorunlar, hükümetten kaynaklanan sorunlar, yerel yönetimlerden kaynaklanan sorunlar diye üçü ayrılıyor. Sistemden kaynaklanan sorunlar açısından baktığımızda emekli maaş ve diğer haklarını 5510, 4442 ve 5343 sayılı Sosyal Sigortalar Kurumu yasası ile alıyordu. Bu yasalar üzerine yapılan oynamalarla maalesef emeklinin yaşam kalitesi haklarını alma açısından eksiye doğru gitti. Onun için emekli gerçekten sıkıntılı durumlar yaşamaya başladı. Zonguldak merkez ilçede sistem açısından baktığımızda 47 bin emekli var. Bu emeklinin 10 bin tanesi 65 yaş üstünde. 5 bin tanesi de evinde yalnız olarak yaşıyor. Zonguldak ödediği vergi kadar yatırım alamadığı için Türkiye’de sürekli zayıflayan, sürekli ivme kaybeden sayısında üçüncü sıraya düştü" şeklinde konuştu.
"Bir darbe de yerel yönetimlerden geldi"
2014 yılında emeklilere yönelik ücretsiz seyahat yasasının Zonguldak Merkez ilçede uygulanmadığına dikkat çeken Küçükvar, "İki bin on dört yılında hükümeti emekliyi evinde eve bağlı kalmamaktan kurtarmak için emekliyi evine bağlı kalmaktan kurtarmak için çıkarttığı ücretsiz seyahat yasası maalesef Zonguldak’ta uygulanmıyor. Bunun dışında Gökçebey, Kilimli, Ereğli, Alaplı gibi ilçelerimizde emeklilerimiz belediyelerle halk otobüslerinin anlaşması neticesinde ücretsiz seyahat hakkını kullanabiliyorlar. Bu Zonguldak’ta önemli konulardan birisi. Zonguldak’ta 182 bin tane genelde emekli bulunuyor. Bu 182 bin emeklinin 50 bin tanesi 65 yaş üstü. Bu 65 yaş üstünün de 20 bin tanesi evinde yalnız yaşıyor. Dolayısıyla Zonguldak’ta emeklinin başça sorunlarından bir tanesi bu seyahat hakkının, üzeri seyahat hakkının kullanılmamasıdır merkez ilçe açısından bakarsak" diye ifade etti.
Öte yandan, Karabük’te aktif çalışan sayısı 65 bin 885, emekli sayısı 63 bin 111 olarak açıklandı. Bartın’da ise aktif çalışan sayısı 52 bin 161 emekli sayısı ise 58 bin 101 olarak açıklandı.
Onur Altındağ
