Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu bünyesindeki Türk Tarih Kurumu (TTK) ve Erciyes Üniversitesi Stratejik Araştırmalar ve Uygulama Merkezi (ERUSAM) iş birliğiyle Kayseri’de düzenlenen “Uluslararası Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Türkiye’de Darbeler Sempozyumu” Erciyes Üniversitesinde düzenlenen açılış töreniyle başladı.
Sempozyumun açış konuşmasını yapan Türk Tarih Kurumu Başkanı Prof. Dr. Refik Turan yaklaşık 3 yıl önce yaşanan darbe girişimini anımsatarak 15 Temmuz 2016 günü yaşananların tarihi bir olay olduğunu dile getirdi. “Bunun planları nerede yapılmıştır, arkasında kimler vardır, planın ayrıntıları neydi, bunun ayrıntılarını tarih kaydedecek” diyen Prof. Dr. Turan, “Her şeye rağmen aziz milletimizin temiz ve büyük bir muzafferiyeti olarak tarihe geçecektir, buna hiç şüphe yok. Bugün bazı yanlış değerlendirmeler veya isabetsiz sözler duyabilirsiniz ama Tarih Kurumu bunu hiç şüpheniz olmasın yerli yerine oturtacak, gelecek nesillerimiz bunu bir iftihar olarak okuyacaklar.” ifadelerini kullandı. Türk tarihinde yaşanmış darbe girişimi örneklerine de değinen Prof. Dr. Turan, 622 yıllık Osmanlı tarihinde 3 yıl önce yaşanan darbe girişimine benzer bir olayın yaşanmadığını, ancak Selçuklu dönemindeki Batınilikten neşet etmiş Sabbahi hareketi tarafından benzer bir girişimin gerçekleştirildiğini ifade etti. Türk tarihinde darbe teşebbüsleriyle taht mücadelelerinin birbirine karıştırıldığını belirten Prof. Dr. Turan, taht kavgalarının da elim sonuçlar doğurduğunu ancak bunların bir darbe teşebbüsü olarak nitelendirilemeyeceğinin altını çizdi.
Erciyes Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mustafa Çalış ise konuşmasında, darbelerin Türkler tarafından kurulan devletleri içten yıkmak için emperyalist güçler tarafından desteklendiğini belirtti. Türk milletinin 2 bin 500 yıllık tarihi boyunca hak ve adalete dayalı birçok devlet kurduğunu fakat asla emperyalist amaçlar peşinde koşmadığını ifade eden Prof. Dr. Çalış, “Türk milletinden her şeyi alabilirler ama istikbalini, istiklalini ve hürriyetini asla alamazlar. Bunu da özellikle emperyalist güçler dışarıdan yıkamayacaklarını bildikleri için tarihin birçok döneminde içten yıkmak için çeşitli darbeler ve darbe girişimleri her zaman olmuştur. Türk milleti asla buna izin vermeyecektir” dedi.
ERUSAM Müdürü Prof. Dr. Cevdet Kırpık ise Osmanlı’da hal’, Cumhuriyet döneminde ise darbe olarak adlandırılan meşru yöneticilerin çeşitli gerekçelerle görevden uzaklaştırılması eylemlerinin maksadı ve tertipleyicisi kim olursa olsun toplumda ağır travmalara yol açtığını dile getirdi. Başka darbelere de zemin hazırlayan bu tür eylemlerin tarihi iyi bilen yöneticiler tarafından sürpriz olarak görülmeyeceğini ifade eden Prof. Dr. Kırpık, değişim ve süreklilik bağlamında bugünü anlama ve geleceği ön görme işlevi dolayısıyla tarihsel bilginin önemine işaret etti. Prof. Dr. Kırpık, düzenlenen sempozyumla bugüne ve gelecekteki insanlara ışık tutulmasının hedeflendiğini sözlerine ekledi.
Erciyes Üniversitesi ev sahipliğinde düzenlenen sempozyumda, Osmanlı’dan başlayarak Türk siyasetindeki iktidara müdahale girişimleri, isyanlar, tahttan indirme ve katl olayları ele alınıyor. Genç Osman, Sultan İbrahim, Sultan Abdülaziz gibi Osmanlı Hanedanı üyelerinin yüz yüze kaldığı tehditler ve Patrona Halil İsyanı, Kuleli Vak’ası, Bâbıâli Baskını gibi etkili sonuçlar doğuran ayaklanmaların konuşulacağı sempozyumda İzmir Suikastından başlayarak Cumhuriyet tarihi boyunca kendini gösteren iktidara müdahale teşebbüsleri, sürgünler, darbeler ve muhtıralar da irdeleniyor.
