Türkiye’nin ilk Başbakanlarından biri olan Adnan Menderes, ülkenin politik sahnesinde önemli bir rol oynamış ve 1950-1960 yılları arasında görev yaptı. Ancak görevinin sona erdiği 1960 yılında yaşadığı siyasi olaylar sonucu idam edilerek, Türk siyasi tarihinde derin bir etki bıraktı.Türk Demokrasi tarihinde kara bir sayfa olarak kayıtlara geçen 27 Mayıs 1960 darbesi sonucu haksız ve hukuksuz bir şekilde yargılanıp 17 Eylül 1961 yılında idam edilen demokrasi şehidi Başbakan Adnan Menderes’in idama giderken yazdığı son mektup, modern teknoloji ile tekrar hayata döndü. Koçarlılı Görüntü Yönetmeni Anıl Samuk tarafından yapay zeka kullanılarak gerçekleştirilen seslendirme işlemi ile Adnan Menderes’in kendi sesinden bu tarihi mektup seslendirilerek hatıraları canlandırıldı.
Adnan Menderes’in idama giderken kaleme aldığı son mektup, onun son duygularını ve düşüncelerini içeriyor. Adnan Menderes Müzesi’nde gerçekleştirilen ve Buharkent Belediye Başkanı Mehmet Erol’un rol aldığı bu özel proje ile tarih sayfalarındaki önemli bir dönemi canlandırmak ve gelecek nesillere aktarmak amacı taşıyor. Ayrıca, Adnan Menderes’in anısını canlı tutarak Türkiye’nin siyasi geçmişine olan bağlılığı pekiştirmeyi hedefliyor.
Buharkent Belediye Başkanı Mehmet Erol’un şahsi sosyal medya hesaplarından paylaşılan klip izleyenlerin tüylerini diken diken ederek duygulandırırken, kısa sürede binlerce beğeni aldı.
"Türkiye’de bir ilki gerçekleştirdik"
Adnan Menderes’in son mektubunun kendi sesi ile yapay zeka kullanarak seslendirilmesinin bir ilk olduğunu ifade eden Buharkent Belediye Başkanı Mehmet Erol, " Her sene 17 Eylül’de Adnan Menderes’i anma törenleri yapılıyor. Biz de bir farklılık oluşsun istedik ve Buharkent Belediyesi olarak Türkiye’de bir ilki gerçekleştirdik. Adnan Menderes’in mahkeme sırasındaki sesini her zaman televizyonlarda duyduk ama idama giderken yazdığı bir son mektup var. Onu kendi sesinden hiç duyamadık. Biz de teknolojiyi kullanarak yapay zeka yardımı ile kendi sesi ile o son mektubu seslendirdik. Çok başarılı bir çalışma olduğunu düşünüyorum. Adnan Menderes bilindiği gibi Aydınlı, kendisi bizim hemşehrimiz. Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’ın talimatları ile Menderes’in kendi memleketi olan Koçarlı’da bir müze inşa edildi. Bu video klip için en doğru yerin orası olacağını düşündük. Fonda Adnan Menderes’in sesinden son mektup seslendirildi. O son mektup kendisinin son duygularını ve mesajlarını ifade ediyor. Hatta baktığınızda ’dargın değilim’ diyerek başlıyor, sonrasında kendisini idama götürenlere, idam kararı verenlere merhamet okuyor. Ne kadar büyük bir insan olduğunu bu mektup gösteriyor. Çok acılar çekilmiş, çok bedeller ödenmiş. Demokrasi yolunda en büyük bedeller ödeyen kişi de Adnan Menderes’in kendisidir. Menderes’in kendisi sesi ile son duygularını anlatmış olması çok anlamlı oldu. O dönem demokrasi ile ilgili verilen mücadelenin ne olduğunu herkes daha da farkına varsın, bir farkındalık oluşsun diye bu çalışmaya imza attık. İnşallah herkes de bunu görür duyar ve Menderes daha da bilinir hale gelir" diye konuştu.
"Duygusal anlar yaşadık"
Klibin çekimlerini yapan Koçarlılı Görüntü Yönetmeni Anıl Samuk, "Yapay zekayı kullanarak Adnan Menderes ile alakalı bir proje gerçekleştirdik. Artık bu yöntem ile siyasetçiler ve sanatçılarla alakalı bir çok çalışma yapılıyor. 2023 yılı girdiğinden beri yapay zeka teknolojisine ilgi daha da arttı. Çakırbeyli Mahallesi’ne yapılan bu müzede Menderes’in hatıraları canlanıyor. Biz de ’neden Menderes’in son mektubunu kendi sesi ile seslendirmeyelim?’ diyerek yola koyulduk. Sağ olsun Buharkent Belediye Başkanımız Mehmet Erol bize destek verdi ve böyle bir çalışma yaptık. Ben de Koçarlılıyım ve kendisi hemşehrimiz oluyor. Ben de böyle bir çalışma yaparak onun hatıralarını yaşatmak ve insanların kalbine dokunmak için bu çalışmayı gerçekleşirdim. Bu aşama 1 haftadan daha fazla sürdü. Siyah beyaz görüntüleri de renklendirerek günümüze uyarladık. Mektubu kendi sesimi kullanarak okudum. Adnan Menderes’in güzel konuşması ve telaffuzu kadar olmasa da kendisinin son mektubunu dilimin döndüğünce okudum. Mektubu okurken çok duygusallaştım. Bir insanın haksız yere idam edilmesine ne denilebilir bilmiyorum? Videoyu her izlediğimde duygusallaşıyorum. İnşallah Adnan Menderes’in maneviyatı ve hissiyatı insanlara geçmiştir" ifadelerini kullandı.
Murat Uçkaç - Ali Soydemir
