Aslen Trabzonlu bir ailenin çocuğu olan Soylu ilk ve ortaöğrenimini İstanbul Gaziosmanpaşa´da tamamladı. Lise eğitimini Plevne Lisesi´nde tamamladıktan sonra İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi'ni bitirdi. Meslek kariyerine ilk olarak 1990 yılında İstanbul Menkul Kıymetler Borsası aracı kurumlarında başladı. 1989′da okul arkadaşlarıyla ortaklaşa kurduğu bir şirketle ticaret hayatına atılan Süleyman Soylu, 1995 yılında kendi kurduğu şirketiyle siyasi hayatının yanı sıra halen ticari hayatını da sürdürmektedir.
Türkiye siyasetine ilk olarak 1987 yılında giren Soylu, Demokrat Parti ve Adalet Partisi çizgisindeki aile geleneğini devam ettirerek merkez sağ Doğru Yol Partisi'nin Gençlik Kolları'nda göreve başladı. 1987-1990 yılları arasında, DYP İstanbul İl Teşkilatının Gençlik Kolları Yönetim Kurulu üyeliği ve teşkilat başkanlığı görevini üstlendi. 1995 yılında DYP Gaziosmanpaşa ilçe örgütünün yönetim kurulu üyeliğine seçildi. Kısa bir süre sonra 17 Temmuz 1995 tarihinde bahsi geçen ilçe teşkilatının başına getirilen Soylu, 25 yaşında Türkiye´nin en genç ilçe başkanı unvanını aldı. Dört yıl sonra 29 Nisan 1999'da İstanbul il başkanlığı görevini geldi ve 2002 Genel Seçimleri öncesi milletvekili adayı oluncaya kadar bu görevi yürüttü.
Soylu, Doğru Yol Partisi´ndeki önemli görevlere getirildiğinde o dönemin parti Genel Başkanı ve İstanbul milletvekili olan Tansu Çiller´in partili genç gözdelerinden olmuştu. DYP'nin 22 Temmuz 2007 Genel Seçimleri öncesinde ANAP'la birleşme çabaları esnasında Demokrat Parti ismini alarak girdiği seçimlerde baraj altında kalması sonrasında Mehmet Ağar´ın istifasının ardından yapılan olağanüstü genel kurulun üçüncü turunda Soylu, geçerli 800 oyun 529'unu alarak genel başkanlığa seçildi.
15 Kasım 2008'de gerçekleştirilen Nevval Sevindi ve Refaiddin Şahin' in de aday olduğu DP 9. Olağan Kongresi'nde 993 oy geçerli oyun 922'sini alan Soylu, genel başkanlığa yeniden seçildi.
2009 yerel seçimleri öncesinde, hedefinin 2007 genel seçimleri'nde elde edilen yüzde 5,4'lük oy oranının üstüne çıkmak olduğunu söyledi ve "Yüzde 5,4'ün altında kalırsak çekilirim" dedi.[3] Yerel seçimlerde il genel meclisi oylamasında partisi yüzde 4 oy alınca Süleyman Soylu, seçimin ertesi günü yaptığı açıklamada "Ben bildiğiniz siyasetçilerden değilim" diyerek istifa edeceğini ve kongrede aday olmayacağını açıkladı.
Ancak parti tabanının ısrarlarına dayanamayan Süleyman Soylu, 12 Mayıs'ta bu kararını değiştirdiğini ve tekrar aday olacağını açıkladı. 16 Mayıs 2009'da kendi talebi ile gerçekleşen 5. Olağanüstü Büyük Kongre'de 3. tur oylaması öncesinde adaylıktan çekildiğini açıkladı.
Bu süreçten sonra, ülke çapındaki değişik üniversitelerden ve çeşitli sivil toplum örgütlerinden gelen davetlerle Türkiye’nin birçok bölgesinde konferans ve panellere katıldı.
12 Eylül Referandumu için sunulan anayasa değişikliği paketinin, Türkiye’nin dönüşümü ve demokratikleşmesi için hayati öneme sahip olduğunu gören Süleyman Soylu, ”Demokrasi Buluşmaları” adını verdiği bir dizi seminer düzenledi ve arkadaşları ile birlikte Türkiye’yi dolaşarak ”evet” oyu tercihinin sebeplerini milletle paylaştı. Bu faaliyetinin ardından Hüsamettin Cindoruk'un genel başkan olduğu DP'den ihraç edildi.
Adalet ve Kalkınma Partisi Dönemi
Ak Parti Genel Başkanı ve Başbakan Recep Tayyip Erdoğan tarafından aktif siyasete yeniden davet edilen Süleyman Soylu 5 Eylül 2012 tarihinde gerçekleşen AK Parti Genel Merkezi'nde genişletilmiş grup toplantısında düzenlenen törenle resmi olarak AK Parti'ye katıldı.[5] 30 Eylül 2012'de AK Parti MKYK'sına seçildi, müteakiben Ak Parti Genel Başkan Yardımcılığı görevine getirildi.[6] 7 Haziran 2015 Türkiye Genel Seçimlerinde AK Parti'den Trabzon milletvekili seçildi. 12 Eylül 2015 AK Parti 5. Olağan Kongresi'sinde yeniden MKYK üyeliğine seçildi. 13 Eylül 2015'te de Teşkilattan sorumlu Genel Başkan yardımcılığı görevini Mustafa Ataş'a devretti.[7] Türkiye'nin 1 Kasım'da seçime gitmesinden dolayı Süleyman Soylu yine Trabzon'dan 1. sıra adayı olmuştur.
