Mühendis olarak göreve başladığı DSİ’de her kademede görev yapan ve 3 yıldır Genel Müdür Yrd. olarak görevini yürüten Kaya Yıldız 16 Nisan tarihinden itibaren ise vekaleten Genel Müdürlük görevine atanmıştır.
Türkiye’nin her alanda daha da güçlü hale getirilmesi konusunda DSİ’ye de önemli görevler düştüğünün altını çizen DSİ Genel Müdür V. Kaya Yıldız, “DSİ olarak bizlere düşen görev, ülkemizin kalkınması ve muasır medeniyet seviyesine yükselmesi adına yatırımlarımızı arttırarak devam ettirmek, devletimizin bize verdiği vazifeleri en iyi şekilde yapmak için çaba sarf etmektir. Bu çerçevede ülkemizin en büyük yatırımcı kuruluşu olan DSİ’ye çok önemli görevler düşmektedir. Bu bilinçle çalışmalarımıza devam edeceğiz ”dedi.
DSİ’nin su temini konusunda çok önemli çalışmalar ifa ettiğini belirten Genel Müdür V. Yıldız “Vatandaşlarımızın sağlıklı ve kaliteli içme suyuna, gelişmekte olan sanayimizin enerjiye, tarımımızın modern sulamaya ve tarım alanlarının ve yerleşim merkezlerinin taşkınlardan korunmaya ihtiyacı aşikârdır. Bu bağlamda geriye dönüp baktığımızda, yüzlerce baraj, gölet ve hidroelektrik santral işletmeye alınmış, toplamda sulanan alan 66,5 Milyon dekara çıkmıştır. Esasen baraj ve gölet gibi depolama tesislerimizde biriktirilen sular faaliyetlerimizin çıkış noktasını oluşturmaktadır. Zira bu tesislerde depoladığımız sulardan tarımsal sulama, enerji üretimi, içme, kullanma ve sanayi suyu temini maksadıyla faydalandığımız gibi feyezan akımlarının kontrolünü sağlayarak taşkın zararlarını da azaltıyoruz. Türkiye’de ziraî üretimin üçte ikisi DSİ sulamaları vasıtasıyla gerçekleşmekte olup sulama projeleri neticesinde proje alanında gayri safi millî ziraî gelir yaklaşık 5 kat artmaktadır. ‘dedi.
Suyun günümüzde daha önce hiç olmadığı kadar kıymetli hale geldiğini belirten DSİ Genel Müdür V. Kaya Yıldız, “Nüfus artışı, kontrolsüz sanayileşme, kentleşme ve kirlilik, sınırlı su kaynaklarımızın üzerindeki baskıyı giderek arttırmaktadır. Günümüzde etkileri hissedilir derecede artan küresel ısınma ve iklim değişikliği de tatlı su kaynaklarımız üzerinde ilave strese sebep olmaktadır. Tarım ve Orman Bakanlığımız, Devlet Su İşleri (DSİ) Genel Müdürlüğümüz tüm bu etkenlerin ağır yükü altında bulunan su kaynaklarımızın korunması, geliştirilmesi ve gelecek nesillere eksiksiz olarak aktarılması maksadıyla çalışmalarını yoğun biçimde sürdürmektedir. İlgili kurum, kuruluş ve tüm paydaşlarla işbirliği içinde gerek gıda güvenliğinin temini, gerekse enerji arz güvenliğinin sağlanması açısından kilit role sahip olan su kaynaklarımızın optimum seviyede değerlendirilmesi çerçevesinde çevre ve tabiatla uyumlu projeler geliştirilmekte ve hayata geçirilmekte” dedi.
DSİ Genel Müdürlüğü olarak özellikle son 17 yılda devasa büyüklükte baraj, gölet, sulama tesisi, içmesuyu ve arıtma tesisi, atıksu arıtma tesisleri, hidroelektrik santralleri inşa ettiklerini çok sayıda derenin ıslahını gerçekleştirdiklerini ve bununla birlikte sosyal yaşam alanları oluşturarak vatandaşların istifadesine sunduklarının altını çizen DSİ Genel Müdür V. Kaya Yıldız, “Bu dönemde 592 adet baraj, 587 HES, 385 adet gölet, 1.389 sulama tesisi, 222 adet toplulaştırma, 248 içmesuyu tesisi, 18 atıksu tesisi, 4.952 taşkın koruma tesisi olmak üzere toplam 8.393 tesisi Aziz milletimizin hizmete sunduk. Ülkemizin 85 milyon dekar olan ekonomik sulanabilir arazisinin yüzde 78’i yani 66,5 milyon dekarı sulamaya açılmıştır. Sulamaya açılan 66,5 milyon dekar arazide uygun ziraat usulleri ve ürün deseniyle tarım yapılması durumunda takriben yıllık 49,5 milyar TL zirai gelir artışı sağlanması mümkündür” diye konuştu.
Türkiye’de suyun dörtte üçünün sulamada kullanılmakta olup bu yüzden sulama tesislerini inşa ederken en modern ve tasarrufu en yüksek yağmurlama ve damlama sistemlerini tercih ettiklerini ifade eden Yıldız, “Kapalı sistem basınçlı borulu sulamaya geçilmesi ile iletim kayıpları minimum seviye indirilmekte ve tarla içi sulama sitemleri ile önemli ölçüde su tasarrufu sağlanarak çiftlik randımanı maksimum seviyeye yükseltilmektedir. Böylelikle, yağmurlama sulamalarda yüzde 35, damla sulamalarda ise yüzde 65 oranında su tasarrufu sağlanmaktadır. DSİ olarak son yıllarda modern sulama projelerini geliştirerek uygulamaya koymaktayız. Modern sulama ile tarımda sağlanan verim artışları, üretim deseninin çeşitlenmesi, çiftçi gelirlerinde doğrudan ve dolaylı artışa neden oluyor. Bu durum bir yandan kırsal kalkınmanın hedeflerinden olan yoksulluğun azaltılması amacına hizmet ederken bir taraftan da yaşam standardını yükseltmektedir” dedi.
İçme suyu temininin en önemli konulardan biri olduğunu ifade eden Yıldız “81 vilayetimiz için İçme Suyu Eylem Planları hazırlanmıştır. Son 17 yılda işletmeye aldığımız 248 adet içmesuyu projesi ile 43 milyon vatandaşımıza içme suyu temin edilmiştir. Tamamlanan modern içmesuyu arıtma tesisleri ile günde 8,6 milyon metreküp AB standartlarında arıtılmış su üretilmektedir. ”dedi.
Hidroelektrik enerjide dev hamle
Yerli ve milli kaynaklara önemli yatırım yapıldığını ifade eden Kaya Yıldız, şöyle konuştu:
“2003 yılında 44 milyar kilovat saat olan hidroelektrik enerji üretim kapasitemizi 2020 yılı Mayıs başı itibariyle 102,1 milyar kilovat saate yükseltilmiş böylelikle kaynaklar içinde HES’ler 1. sırayı almıştır. Ülkemizde yanan her üç ampulden birini HES’ler aydınlatmaktadır. Hedefimiz 2023 yılına kadar 135 milyar kilovat saat hidroelektrik enerji üretim kapasitesine ulaşmaktır. Hizmete alınan 565 adet Hidroelektrik Santralinde üretilen 895 milyar kilovatsaat elektrik ile ülke ekonomisine bugüne kadar 233 milyar liralık katkı sağlandı"
Ülkemizin ve DSİ’nin vizyon projelerinden olan kendi kategorisinde Dünyanın 3. Yüksek barajı olacak Yusufeli Barajında çalışmaların aralıksız devam ettiğini söyleyen Yıldız, ‘Yusufeli Barajımızın kurulu gücü 558 MW olup, yılda 1 milyar 888 milyon kWh hidroelektrik enerji üretilecektir. Baraj inşaatımızda gövde beton dolgu çalışmaları devam etmekte olup, gövde yüksekliğinin 205 metreye ulaştı.
Diğer taraftan Güneydoğu Bölgesini yakından ilgilendiren bir proje olan Silvan Barajı’nda çalışmalar devam ediyor. Sulama ve enerji maksatlı olarak inşa edilmekte olan Silvan Barajımız GAP’ta Atatürk Barajı’ndan sonra en büyük sulama projesi olacaktır. Baraj tamamlandığında 2 milyon 312 bin dekar tarım alanına sulama suyu sağlanacak, yılda maksimum 681 milyon kWh hidroelektrik enerji üretimi gerçekleştirilecektir. Şu an itibariyle barajda fiziki gerçekleşme \% 65 seviyesine ulaşmıştır.
Bununla birlikte Dicle Havzası’nda inşaatı devam eden, dolgu hacmi bakımından Türkiye’nin 2. Büyük barajı olacak Ilısu Barajı hakkında da açıklamada bulunan Genel Müdür V. Yıldız “Ilısu Barajı ve HES Projesi, Dicle Nehri üzerinde yer alan en büyük proje olmasının yanında 1200 MW kurulu gücü ile de ülkemizin en büyük 4. Hidroelektrik santralidir. Proje ile üretilecek olan yaklaşık 4 milyar kilowatt enerji ile yıllık bazda 400 milyon dolar milli bütçeye katkıda bulunacaktır. Şu an barajda yaklaşık 9,5 Milyar m3 su depolanmış olup, elektrik üretimi için de son hazırlıklar yapılmaktadır. ”dedi.
Ilısu Barajı ve HES sayesinde yepyeni modern bir Hasankeyf inşa edildiğini altını çizen Kaya Yıldız “Ilısu Barajı ve HES Projesinde su tutma işlemine paralel olarak Batman'ın Hasankeyf ilçesinin yeni yerleşim yerindeki konutların inşası tamamlanarak hak sahiplerine teslim edilerek vatandaşlarımızın konutlarına taşınması sağlandı. Ayrıca yapımı tamamlanan ticaret merkezinde 98 iş yerinin anahtarı hak sahiplerine dağıtıldı. Eski Hasankeyf'in yerleşim alanı 500 dekar iken yeni yerleşim yeri yaklaşık 3 kilometre uzaklıkta 3 bin dekar alana inşa edildi.
Yeşil alan miktarının arttığı yeni yerleşim yerinde, Kaymakamlık, Belediye hizmet binası, İlçe Jandarma Komutanlığı, İlçe Emniyet Müdürlüğü, Batman Üniversitesi Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Meslek Yüksekokulu, 25 yataklı Hasankeyf Devlet Hastanesi, İlçe Kütüphanesi, Spor Salonu, Müze gibi çok sayıda kurum hizmet vermeye başladı. Bölge mimarisine uygun inşa edilen 98 iş yerinden oluşan Ticaret Merkezi'nin ve 710 konutun inşası tamamlanarak hak sahiplerine teslim edildi. Yeni konutların teslim edilmesi ile Hasankeyfliler 30-40 metrekarelik evler yerine 160 metrekarelik tek katlı müstakil(3+1) modern evlerde yaşamlarını sürdürmeye başladıklarını ifade etti.
Toplulaştırmada başarı yakalanacak
DSİ tarafından yürütülen toplulaştırma çalışmaları hakkında da açıklama yapan DSİ Genel Müdür V. Kaya Yıldız, ’Ülkemizde toplulaştırma yapılmaya uygun 14,3 Milyon hektar alan bulunmaktadır. 8,2 milyon hektar alanda toplulaştırma çalışmaları devam etmektedir. 2018 yılında 496 bin hektar, 2019 yılında ise 619 bin hektar alanda tescil çalışmaları tamamlanmıştır. 2019 sonu itibari ile 4,22 milyon hektar alanda arazi toplulaştırma çalışmalarının tescili sağlanmış, 3,98 milyon hektar alanda ise toplulaştırma çalışmaları devam etmektedir. Toplulaştırma ile köy merkezi ile parseller arası yol mesafesi, harcanan zaman, yakıt ve masraflar azalır, çiftçi gelirinde en az yüzde 25 artış sağlanır. GAP Bölgesinde ana kanal ve sulama şebekeleri için ihtiyaç duyulan 60 bin ha arazi, toplulaştırma projeleri kapsamında sağlanmış olup, Kamulaştırma Bedelinden yaklaşık 3,6 milyar TL tasarruf edilmiştir. Karayolları ile yapılan protokol sonucu 16 adet güzergâhta toplam 616 km’lik koridor kamulaştırma bedeli ödenmeden boşaltılmış olup, yaklaşık 1.3 Milyar TL tasarruf sağlandığını belirtti.
DSİ Genel Müdür V. Kaya Yıldız, “Son olarak bu projelerin yapılmasında en büyük destekçimiz Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan’a ve Tarım ve Orman Bakanımız Dr. Bekir Pakdemirli’ye şükranlarımı sunuyor, Çalışmalarda emeği geçenlere teşekkür ediyorum” dedi.
Mehmet Barlas
