İyot eksikliğinin gebelerde düşük tehlikesi oluşturabileceğini söyleyen Acıbadem Kayseri Hastanesi İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Muharrem İngeç, “İyot vücut için önemli bir elementtir. Özellikle tiroid hormonları üretimi açısından önemlidir. İyot eksikliği tiroid bezinin yavaş çalışmasına neden olur ve özellikle de guatr hastalığına yol açar. Endemik bölgelerde iyot eksikliğine bağlı guatr görülme sıklığı çok fazladır. Bununla birlikte de miksödem hastalığı dediğimiz duruma neden olabilir. Yine bunun kalp üzerinde etkileri, kilo alımına etkileri, saç dökülmesi, kabızlık, mental olarak düşünce gücünde yavaşlama hatta çocukluk çağında kritisizm denilen tabloya neden olabilir. Gebelerde de özellikle düşük ağırlıklı doğum oluşması, düşük tehdidi kretinizm ve bebekte zeka geriliği gibi durumlara neden olabilir” diye konuştu.
“Guatr ve hipotiroide yol açabilir”
Dr. İngeç, iyot eksikliğine bağlı hastalıklarda kadın ve çocuk popülasyonunda riskin daha fazla olduğunu belirterek, “İyot eksikliğinde özellikle yavaş ve orta düzeyde bir eksiklik oluştuğu zaman tiroid bezinde guatr yani bezin büyümesi şeklinde bulgu görülebilir. Daha ileri evrelerde hipotiroidiye neden olabilir. Bu da kilo alımına, saç dökülmesine, ciltte kuruluğa, tırnak bozukluklarına, kabızlığa yol açar. Öğrenme güçlüğü bir başka sorun olarak gelişebilir. Kadınlarda menstural bozukluğu da görülebilir. Genel itibari ile iyot eksikliği bunlara neden olabilir” dedi.
“Gebe ve çocukların iyot alması gerekir”
Kadınların özellikle gebelerin risk faktörü daha yüksek gruba girdiğine değinen Dr. İngeç, gebelik çağında iyot eksikliğinin, tiroid bezinin daha yavaş çalışmasına neden olabileceği, bunun da gebelikle ilgili komplikasyonlara, bebekte zeka geriliğine, doğumdan sonra bebekle ilgili komplikasyonlara da neden olabileceğini dile getirdi. Bunun için özellikle gebelik döneminde iyot alımına dikkat edilmesi gerektiğini ifade eden Dr. İngeç, “Gebelikte belli miktarda iyot alınması gerekir. Hatta çocukların da belli miktarda alması gerekir. Tabi ki çocukluk dönemindeki ihtiyaçlar farklıdır. Gebelikte özellikle günlük 250 mikrogram alınmasını öneriyoruz. 12 yaş altında 100 mikrogram bandında, 12 yaş üstünde de 150 mikrogram bandında iyot alınmasında yarar var. Erkeklere göre kadın ve çocuk popülasyonu daha fazla risk altındadır” diye konuştu.
“İyot eksikliği yaşanan coğrafyaya da bağlı”
Dr. İngeç, günlük iyot miktarını, sofra tuzundan aldığımızdan bahsederek, “Bakanlığın da uzun zamandır bu konudaki çalışmalarından dolayı genelde tuzların hepsi hemen hemen artık iyotlu tuz şeklinde. Günlük gereken iyot miktarının büyük bir kısmını tuzlarla birlikte alabiliyoruz ama beraberinde de bazı besinsel unsurlar var. Özellikle yoğurt, süt, peynir gibi yiyeceklerde iyot miktarı fazla. Bezelye gibi bazı yeşil sebzelerde fazla ve özellikle balık çok önemli burada. Balık tüketimini arttırmak gerekir çünkü iyotun çok büyük kaynağı denizde ve deniz ürünlerinde. Karides gibi, balık gibi deniz ürünlerinin de bu sebepten tüketilmesi gerekir” dedi.
“Karadeniz Bölgesi’nde iyot eksikliği daha fazla”
Coğrafi bölgenin de iyot ihtiyacıyla ilgisine açıklık getiren Dr. İngeç, “Özellikle denize yakın bölgelerde iyot miktarı fazla olduğu için, eksikliği nadir görülür ama yağışın ve erozyonun çok olduğu, topraktan iyotun kayıp olduğu bölgelerde guatr ve iyot eksikliği daha çok görülür. Bunlar endemik bölgelerdir. Dünyada böyle olan bazı bölgeler var ama Türkiye’de daha sıklıkla Karadeniz Bölgesi’nde görüyoruz. Bunun da nedeni aslında kuraklık değil, yağışın çok olması ve bazı tüketilen yiyeceklerden özellikle kara lahanadan dolayı olur. Çünkü iyotu tutan bir yiyecektir ve iyotun tiroid dokusuna bağlanmasını engelleyici özelliği vardır. Bundan dolayı Karadeniz Bölgesi’nde daha sıklıkla görmekteyiz” diye konuştu.
“İyota bağlı zeka gerilikleri tedavi edilebilir”
İyot eksikliğinden kaynaklı zeka geriliklerinin tedavi edilebilir zeka geriliklerinde ilk sırada olduğunu ve bulgular halinde hemen hekime başvurulması gerektiğini söyleyen Dr. İngeç, “İyot eksikliğinden kaynaklı zeka gerilikleri, düzeltilebilir zeka gerilikleri sıralamasında ilk sırada yer alıyor. Bu nedenden dolayı eğer gebelik döneminde bu konuda herhangi bir hipotiroid gibi bir tablo düşünürsek, bunu önleyebiliriz. Bunun için gebelere önerimiz, bu dönemde tiroid hormonlarına baktırmalarıdır. Diğer popülasyonlarda ise özellikle guatrla alakalı, eğer boyunda ele gelen bir şişlik, herhangi bir baskı hissi ya da nefes darlığı tarzı guatrın büyümesini düşündürücü bulgular varsa hiç beklemeden bize ulaşmalarını tavsiye ediyoruz” dedi.
Eren Kan
