Kars mutfağının vazgeçilmezlerinden olan ve yıl boyunca bin bir eziyetle yetiştirilen kazlar, çayırlarda besleniyor. Çayırlarda beslenen kazlar, Susuz Çayı’nda yıkanıyor, kesim öncesi besileri yapılıyor.
Kent’te ilkbaharda yumurtadan çıkan kaz yavruları büyüdü. Susuz ilçesinde doğal ortamda büyüyen kazlar, sahipleri tarafından besiye alındı. Kazlar Kasım ayında kar yere düştükten, kaz soğuğu gördükten ve kar yedikten sonra kesilecek, kesilen kazlar kurutulduktan sonra sofralarda yerini alacak.
“Kars’ın kazı başkadır”
Türkiye’de bir çok ilde kaz besiciliği yapıldığını ancak başka illerdeki kazların Kars kazının tadını vermediğini ifade eden Ahmet Akdoğan, “Kars’ın kazı başkadır. Kars’ta kaz çok değerlidir. Kazları şuanda otlatıyoruz. Besiye aldık. Kışın geldiğinde de kazları keseceğiz. Çok lezzetli oluyor. Burada kazları evden çayın kenarına getiriyoruz. Yeşilde otluyor. Akşam eve götürüyor yem yediriyoruz. Tam beslendikten sonra kesimini yapıyoruz” dedi.
Susuz’da kadınlar ev işleriyle uğraşırken, kazların bakımı erkeklere kaldı. Sabahın erken saatlerinde kazları otlatmaya çıkaran erkekler, otlattığı kazların diğer kazlara karışmasına da izin vermiyor.
“Kaz kar yedikten sonra kesildi mi eti güzel olur”
Kars kazının sadece Kars’ta yetiştiğine dikkat çeken Fevzi Duru, “Kazlarımızın yemini verdikten sonra çayıra bırakıyoruz. Suyunu içer, yıkanarak temizlenir, tekrar içeriye alırız. Orada yemini yedikten sonra kazları yine dışarı çıkarırız. Akşama kadar otlatırız, akşam ahırlara alırız, tekrar sabah erkenden aynı şekilde kazların bakımını yapıyoruz. Kaz kesme mevsimi 10’uncu ayın sonu, Cumhuriyet Bayramı sonrasında kesimini yaparız. Kesilen kazların bir kısmı satılıyor, bir kısmı kışa saklanıyor. Kaz kar yedikten sonra eti güzelleşir. Etin tadı kardadır. Kaz karı yedi kesildi mi eti güzel olur” diye konuştu.
“Bakımı zor fiyatı uygundur”
Kars’ta kış sofralarının olmazsa olmazı olan kazların bakımı oldukça zor. Çocuk gibi bakılan kazlar, pazarda 250 liradan satılıyor. Kars’ta kazlar bu yıl da geçen yıl olduğu gibi 250 liradan satılacak. Bir önceki ise yıl kazına göre, 150, 170 ve 220 liradan satılan kazlar bu yıl biraz pahalı olarak sofralarda yer bulacak.
İlkbaharda başlayan ve sonbahara kadar beslenen kazlar, kar yağdıktan sonra kesiliyor. Kazların kar yedikten sonra daha lezzetli olduğuna inanılıyor.
Kars ve ilçelerinde yaygın olarak beslenen kazlar, İstanbul, Ankara, İzmir ve Bursa gibi büyük illere gönderiliyor.
Kesilerek kurutulan kazların bir kısmı kentte bulunan lokantalara, bir kısmı da Kars dışına satılıyor.
Işık Çapanoğlu - Serkan Erkoç
