Yükseköğretim Kurulu Başkanı Erol Özvar, YÖK tarafından yürütülen “Araştırma Odaklı Misyon Farklılaşması Programı” kapsamında alınan yeni kararların duyurulduğu Araştırma Üniversiteleri Toplantısı’na katıldı. Ankara’da bir otelde düzenlenen programa Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank da katıldı.
YÖK Başkanı Özvar, araştırma üniversitelerinin sosyal ve beşeri bilimler yoluyla topluma yeni bilgi ve analizlerin çoğunu ürettiklerini belirterek, bu üniversitelerin 21. yüzyılın küresel bilgi ekonomisinin merkezinde yer aldığını belirtti.
Özvar, araştırma üniversitelerinin, ülkelerin en iyi ve en parlak öğrencilerini çekerek nitelikli akademisyenleri istihdam ettiklerini ifade etti. Özvar, nitelikli bilgi üretmek, doktoralı araştırmacı insan sayısını artırmak gibi sebeplerden dolayı 11 araştırma ve 5 aday araştırma üniversitesinin kabul edildiğine dikkati çekerek, tarafından Araştırma Odaklı Misyon Farklılaşması programında yapılan değişiklik ile 20 devlet üniversitesi ve 3 vakıf üniversitesinin artık araştırma üniversitesi olduğunu ilan etti.
“Araştırma üniversiteleri, sosyal ve beşeri bilimler yoluyla topluma önemli ölçüde katkıda bulunan yeni bilgi ve analizlerin çoğunu üretirler”
Özvar burada yaptığı konuşmasında, araştırma üniversitelerinin, 21. yüzyılın küresel bilgi ekonomisinin merkezinde yer almasının yanı sıra dünya çapında ortaöğretim sonrası eğitim için ‘amiral gemileri’ niteliğinde hizmet ettiğini belirterek, “Birden fazla akademik ve toplumsal role sahip, seçkin ve karmaşık kurumlar olan araştırma üniversiteleri, yalnızca teknolojide önemli ilerlemelere yol açmakla kalmayıp aynı zamanda sosyal ve beşeri bilimler yoluyla topluma önemli ölçüde katkıda bulunan yeni bilgi ve analizlerin çoğunu da üretirler. Hem kültüre, teknolojiye ve topluma katkıda bulunan ulusal kurumlar hem de küresel entelektüel ve bilimsel eğilimlerle bağlantılı uluslararası kurumlardır. Bunlar, küresel bilgi toplumunun gerçekten merkezi kurumlarıdır” dedi.
Araştırma üniversitelerinin, ülkelerin en iyi ve en parlak öğrencilerini çekerek en nitelikli akademisyenleri istihdam ettiklerini ifade eden Özvar, “Doktora düzeyinde eğitim veren merkezi üniversiteler olan bu üniversiteler, araştırma çıktılarının da büyük kısmını üretirler. Nispeten küçük ülkelerde birkaç araştırma üniversitesi varken, daha büyük ülkelerde çok sayıda olabilir, ancak her hâlükârda bunlar ülkedeki toplam yükseköğretim kurumlarının küçük bir kısmını oluştururlar. Örneğin, Amerika Birleşik Devletleri'nde, 5 bin civarında orta öğretim sonrası kurumdan belki de küresel olarak 150 araştırma üniversitesi vardır; yine Çin'in 5 bin kadar yükseköğretim kurumu arasında yaklaşık 100 üniversitesi bu kategoride sayılabilir” diye konuştu.
YÖK tarafından yükseköğretime çeşitlilik getirdiğini öne sürdüğü “Araştırma Odaklı Misyon Farklılaşması” programının Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından ilan edildiğini hatırlatarak, “Ülkemizin öncelikli hedefleri ve alanları çerçevesinde nitelikli bilgi üretmek, disiplinlerarası çalışmaları ve işbirliklerini teşvik etmek, doktoralı araştırmacı insan sayısını artırmak, uluslararası işbirliklerini güçlendirmek ve Üniversitelerimizi uluslararası alanda daha görünür kılmak maksadıyla başlatılan Programa, yapılan değerlendirmeler sonucunda belirlenen 11 Araştırma ve 5 Aday Araştırma Üniversitesi kabul edilmiştir” dedi.
“Araştırma Odaklı Misyon Farklılaşması Programımızda 20 devlet üniversitesi ile 3 vakıf üniversitesi yer alacaktır”
YÖK Başkanı Özvar, Yükseköğretim Kurulu tarafından bu yıl Araştırma Odaklı Misyon Farklılaşması programında yapılan yeniliklere ilişkin şunları söyledi:
“Bundan sonra Araştırma Odaklı Misyon Farklılaşması Programımızda 20 devlet üniversitesi ile 3 vakıf üniversitesi yer alacaktır. Daha önce araştırma üniversiteleri kategorisinde değerlendirilmeyen vakıf üniversiteleri bu yeni dönemde gösterdikleri performanslar ile aynı devlet üniversiteleri gibi yakından takip edilecektir. Başvuruda bulunan ve yapılan değerlendirmeye göre 3 vakıf üniversitemiz araştırma üniversitesi etiketi almaya hak kazanmıştır. ‘Aday Araştırma Üniversitesi’ ve ‘Aday Araştırma Üniversitesi Adayı’ gibi sınıflamalar kaldırılmış olup Program kapsamında yer almaya hak kazanan ‘Araştırma Üniversiteleri’ kendi içinde bir gruplandırılmaya tabi tutulmuştur.
Araştırma üniversiteleri artık performansına göre 3 gruba ayrılaca
Özvar, yenilikleri arasında, araştırma üniversitelerinin performanslarına göre A1, A2 ve A3 olmak üzere 3 performans kümesine veya grubuna ayrılacağı bilgisini vererek, “A1, Üst Düzey Araştırma Performansı gösteren üniversiteler, A2 Yüksek Düzey Araştırma Performansı gösteren üniversiteler, A3 Orta Düzey Araştırma Performansı gösteren üniversiteler” dedi.
Üniversitelerin kapasitesinin artırılması özel destek programları yolda
Özvar, Yükseköğretim Kurulu olarak ilerleyen dönemde söz konusu program kapsamındaki üniversitelerin kapasitelerinin artırılmasına yönelik özel destek programları sağlanması konusunda Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı ve Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile görüşmelerin devam ettiğini belirterek, “Önümüzdeki günlerde bu konuda inşallah size müjdeli haberler vermeyi umuyoruz” diye konuştu.
Açılış konuşmalarının ardından araştırma üniversitelerinin rektörlerine, YÖK Başkanı Özvar ve Bakan Varank tarafından program beratları tarafından takdim edildi.
Toplantıya ayrıca, ilgili kurum başkanları, YÖK Üyeleri ile Araştırma Üniversitelerinin Rektörleri ve ilgili Rektör Yardımcıları da katıldı.
Program ve toplantı hakkında
Türkiye’nin öncelikli hedefleri ve alanları çerçevesinde nitelikli bilgi üretmek, disiplinlerarası çalışmaları ve iş birliklerini teşvik etmek, doktoralı araştırmacı insan sayısını artırmak, uluslararası iş birliklerini güçlendirmek ve üniversitelerin uluslararası alanda daha görünür kılmak amacıyla başlatılan Araştırma Odaklı Misyon Farklılaşması Programı’na yapılan değerlendirmeler sonucunda belirlenen “11 Araştırma ve 5 Aday Araştırma Üniversitesi” kabul edildi.
Program kapsamında yer alan üniversitelerin performansları Araştırma Üniversiteleri Performans İzleme Endeksi aracılığıyla; “Araştırma Kapasitesi”, “Araştırma Kalitesi” ve “Etkileşim ve İşbirliği” başlıkları altında 32 gösterge kapsamında değerlendirildi. Bu kapsamda gerçekleştirilen toplantıda Araştırma Odaklı Misyon Farklılaşması Programı’nda 20 devlet üniversitesi ile 3 vakıf üniversitesi yer alacağı duyuruldu.
Bu kapsamda; Orta Doğu Teknik Üniversitesi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Boğaziçi Üniversitesi, İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Yıldız Teknik Üniversitesi, Ankara Üniversitesi, İstanbul Üniversitesi, Erciyes Üniversitesi, Hacettepe Üniversitesi, Gebze Teknik Üniversitesi, Ege Üniversitesi, İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa, Marmara Üniversitesi, Bursa Uludağ Üniversitesi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Atatürk Üniversitesi, Gazi Üniversitesi, Çukurova Üniversitesi, Fırat Üniversitesi ve Karadeniz Teknik Üniversitesi, “Araştırma Odaklı Misyon Farklılaşması” programında yer alacak. Ayrıca, İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi, Sabancı Üniversitesi ve Koç Üniversitesi olmak üzere ilk kez vakıf üniversiteleri söz konusu programa dahil edildi.
Mustafa Cenik - Sadettin Aliusta
