TFF’nin ’8+3’ kuralının uygulanmaya başlandığı sezonun ilk yarısında yerli oyuncuların sayısal oynama oranları geçtiğimiz sezona göre azalırken oynama süreleri artış gösterdi. Geçtiğimiz sezon yüzde 45.25 olan yerli oyuncu oranı yüzde 41.3’e inse de bu oyuncuların toplam süre içindeki forma giyme oranları yüzde 34.53’ten yüzde 38.20’ye çıktı.
Türkiye Futbol Federasyonu (TFF) TamSaha Dergisi, Spor Toto Süper Lig’de yerli oyuncuların hangi oranlarda süre alabildiğini ortaya koyan geleneksel araştırmanın beşincisini yaptı. Geçtiğimiz sezonun ilk yarısında 579 oyuncu forma giymişti. Bu sezon ise toplam oyuncu sayısı 76 azalışla 503’e geriledi. Bu düşüşü sadece takım sayısının 21’den 20’ye inmesiyle izah edebilmek mümkün değil. Doğru teşhisi koyabilmek için sayılardan değil, oranlardan gitmek ise daha faydalı olacak. Geçtiğimiz sezon 21 takımlı ligde oyuncu sayısının 579 olduğu belirtilmişti. Takım başına oyuncu sayısı ise 27.57’ydi. 18 takımla oynanan daha önceki üç sezonda ise oyuncu sayıları sırasıyla 412, 430 ve 433’tü. 18 takımlı sezonların takım başına oyuncu sayıları da sırasıyla 22.8, 23.8 ve 24.05’ti. Geçtiğimiz sezonun ilk yarısında ise 21 takımlı ligde 579 oyuncunun forma giymesi takım başına 27.57’yi gösteriyordu ki bu anormal artışın sebebi pandemiydi. Salgın nedeniyle takımlar geçtiğimiz sezon çok sayıda oyuncu kullanmak zorunda kalmıştı. Bu sezon ise toplam oyuncu sayısı 503’e, takım başına oyuncu ortalaması ise 25.15’e geriledi ki bu da en azından sezonun ilk yarısında pandemi etkilerinin çok fazla hissedilmediğini gösteriyor.
Sayı düştü, süre arttı
Geçtiğimiz sezon Süper Lig’in ilk yarısında forma giyen 579 oyuncudan 262’si milli takımda oynama yeterliliğine sahip, yerli oyunculardı. Bu oyuncuların toplam sayı içindeki oranı yüzde 45.25’i bulmuştu. Buna karşılık yerli oyuncular toplam 415 bin 800 dakikalık ilk yarıda 143 bin 604 dakika forma şansı bulmuş, bu rakamın oransal karşılığı da yüzde 34.53 olmuştu.
Bu sezon ise toplam 503 oyuncunun 238’i yerliydi. Oyuncu sayısında hem rakamsal hem de oransal olarak bir gerileme söz konusu. Yerli oyuncu sayısı 262’den 238’e, toplam içindeki oranı da yüzde 45.25’ten yüzde 41.3’e gerilemiş durumda. Ancak asıl önemli olan yerli oyuncuların oynama sürelerindeki artış. Geçtiğimiz sezon yüzde 34.53 olan bu oran, bu sezon toplam 376 bin 200 dakikalık süre içinde 143 bin 738 dakika ile yüzde 38.20’ye ulaşmış durumda. 8+3 kuralının en bariz yansımasını ise 1000 dakikanın üzerinde forma giyen yerli oyuncu sayısındaki artış gözlemleniyor.
2017-18 sezonunda 1000 dakikanın üzerinde forma giyen yerli oyuncuların sayısı 44’ken, ertesi sezon bu sayı 53’e yükselmiş, bir sonraki sezon 38’e gerilemiş, geçtiğimiz sezon ise takım ve maç sayısındaki artışa da bağlı olarak 56’ya çıkmıştı. Takım başına oranlar ise sırasıyla 2.44, 2.94, 2.11 ve 2.66 olurken bu sezon 1000 dakikanın üzerine çıkan oyunu sayısı 64’e, bu oyuncuların takım başına sayısı ise 3.2’ye yükseldi.
Yaş ortalaması müjdesi
Araştırmanın başladığı 2017-18 sezonunda 1000 dakikanın üzerinde forma giyen yerli oyuncuların yaş ortalaması 28.34’tü. Bir sezon sonra 27.8’e düşen, ertesi sezon 29.1’e yükselen ortalama yaş, geçtiğimiz sezon ise 27.94’e gerilemişti. Bu sezon ise tüm zamanların gençlik rekoru kırıldı ve yaş ortalaması 27.39’a düştü.
1000 dakikanın üzerine çıkabilen yerli oyuncuların en genci Beşiktaş’ın, milli takımda da forma giymeye başlayan 21 Mayıs 2001 doğumlu sol beki Rıdvan Yılmaz. Onu 1 Ocak 2001 doğumlu takım arkadaşı kaleci Ersin Destanoğlu izliyor. Bu oyuncuların hemen arkasından ise hepsi 2000’li olan 7 Temmuz doğumlu Kasımpaşalı Evren Eren Elmalı ve Adana Demirsporlu Yunus Akgün ile 31 Mayıs doğumlu FT Antalyasporlu Bünyamin Balcı, 16 Mart doğumlu Alanyasporlu Umut Güneş ve 6 Ocak doğumlu Ç. Rizesporlu Cemali Sertel geliyor. Bu grubun en yaşlı üyesi ise A. Alanyaspor’un kalesini koruyan 15 Şubat 1985 doğumlu Serkan Kırıntılı. Kırıntılı’yı, Yeni Malatyaspor’un 30 Ağustos 1987 doğumlu golcüsü Adem Büyük takip ediyor.
Göztepe yerliden vazgeçmiyor
Spor Toto Süper Lig’de geçtiğimiz sezon olduğu gibi bu sezonda da yerli oyunculara en fazla süre tanıyan takım Göztepe. Geçtiğimiz sezon 11 bin 115 dakika süreyle ilk sırada bulunan Göztepe’de bu sezonun ilk yarısında da 12 yerli oyuncu 9 bin 882 dakika forma giyme fırsatı buldu. İzmir’in sarı-kırmızılı takımında geçtiğimiz sezon 1000 dakikanın üzerine çıkan Halil Akbunar, Soner Aydoğdu, İrfan Can Eğribayat, Murat Paluli ve Berkan Emir’e bu sezon stoper Atınç Nukan da eklendi. Göztepe’yi yerli oyuncularına verdiği 9 bin 222 dakikalık süreyle Karagümrük izledi. M. Başakşehir 8 bin 485, A. Alanyaspor 8 bin 319, Kasımpaşa 8 bin 296, DG Sivasspor 8 bin 215, Gaziantep FK 7 bin 786, FT Antalyaspor 7bin 786, Yeni Malatyaspor 7 bin 740 ve Ç. Rizespor da 7 bin 195 dakikayla yerli oyunculara en fazla süre veren ilk 10 takım arasında yer aldı.
Yerli oyuncuların en az forma şansı bulduğu takımsa ligin yenilerinden GZT Giresunspor oldu. Yeşil-beyazlı takımda ilk yarının 19 maçında 10 yerli oyuncu 4 bin 280 dakika oynama şansı yakalayabildi. Geçtiğimiz sezonun en az yerli oyuncu oynatan takımı olan A. Hatayspor ise bu sezon 10 oyuncu ve 5 bin 656 dakikayla bir üst basamağa çıktı. Yerli oyuncular Adana Demirspor’da 5 bin 940, Altay’da 6 bin 86, İH Konyaspor’da 6 bin 208, geçtiğimiz sezonun ikincisi Fenerbahçe’de 6 bin 270, Trabzonspor’da 6 bin 413, Galatasaray’da 6 bin 535, Beşiktaş’ta 6 bin 691 ve Y. Kayserispor’da da 6 bin 833 dakika süre bulabildi.
Kaleci sayısı ve yaşı arttı
Geçtiğimiz sezon ligimizin ilk yarısında 1000 dakikanın üzerinde forma giyen yerli kaleci sayısı 9’dan 8’e gerilemişti. Bu sezon ise rakam 10’a yükseldi. Trabzonspor’dan Uğurcan Çakır, Gaziantep FK’dan Günay Güvenç ve Çaykur Rizespor’dan Gökhan Akkan üçüncü sezonda da pozisyonlarını korudu. İki sezon önce listede yer alanlardan Yeni Malatyasporlu Ertaç Özbir ile bu sezon A. Alanyaspor kalesini koruyan Serkan Kırıntılı da istikrarlılar ekibine yeniden dahil oldu. Geçtiğimiz sezon listeye giren Beşiktaşlı Ersin Destanoğlu ve Göztepeli İrfan Can Eğribayat’a bu sezon ayrıca DG Sivassporlu Ali Şaşal Vural, GZT Giresunsporlu Okan Kocuk ve M. Başakşehirli Volkan Babacan eklendi. Ancak geçtiğimiz sezon 25.75 olan kalecilerin yaş ortalaması bu sezon 28.2’ye yükseldi.
Beklerde küçük artışlar
Geçtiğimiz sezon 10 olan 1000 dakikanın üzerinde forma giyen yerli sağ ve sol beklerin sayısı bu sezonun ilk yarısında 13’e yükseldi. Geçtiğimiz sezon beş olan yerli sağ beklerin sayısı bu sezon altıya çıktı. Göztepeli Murat Paluli ve FT Antalyasporlu Bünyamin Balcı listedeki yerlerini korurken, Serkan Asan, Oğuz Ceylan ve Murat Uçar’ın yerine listeye eklenen oyuncular GZT Giresunspor’dan Zeki Yavru, Altay’dan Cebrail Karayel, A. Hatayspor’dan Kamil Ahmet Çörekçi ve Kayserispor’dan Onur Bulut oldu. Sağ beklerin yaş ortalaması ise ciddi bir artışla 23.6’dan 26.83’e yükseldi.
Son iki sezondur beşi geçmeyen 1000 dakikanın üzerinde forma giyen yerli sol bek sayısı bu sezonun ilk yarısında yediye yükseldi. Geçtiğimiz sezondan Uğur Çiftçi, Berkan Emir ve Caner Erkin yerlerini korurken, Güray Vural sol açıktan sol beke geri döndü. Listenin yeni isimleri ise Ç. Rizespor’dan Cemali Sertel, Kasımpaşa’dan Eren Elmalı ve Beşiktaş’tan Rıdvan Yılmaz oldu. Geçtiğimiz sezon 31.6 olan sol beklerin yaş ortalaması ise 27.14’e geriledi.
Stoperler yüzde 50 yükseldi
8+3 kuralının ardından yerli oyuncuların en fazla yoğunlaştığı mevki stoper oldu. Kulüpler mecbur oldukları yerli oyuncuları ağırlıklı olarak stoperde kullandı. Geçtiğimiz sezon ligimizde 1000 dakikayı geçen stoper sayısı sekizken bu sezon rakam yüzde 50’lik artışla 12’ye çıktı. İH Konyaspor’dan Abdülkerim Bardakcı, DG Sivasspor’dan Caner Osmanpaşa, Y. Malatyaspor’dan Semih Kaya, FT Antalyaspor’dan Veysel Sarı listedeki yerlerini korurken bu isimlere A. Hatayspor’dan Fatih Kurucuk ve Burak Öksüz, İH Konyaspor’dan Ahmet Yılmaz Çalık, Adana Demirspor’dan Samet Akaydın, Ç. Rizespor’dan Selim Ay, Yeni Malatyaspor’dan Sadık Çiftpınar, Altay’dan Murat Akça ve Göztepe’den Atınç Nukan da eklendi. A. Hatayspor, İH Konyaspor ve Y. Malatyaspor’da ikişer yerli stoper 1000 dakikanın üzerine çıkarken Altay’da da Murat Akça’nın yanında İbrahim Öztürk 955 dakika forma şansı yakaladı. Yaş ortalamasında ise 28.75’den 28.5’e küçük bir gerileme yaşandı.
Orta saha yerinde saydı
Orta sahada 1000 dakikayı geçebilen yerli oyuncuların sayısı 16 çıktı. Geçtiğimiz sezon takım sayısının 21, orta saha oyuncusu sayısının ise 17 olduğu dikkat alındığında ’yerinde saydı’ tabirinin doğruluğu anlaşılır. Geçtiğimiz sezondan Göztepeli Soner Aydoğdu, DG Sivassporlu Hakan Arslan, Denizlispor’dan Gaziantep FK’ya transfer olan Recep Niyaz, Trabzonsporlu Berat Özdemir, BB Erzurumspor’dan Y. Kayserispor’a transfer olan İbrahim Akdağ ve M. Başakşehirli Mahmut Tekdemir’in yerlerini koruduğu listeye bu sezonun ilk yarısında A. Alanyaspor’dan Fatih Aksoy ve Umut Güneş, Galatasaray’dan Berkan Kutlu, M. Başakşehir’den Berkay Özcan, İH Konyaspor’dan Soner Dikmen, Kasımpaşa’dan Tarkan Serbest, Adana Demirspor’dan Sinan Kurt, A. Alanyaspor’dan Emre Akbaba, M. Başakşehir’den Tolga Ciğerci ve Gaziantep FK’dan Doğan Erdoğan katıldı. Listenin en dikkat çekici tarafı, M. Başakşehir ve A. Alanyaspor’dan üçer, Gaziantep FK’dan da ikişer yerli oyununun orta saha merkezlerinde yer almasıydı. Bu üç takımın ligin ilk yarısındaki konumları dikkate alındığında, ’Yerli orta saha merkezleri başarılı olabiliyor’ demek abartılı sayılmasa gerek. Orta saha oyuncularının yaş ortalamasının ise 27.4’ten 26.87’ye geriledi.
Forvette artış sağlanamadı
Santrfor konusundaki sıkıntı bu sezon da devam ediyor. Üç sezon önce Umut Bulut dışında 1000 dakikanın üzerine çıkabilen yerli santrfor yoktu. İki sezon önce Umut Bulut’a, Burak Yılmaz ve Mustafa Pektemek eklenmişti. Geçtiğimiz sezon ise tümü Yeni Malatyaspor’da oynayan Umut Bulut, Adem Büyük ve Kubilay Kanatsızkuş’un yanı sıra 1000 dakikayı geçebilen dördüncü oyuncu Gaziantep FK’dan Muhammet Demir’di. Bu sezon ise yerli santrfor sayımızda bir eksilme mevcut. Umut Bulut’un Süper Lig’e veda ettiği sezonda Kubilay Kanatsızkuş da listeye giremedi. Adem Büyük ve Muhammet Demir’in yanına eklenen tek isim ise Kasımpaşa’nın santrforu Umut Bozok oldu. Santrforların yaş ortalaması ise 31.25’ten 29.33’e indi. Kanat forvetlerinde ise geçtiğimiz sezonun dokuz rakamı 10’a yükseldi. Göztepeli Halil Akbunar, Kasımpaşalı Yusuf Erdoğan, BB Erzurumspor’dan Y. Kayserispor’a geçen Emrah Başsan ve A. Alanyasporlu Efecan Karaca’nın yerlerini koruduğu listeye yeni giren oyuncular ise Galatasaray’dan Kerem Aktürkoğlu, İH Konyaspor’dan Serdar Gürler, Yeni Malatyaspor’dan Mustafa Eskihellaç, Fenerbahçe’den Ferdi Kadıoğlu, Adana Demirspor’dan Yunus Akgün ve Trabzonspor’dan Abdülkadir Ömür oldu. 23 yaşındaki Kerem, 24 yaşındaki Mustafa, 22 yaşındaki Ferdi ve Abdülkadir ile 21 yaşındaki Yunus’un listeye girişleri ise 28.88 olan kanat oyuncularının yaş ortalamasını 26’ya çekti.
