Son yıllarda sosyal medya ve internet üzerinden yapılan dolandırıcılık vakalarında ciddi artış yaşanıyor. Hukuki zemindeki caydırıcılığın yetersizliğine dikkat çeken uzmanlar, mağduriyetlerin artmasında soruşturmaların uzun sürmesi ve faillerin tespit edilememesinin etkili olduğunu belirtiyor. Özellikle ortak kullanım alanlarındaki wi-fi ağları üzerinden gönderilen linkler ve yapay zekayla üretilen içeriklerle vatandaşların kişisel verilerine ulaşan dolandırıcılar, hukuki yolları da taklit ederek insanları tuzağa düşürüyor.
"Dolandırıcılıkta kademeli bir sistem oluyor"
Dolandırıcılık vakalarının çok ciddi artış göstermekte olduğunu belirten Avukat Aycan Ceylan, "Burada hukuki zeminde de bir caydırıcılık olmamasının aslında bir payı var diyebiliriz. Zira mağdur olan vatandaşlar her ne kadar karakola, kolluk birimlerine, savcılığa başvursalar da bu soruşturmalar hem çok uzun süreli yürütülmekte hem de ne yazık ki gerçek failleri tespit edilememektedir. Çünkü bu sosyal medya ve internet üzerinden yapılan yani bilişim yolları kullanılarak internet ağı kullanılarak dolandırıcılık vakalarında, zaten farklı kişiler farklı araçlar kullanılarak gerçekleştirilmektedir. Çünkü şöyle bir durum oluyor; Kişiler internet ağını kolayca herhangi bir wi-fi ağıyla eşleştirdiği zaman o gerçek bir wi-fi ağı bile olmayabiliyor. Aslında orada başka birisi, kişinin wi-fi ağı suretiyle kendi kişisel verilerine, telefonuna, banka şifrelerine ulaşarak dolandırıp o banka hesaplarını da aracı olarak kullanabiliyor. Aslında burada kademeli bir sistem oluyor dolandırıcılıkta. Yine linkler gönderilmekte, işte ’beni tanıdın mı’, ’çabuk cevap’ ver gibi şeylerde kişilerin fotoğrafları temin edilerek, legal olmayan yollarla alınarak ve bir yapay zekayla farklı kişilerin başka türlü, hoş görülmeyecek fotoğraflarına yerleştirilip şantaj yapılabiliyor. ’Beni tanıdın mı’, ’hey sesim geliyor mu’ ya da işte ’senin bana bu kadar borcun var’ gibi mesajlara aldırmamaları gerekiyor. Mutlaka bir avukata danışıp o mesajlara dönüş yapmaları gerekiyor. Hatta dönüş bile yapmalarını tavsiye etmiyoruz biz bu aşamada" dedi.
"İnsanların gerçeklik algısıyla çok ciddi anlamda bir oynama oluyor"
Dolandırıcılık olaylarının hukuk eliyle de yapılabildiğini söyleyen Aycan Ceylan, "Şu kadar icra dosyan var. Ödersen bu kadar olur, ödemezsen şu kadar olur’ ve insanlar gerçek anlamda korkuyorlar ve o kadar profesyonel olmuşlar ki arkadan gerçekten bir hukuk ofisi varmış gibi bir ses geliyor. Biz de müvekkillerimizle çok denk geliyoruz. Ben arayıp görüştüğüm zaman bana şöyle bir cevap geliyor. Avukat Özge hanım ilgileniyor, size dönecek gibi bir cevap alıyorum. Ama bana dönüş yapan da kimse olmuyor. Biz oradan tahmin ediyoruz. Açıkçası biz hukukçular olarak biz de zorlanıyoruz. Hangisi gerçek, hangisi yalan, hangisi dolandırıcılık. Orada birazcık insanların da gerçeklik algısıyla çok ciddi anlamda bir oynama oluyor. Burada uzmanına danışmak gerekiyor. Bu gelen linklerin hiçbirine aldırış etmemek lazım. İnsanların gerçek anlamda o gerçeklik algısından uzaklaşmaması lazım. O linklerin tamamen noktasına, virgülüne kadar kontrol edilmesi lazım. İnternet alışverişlerinde yapılan ödemelerde eğer güvenli ödeme yoksa bankanın güvenli ödeme sistemi olması lazım. Eğer bu bulunmuyorsa muhakkak kapıda ödeme tercih edilmeli ve ürünü gördükten sonra ödeme yapılmalı. Diğer taraftan da kişi eğer dolandırıldığını düşünüyorsa hemen bankasıyla irtibat kurup bankasından bloke talep etmeli. Banka bunu karşılamıyorsa mutlaka en yakın kolluk birimine yahut Cumhuriyet Başsavcılığına başvuruda bulunmalısınız" şeklinde konuştu.
Halil İbrahim Taha Taş - İbrahim Yetkin
