Afyonkarahisar’ın İhsaniye ilçesine bağlı Beyköy köyünde 1878 yılında bulunan ve Akdeniz arkeolojisinin en büyük gizemlerinden birine ışık tutması beklenen kireç taşına Luvi dilinde yazılan tabletin gömülü olduğu iddia edilen cami temeli ile ilgili başlatılan çalışma devam ediyor. Tablete ulaşılması halinde özellikle Bronz Çağı medeniyetlerinin çökmelerinin sebebini kesin olarak ortay koyacak.
Beyköy’de 1878 yılında bulunan taş bir yazıtın Akdeniz arkeolojisinin en büyük gizemlerinden birine ışık tutması bekleniyor. İngiltere’nin en yüksek trajlı “Independent” gazetesinin 2017 yılında gündeme getirdiği habere göre, arkeologlar 3 bin 200 yıl önce taş yazıta kazınan hiyelogrif yazıları çözmeyi başardı. Yazıt Bronz Çağı’ndan kalan en eski yazıları içeriyor. Kireçtaşına işlenmiş yazıların ilk çevirilerinde Bronz Çağı’nın güçlü ve ileri medeniyetleri hakkında bilgiler yer alıyor. 10 metre uzunluğundaki taş levhaya antik Luvi dilinde yazılan yazılara göre Batı Anadolu’daki krallıkların birleşik donanmaları Doğu Akdeniz’de sahil kentlerine baskın düzenledi. Yazıtta bu gemicilik konfederasyonuna ait yağmacı güçler tarihçilere göre yeni doğan Bronz Çağı medeniyetlerinin çökmelerinde rol oynadı. Araştırmacılar yazıtın Bronz Çağı krallığı Mira kralı Kupanta-Kurunta’nın emriyle M.Ö. 1190 yılında hazırlandığına inanıyor. Yeni bulgulara İsviçre ve Hollandalı arkeologlardan oluşan bir ekip ulaştı.
Tablet Doğu Akdeniz’de Bronz Çağı’nın nasıl sonlandırıldığını ortaya çıkaracak
Dünyada antik Luvi dilini okuyabilen 20 kişiden biri olan Dr. Fred Woudhuizen yazıları çevirdi. 35 cm yüksekliğinde taş levha Afyonkarahisar’a bağlı Beyköy köyünde 1878 yılında bulundu. Fransız arkeolog George Perrot yazıları bir kağıda kopyaladıktan sonra köylüler yazıtı bir caminin temelinde inşaat malzemesi olarak kullandı.
Yazıtın kopyası İngiliz tarihçisi James Melaart’ın evinde 2012 yılında bulundu. Mellaart ölünce oğlu yazıtın örneğini Luvi Çalışmaları vakfında Dr. Eberhard Zangger’e yolladı. Hollandalı dil bilimci ve Luvi dili uzmanı Zangger yazıtın "Anadolu’daki yaşayan Luviler’in ‘Deniz İnsanları’ olarak adlandırılan grupların baskınlarına destek verdiğini ve Doğu Akdeniz’de Bronz Çağı’nın böylece sonlandı. Akdeniz arkeolojisinin en büyük gizemlerinden biri böylece çözülmüş oldu" dedi.
Süreç devam ediyor
2017 yılında gündeme getirildikten sonra dönemin İhsaniye Kaymakamı Alper Taş ve Müze Müdürlüğü yetkilileri bölgeye gelerek keşif yaptı ve tabletlere ulaşılması için inceleme başlattı. Bölge ile ilgili yetkililerden alınan bilgilerde inceleme çalışmalarının devam ettiği ve ilerleyen günlerde temelde kazı çalışmasının yapılmasının gündemde olduğu kaydedildi.
“Aradan geçen süre içerisinde herhangi bir araştırmacı gelmedi.”
Tabletin bulunduğu öne sürülen 170 haneli Beyköy köy Muhtarı Ahmet Devrim, 2017 yılından bu yanan somut bir çalışma yapılmadığını ifade etti. Kendilerine Luvi dilinde kireç taşına yazılı tabletin cami temeline yerleştirildiği yönünde bilgi verildiğini kaydeden Devrim, “1980’li yıllarda da burada böyle bir çalışma yapıldı ve tablet arandı. Ancak o dönemde bulunamadı. Aradan geçen süre içerisinde herhangi bir araştırmacı gelmedi. Önceki Kaymakam Alper Taş ve Müze Müdürlüğünden geldiler ama detaylı bir araştırma yapılmadı. Sadece iddialar üstünde kaldı. Dünya basının yayınlandığı gibi kaldı. Biz ortaya çıkarılmasını istiyoruz, gerçek ise eğer dünya geleceğine ışık tutacağı söyleniyor” diye konuştu.
