TEKNOLOJİ - 24 Kasım 2009 Salı 09:58

TÜBİTAK dinlenemeyen cep telefonu üretti

A
A
A
TÜBİTAK dinlenemeyen cep telefonu üretti

Türkiye Bilimsel ve Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) bir ilke daha imza atarak, Türkiye'de 'kriptolu' yani dinlenemeyen cep telefonu üretti. Konuşurken sese değişik işlemler uygulayan telefon, sesi sayısala dönüştürüyor, şifreliyor, konuşmayı da iletim ortamına da şifreli olarak çıkarıyor.

DUYGU BEKTAŞ / ANKARA

UEKAE Başuzmanlarından Çağrı Koç, TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi içindeki Ulusal Elektronik ve Kriptoloji Araştırma Enstitüsü içinde üretilen cep telefonu hakkında İHA'ya açıklama yaptı. 

Koç, telefonun özelliğinin tamamen milli olarak geliştirilmiş olması olduğunu belirterek, tasarımı, mekaniği, üretimi içindeki bütün modüllerinin milli olarak geliştirildiğini söyledi. Telefonun yan tarafındaki tümsek parçanın aynı zamanda avuç içine oturmasını da sağladığını anlatan Koç, "Bu tümseği yaratan kısım kripto modülüdür. Bu modeli çıkartıp düz bir kapak taktığınız zaman bildiğiniz sıradan kripto özelliği taşımayan bir telefona dönüşüyor. Bununla birlikteyken kripto modeli ile birlikteyken karşı taraftaki telefonunda aynı özellikte aynı kripto modelinde olması koşuluyla iki telefon birbirlerine bağlanıyorlar ve iletişim ortamında yapılan konuşmalara karşı dirençli hale geliyorlar" dedi. 

Telefonun çalışma prensibini de anlatan Koç, "Siz konuşurken sesinize değişik işlemler uyguluyor telefon. Onu sayısala dönüştürüyor. Kriptoluyor, şifreliyor ve iletim ortamına şifreli olarak çıkartıyor yaptığınız konuşmayı. Türkiye'de bu anlamda gerçekten bir ilk bu. Dünyada bunun örnekleri var ama Türkiye açısından bakıldığı zaman milli olarak bunu gerçekleştiren ilk yer TÜBİTAK" diye konuştu.

UEKAE'nın bünyesinde çalışan bir kripto analiz merkezi olduğunu belirten Koç, "Bütün güvenlik özellikleri bu merkezimiz tarafından tasarlandı. Telefonun içindeki bütün yazılımları bütün kriptografik özellikleri anlamında dirençli hale getirecek anlamda bütün tedbirler alınmış durumda. Üzerinde kamerası yok. Neden yok çünkü güvenliği hedef alan bir ürün. Zayıflık yaratabileceğini düşündükleri hiçbir özellik telefona uygulanmandı. Telefonun hem donanımı hem de yazılımı tamamen millidir. Uzaktan erişerek herhangi bir şeyi telefona yaptırmak mümkün değil. Yabancı kaynaklı bir ürün uzaktan erişerek mikrofonu açılabiliyor. Bunun özelliklerinden birisi ise bu tür özelliklere kapalı olması. Biz aslında bu ürüne cep telefonu denmesinden de çok hoşlanmıyoruz. Bu özel olarak tasarlanmış GSM şebekesi üzerinde şifreli iletişimi sağlayan bir kripto cihazıdır" şeklinde konuştu. 

Koç, TÜBİTAK'ın ürünü geliştiren bir yer olduğunu ancak kriptografik ürünlerin kullanımını sağlayan yerin Milli Savunma Bakanlığı olduğunu ve kurumların da bakanlık üzerinden başvuru yapmaları halinde ürüne tedarik edebileceklerini söyledi.

Bunlar Da İlginizi Çekebilir
Konya Çocuğun kafasına taşla vuran çocuk yeniden tutuklandı Konya’da 8 Aralık tarihinde okul arkadaşının kafasına taşla vurduğu iddia edilen çocuk, tutuklanarak adli kontrol şartıyla serbest kalmasının ardından savcılık talimatıyla yeniden gözaltına alınarak tutuklandı. Olay, 8 Aralık 2025 günü saat 15.30 sıralarında Aşkan Mahallesi Yeni Meram Caddesi üzerinde meydana geldi. Edinilen bilgiye göre, okul arkadaşı olan Hasan Berat G. (13) ile T.F. (13) arasında yürürken tartışma çıktı. Mağdur Hasan Berat G.’nin ifadesine göre, arkadaşı T.F. önce ağaç dalı ile ayağına vurdu, ardından taş attı. Hasan Berat G.’nin "Neden böyle yapıyorsun?" diyerek tepki göstermesi üzerine T.F., yerden aldığı büyük bir parke taşını arkadaşının başına vurdu. Hastanede tedavi altına alınan çocuğun parçalanan kafatası ise titanyum parçalarla yeniden oluşturuldu. Olay sonrası ailesiyle birlikte şikayetçi olan Hasan Berat G.’nin beyanı üzerine soruşturma başlatıldı. Şüpheli çocuk yeniden tutuklandı Emniyet birimlerince yakalanan suça sürüklenen çocuk T.F., 9 Aralık’ta sevk edildiği adli makamlarca tutuklandı. Yaklaşık bir hafta cezaevinde kalan çocuk, 15 Aralık’ta haftada bir kez imza atma ve yurt dışı çıkış yasağı şeklinde uygulanan "adli kontrol" kararıyla tahliye edildi. Ancak soruşturmayı yürüten Cumhuriyet Savcılığı’nın 19 Aralık tarihli yeni talimatı doğrultusunda T.F. tekrar gözaltına alındı. Adliyeye sevk edilen T.F., çıkarıldığı mahkemece yeniden tutuklanarak cezaevine gönderildi.
İstanbul Domenico Tedesco’dan, Eyüpspor maçında 2 değişiklik Fenerbahçe Teknik Direktörü Domenico Tedesco, son oynadıkları Konyaspor maçı 11’ine göre Eyüpspor müsabakasına 2 değişiklik ile çıktı. Trendyol Süper Lig’in 17. haftasında Fenerbahçe, Atatürk Olimpiyat Stadyumu’nda Eyüpspor ile karşılaşıyor. Fenerbahçe Teknik Direktörü Domenico Tedesco, ligde son oynanan Konyaspor maçı 11’inden 2 değişiklikle sahaya çıktı. Son karşılaşmada sakatlık yaşayan Archie Brown’un yerine Levent Mercan, orta sahada da Edson Alvarez’in yerine İsmail Yükek görev aldı. Fenerbahçe’nin 11’i Fenerbahçe mücadeleye; Ederson, Mert Müldür, Milan Skriniar, Jayden Oosterwolde, Levent Mercan, İsmail Yüksek, Fred, Marco Asensio, Anderson Talisca, Kerem Aktürkoğlu ve Jhon Duran 11’i ile başladı. Sarı-lacivertlilerde İrfan Can Eğribayat, Tarık Çetin, Çağlar Söyüncü, Yiğit Efe Demir, Kamil Efe Üregen, Bartuğ Elmaz, Sebastian Szymanski, Oğuz Aydın ve Haydar Karataş ise yedek bekledi. Sarı-lacivertlilerde eksikler Sakatlıkları bulunan Archie Brown ile Nelson Semedo’nun tedavileri devam ediyor. Afrika Uluslar Kupası için ülkelerine giden Yousef En-Nesyri ve Dorgeles Nene’nin yanı sıra bahis soruşturması kapsamında tutuklanan Mert Hakan Yandaş da kadroda yer almadı. Hafif sakatlığı bulunan Edson Alvarez ise riske edilmedi. İrfan Can Kahveci, Cenk Tosun ve Rodrigo Becao’nun da kadro dışı durumları devam ediyor. Taraftarlardan destek Atatürk Olimpiyat Stadyumu’nda oynanan müsabakada Fenerbahçeli taraftarlar da tribündeki yerlerini aldı. Yaklaşık 15 bin sarı-lacivertli taraftar soğuk havaya rağmen karşılaşmayı tribünden takip etti. Mücadelenin ilk düdüğüyle birlikte yaptıkları tezahüratlarla takımlarına destek oldu.
Samsun Samsun’da kendi kendine yeten belediyecilik modeli Kendi kendine yeten belediye misyonunu benimseyerek çalışmalarını sürdüren Samsun’da Büyükşehir Belediye Başkanı Halit Doğan, üretim tesislerini ziyaret etti. Başkan Doğan, "Üretim gücümüz sayesinde altyapıdan üstyapıya tüm çalışmalarımızı hızlı ve etkin bir şekilde yürütürken, elde ettiğimiz tasarrufu daha fazla hizmete dönüştürüyoruz. Kaynağını koruyan, hizmetini büyüten bir anlayışla çalışıyoruz. Üretim tesislerimiz, kendi kendine yeten belediyecilik vizyonumuzun sahadaki en güçlü yansımasıdır" dedi. Samsun Büyükşehir Belediyesi asfalt üretiminden hasır çelik üretimine, kilit parke üretiminden beton santrallerine birçok alanda üretim yaparak altyapı ve üstyapı yatırımlarına hız kazandırırken, şehrin ekonomisine de katkı sunuyor. Samsun Büyükşehir Belediyesi’nin taş ocakları, konkasör tesisleri, doğaltaş elemanları fabrikası, beton santralleri, PMT santrali, asfalt plentleri, kilit parke ve bordür fabrikası, hasır ve çelik fabrikası gibi üretim tesisleri bulunuyor. Bu tesislerde 2025 yılında 1 milyar 99 milyon 663 bin 340 TL’lik üretim yapılırken Büyükşehir Belediye Başkanı Halit Doğan üretim tesislerini ziyaret ederek görevlilerden bilgi aldı. Başkan Doğan; Doğaltaş Üretim Fabrikası, Adalar Şantiyesi, Toybelen Asfalt Plenti, İlkadım Beton Santrali, Canik Yılanlıdere Şantiyesi, Tekkeköy Kilit Parke Bordür ve Çelik Hasır Fabrikası’nı ziyaretinde çalışanlarla sohbet etti, yürütülen çalışmaları yakından takip etti. Ziyaretlerin ardından değerlendirme yapan Başkan Halit Doğan, "Büyükşehir Belediyemize bağlı birçok üretim tesisimiz ile şehrimize değer katmaya devam ediyoruz. Kendi kendine yeten belediye vizyonumuzla çalışmalarımıza yön veriyoruz. Kendi üretim gücümüz sayesinde maliyetleri düşürüyor, yatırımlarımızı hızlandırıyoruz. Üretim gücümüz sayesinde altyapıdan üstyapıya tüm çalışmalarımızı hızlı ve etkin sürdürürken elde ettiğimiz tasarrufu ise daha fazla hizmete dönüştürüyoruz. Kaynağını koruyan, hizmetini büyüten bir anlayışla çalışıyoruz. Üreten belediye güçlü şehir anlayışıyla çalışmaya devam edeceğiz" diye konuştu.