Avrupa Parçacık Fiziği Laboratuvarı CERN tarafından bu yıl 12’ncisi düzenlenen ve lise öğrencilerine açık bir fizik yarışması olan ‘Liseler için Demet Hattı (BL4S)’ Yarışması’nda Cağaloğlu Anadolu Lisesi’nden ‘PhysiCAL’ takımı yarışmanın kazananlarından oldu.
Avrupa Parçacık Fiziği Laboratuvarı CERN tarafından 2014 yılında başlatılarak bu yıl 12’ncisi düzenlenen ve dünyanın dört bir yanından lise öğrencilerine açık bir fizik yarışması olan ‘Liseler için Demet Hattı (BL4S) Yarışması’nda Türkiye’den bir lise takımı yarışmanın kazananlarından oldu. Cağaloğlu Anadolu Lisesinden ‘PhysiCAL’ takımı önerdiği deneyi gerçekleştirmek üzere Eylül 2025’te CERN’e gidecek.
2025 yılında BL4S yarışmasına rekor sayıda başvuru oldu; 72 ülkeden 508 takım deney önerisi sundu. İlk düzenlendiği yıllardan itibaren BL4S’in Türkiye İrtibat Sorumlusu olan İstinye Üniversitesi Bilim ve Teknoloji İletişimi Koordinatörü ve Temel Bilimler Bölüm Başkanı Prof. Dr. Serkant Ali Çetin 2025 yılı sonuçları hakkında şu değerlendirmelerde bulundu:
"Gençlerimizin büyük başarısıyla gurur duyuyoruz"
"Gençlerimiz göğsümüzü kabartan çok büyük bir başarıya imza attılar. Cağaloğlu Anadolu Lisesinin ‘PhysiCAL’ takımı bu yıl 508 başvuruyla tüm yılların rekor ilgisini gören BL4S yarışmasının kazanan beş takımından biri oldu ve deneylerini CERN’de gerçekleştirecekler. Uzun yıllardır BL4S hakkında düzenlediğimiz Bilgilendirme Eğitimlerine de katılmış olan Cağaloğlu Anadolu Lisesi öğrencilerini ve öğretmenlerini yürekten kutluyorum.
Bu yıl gelen 508 deney önerisinin yüzde 10’u ön elemeleri geçti. Ön elemeyi geçen 50 takım arasında toplam iki Türk takımı yer aldı ve Cağaloğlu Anadolu Lisesi yarışmayı kazandı. Ayrıca Tanıtım Ödülü’ne layık görülen dünya genelinden 15 takımın içinde de bir Türk takımı var. Son olarak, yarışmaya gönderilen deney önerileri için video çekenler arasından da dünya genelinden üç takım ‘En İyi Video Ödülü’nü aldı ve bunlar arasında da bir Türk takımı bulunmakta.
Türkiye, hemen hemen her yıl olduğu gibi bu yıl da yarışmaya en yüksek ilgiyi gösteren ülke oldu. 72 ülkeden gelen toplam 508 başvurunun 73’ü yani tüm başvuruların yaklaşık yüzde 15’i Türkiye’den yapıldı. Gelen başvuruların yüksek kalitesi sebebiyle BL4S bu yıl 5 takımı kazanan olarak ilan etti."
"CERN’de deneyimizi yürütmek üzere seçilmek muazzam"
Yarışmayı kazanan 5 takım arasında yerini alan ve deneylerini CERN’de yapmaya hak kazanan iki takımdan biri olan ‘PhysiCAL’ takımından Defne Karaoğlu, geliştirdikleri deney önerisi ve edindikleri başarı hakkında şunları paylaştı:
"Deney önerimiz, farklı hedef malzemelerin ve kalınlıklarının nötron verimini nasıl etkilediğini araştırarak nükleer parçalanmayı optimize etmeye odaklanıyor. Bu araştırma, radyoaktif atıkların azaltılması ve sürdürülebilir nötron kaynağı tasarımı için gelecekteki yöntemlere ışık tutabilir. CERN’de deneyimizi yürütmek üzere seçilmek muazzam bir duygu; hayallerimizin ötesinde. Bilimsel keşiflerin merkezinde, gözlemci olarak değil, katkıda bulunan olarak yer almak, hayatımızda şimdiye kadarki en anlamlı an."
Türkiye’den bir takım ilk kez yarışmayı kazanıyor
Bu yıl yarışmayı kazanan beş takımdan ikisi deneylerini CERN’de, diğer üç takım ise Almanya’daki DESY ve ELSA tesislerinde gerçekleştirecekler. BL4S ulusal irtibat sorumlusu İstinye Üniversitesinden Prof. Dr. Serkant Ali Çetin BL4S yarışmasının 2025 yılı çıktıları çerçevesinde şu tespitleri paylaştı:
"BL4S yarışması, uzun yıllardır dünya genelinde oluşturduğu heyecan ve gördüğü ilgi sebebiyle bu yıl Avrupa Fizik Topluluğu tarafından Yüksek Enerji ve Parçacık Fiziği alanında Tanıtım Ödülü’ne layık görüldü. Türkiye’den bir takımın ilk kez yarışmanın kazananları arasında yer alması da bu anlamlı yıla denk gelmiş oldu. Gençlerimizin bilime olan tutkusu ve azimli çabaları ile ilerleyen yıllarda bu başarıların artacağına olan inancım büyük."
Türkiye’nin bilimsel gelişiminde yeni bir adım
BL4S yarışmasını kazanan takımların İsviçre-CERN ve Almanya-ELSA tesislerinde yapacakları deneylerde lise öğrencilerine destek olacak uzmanlar da Türkiye’den seçildi. CERN-ATLAS Deneyi ulusal koordinatörü ve TENMAK-ATLAS projesi yürütücüsü olarak Türkiye’deki uzmanların CERN-ATLAS Deneyine katkı ve katılımlarını koordine eden İstinye Üniversitesi Yüksek Enerji ve Parçacık Fiziği Araştırma Grubu lideri Prof. Dr. Serkant Ali Çetin 2025 yılında BL4S uzmanı olarak görev yapacak iki kadın fizikçi hakkında da şu bilgileri verdi:
"Ulusal koordinasyonunu yürüttüğüm CERN-ATLAS deneyinde yaptıkları çalışmalarla edindikleri yetkinler sayesinde BL4S’de uzman fizikçi olarak seçilmiş olan Dr. Saime Gürbüz ve doktora öğrencisi Berare Göktürk de ülkemizde yetişmiş genç kadın fizikçiler olarak bizleri ayrıca gururlandırdılar. Bu yıl, hem BL4S’in kazananı olan liseli arkadaşlarımızla, hem de BL4S’in uzman fizikçisi olarak seçilen genç bilim insanlarımızla mutluluğumuz katlandı. Bu resim, Türkiye’nin potansiyelinin ne kadar güçlü olduğunun net bir göstergesidir."
