Yerel Haberler
Tunceli
Atık ahşaplar sanata dönüşüyor 18 Aralık 2025 Perşembe - 09:44:08 Tunceli’de lise öğrencileri, atık ahşapları tuval olarak kullanarak hem sanata yöneliyor hem de teknoloji ve diğer bağımlılıklardan uzaklaşıyor. Tunceli’nin Çemişgezek ilçesinde öğrenciler, sanal bağımlılık ve diğer zararlı alışkanlıklardan uzaklaşmak amacıyla resim sanatıyla buluşuyor. Çemişgezek Anadolu Lisesi’nde yürütülen etkinliklerde, kullanılmayan ahşap parçaları tuvale dönüştürülüyor. Öğrenciler, öğretmenleri Songül Deniz Ilık’ın rehberliğinde fırça ve boyalarla ahşap yüzeyler üzerinde duygu ve düşüncelerini resimlere yansıtıyor. Yaklaşık 15 öğrencinin katılım sağladığı çalışmalar, hem çevre bilincini artırıyor hem de gençlerin sosyal ve ruhsal gelişimine katkı sunuyor. Öğrencilerden Sudenaz Köroğlu, "Atık ahşapların sanata dönüştüğü bu çalışmamızda hem çevre bilincimizin daha çok arttığını hem de bağımlılıkla mücadelede etkili bir yöntem olduğunu söyleyebiliriz" dedi. "Resim çizmeye başladığımdan beri kendimi daha rahat, stres ve kaygıdan uzak hissediyorum" Resimle birlikte çevre bilincinin de oluştuğunu belirten Ilgın Özçelik, "Telefon ve bilgisayardan uzak kalmak günümüzde imkansız bir hale geldi. Bu yüzden telefon ve bilgisayardan uzaklaşmak için kendime bazı hobiler edinmek istiyordum. Bu da resim çizmek oldu. Resim çizmeyi sevdiğim için kendime bu hobiyi edindim. Bu şekilde telefon ve bilgisayardan uzaklaştım. Resim çizmeye başladığımdan beri kendimi daha rahat, stres ve kaygıdan uzak hissediyorum. Bu yüzden resmin hayatımda önemi büyüktür. Herkese resim çizmeyi tavsiye ediyorum" ifadelerini kullandı. "Bu tür etkinliklerle gençlerin ekran bağımlılık süresi azalıyor" Okul bünyesinde resim sanatını sevdiren Resim Öğretmeni Songül Deniz İlik ise "Türkiye Yüzyılı Maarif modelinde, üzerinde durulan konulardan biri de kaynakların etkili kullanımı ve sıfır atık ile geri dönüşümün önemine vurgu yapmaktadır. Burada yaptığımız etkinliklerde okulumuzda var olan atıkları en etkili şekilde kullanıp atık miktarını geri dönüşüm yoluyla tekrar kullanmaktır. Bunun yanında bu tür etkinliklerle gençlerin ekran bağımlılık süresi azalıyor, teknoloji bağımlılıkları azalıyor ve diğer zararlı alışkanlıklardan uzaklaşabiliyorlar. Resim çalışmaları sayesinde öğrencilerin hem el becerilerinin geliştiğini hem de sosyal etkileşimlerinin arttığını fark edebiliriz. Öğrencilerimiz geri dönüşüm ile sanatı bir araya getiriyor. Çevreye daha duyarlı, üretken ve estetik bakış açısına sahip bireyler yetiştirdiğimizi düşünüyorum" şeklinde konuştu.
Tunceli’de öğrencilere kooperatifçilik eğitimi verildi
17 Ekim 2025 Cuma - 15:52 Tunceli’de öğrencilere kooperatifçilik eğitimi verildi Tunceli’de, 2025 Yılı Uluslararası Kooperatifler Yılı kapsamında öğrencilere kooperatifçilik eğitimleri verildi. Birleşmiş Milletler tarafından "Kooperatifler Daha İyi Bir Dünya Kurar" sloganı ile 2025 yılı kooperatifçiliğin önemini vurgulamak, başarı hikâyelerini paylaşmak ve özellikle genç nesillere kooperatif bilincini aşılamak amacıyla Uluslararası Kooperatifler Yılı (UKY) olarak ilan edildi. Bu kapsamda Tunceli Ticaret İl Müdürlüğü tarafından il genelinde ilk ve ortaokullarda yaklaşık 450 öğrenciye kooperatifçilik eğitimleri verildi. Tunceli kent merkezinde 6, Çemişgezek ve Pertek ilçelerinde ise 4 okul olmak üzere toplam 10 okulda yaklaşık 450 öğrenciye eğitim verildi. Eğitimlerde öğrencilere; kooperatifçiliğin temel ilkeleri, dayanışma ve birlikte üretim kültürü, yerel kalkınmaya katkısı ve sürdürülebilir ekonomik yapıya sağladığı faydalar anlatıldı. Ayrıca program kapsamında kooperatifçiliği tanıtan kısa bir film gösterimi izletilerek öğrencilerin konuyu görsel olarak da pekiştirmeleri sağlandı. Tunceli Ticaret İl Müdürü Kayahan Topal, kooperatifçiliğin yalnızca ekonomik değil, aynı zamanda sosyal bir dayanışma modeli olduğunu belirterek, "Bakanlığımız tarafından 2025 yılının Uluslararası Kooperatifler Yılı ilan edilmesi nedeniyle, Bakanlığımızın ve Sayın Valimiz Şefik Aygöl’ün talimatları kapsamında geleceğimizin teminatı olan gençlerimize bu bilinci kazandırmak istedik. Eğitim çalışmalarımızı il genelinde tamamladık" dedi.
Reyhan tohuma bırakıldı, arılar bal üretti
17 Ekim 2025 Cuma - 12:14 Reyhan tohuma bırakıldı, arılar bal üretti Munzur Üniversitesi’nde yürütülen reyhan yetiştiriciliği çalışmaları kapsamında, tohuma bırakılan reyhanların eylül ayında çiçek açmasıyla arıların yeniden bal üretmeye başladığı tespit edildi. Munzur Üniversitesi, Tunceli’nin doğal üretim potansiyelini değerlendirmeye yönelik çalışmaları kapsamında yeni bir gözlemde bulundu. 2024 yılında Elazığ Orman Bölge Müdürlüğü ile yapılan protokol doğrultusunda, Tunceli’nin köylerinde yaşayan vatandaşlara ücretsiz reyhan fidanı dağıtımı planlanırken; bir yıldır üniversite kampüsünde, rektörlük konutunda ve Ovacık ilçesinde reyhan ekimi gerçekleştiriliyor. Yürütülen çalışmalar sırasında, tohuma bırakılan reyhanların çiçek açtığı dönemde arıların yeniden bal üretimi yaptığı belirlendi. "Tohuma bırakalım dedik, ancak çiçek açtı" Munzur Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Kenan Peker, "Munzur Üniversitesi Organik Tarım öğrencileri burada reyhan yetiştiriciliği ile uygulamalarını yapmaya çalışıyor. Reyhan normalde bu yörenin kültüründe olan bir ürün. Ancak onu farklı kılan özelliği, iklim şartlarına uygun, sulama, gübreleme, ilaçlama, toprak işleme yapmadan yetiştirilmesidir. Reyhan içeceği de çok tercih edilir oldu. Normalde tarlanın diğer kısmının hasadı yapılırken bu kısmın hasadı ağustos ayı sonunda yapılmadı. ‘Tohuma bırakalım’ dedik, ancak çiçek açtı. Çiçek açtığı zaman bir de baktık ki üzerinde bal arıları var. Tunceli arıcılık için çok büyük bir potansiyel barındırıyor. Pülümür, Ovacık derken hemen hemen tüm ilçelerde doğal bal üretimi yapılıyor. Ağustos ayının sonunda üretici bal hasadı yaptı" dedi. "İstiyoruz ki yörenin arı yetiştiricileri kampüsteki bu uygulamayı görsün" Prof. Dr. Peker, "Arılar şu anda kovanın içerisinde, kalan balı yiyor, dışarıda bir şey kalmadı. Oysa ki reyhan bu mevsimde tohuma bırakıldığı zaman çiçek açtığı için eylül ve ekim ayında da arılar buradan bal üretebiliyor. Bu bizim için enteresan bir gelişmeydi. İstiyoruz ki yörenin arı yetiştiricileri kampüsteki bu uygulamayı görsünler ve arıcılık yaptıkları yerde biz kendilerine yardımcı olalım, bu uygulamayı onlar da yapsınlar. Ağustos ayında bal hasadından sonra da arıların bir buçuk ay gibi bir süre reyhan çiçeğiyle beslenmesi söz konusu. Tesadüfen biz bunu tohuma bıraktık, çiçek açtığı zaman üzerine bir sürü bal arısı kondu. Ekim ayının ortasına geldik, normalde bal hasadı ağustosun sonunda yapıldı. Eylül, ekim, kasım aylarında arılar kovandaki balları yiyorlar ya da arıcılar şeker, şerbet veriyor. Dolayısıyla böyle bir uygulamayla buna gerek kalmıyor" şeklinde konuştu.
Reyhan tohuma bırakıldı, arılar bal üretti
17 Ekim 2025 Cuma - 12:13 Reyhan tohuma bırakıldı, arılar bal üretti Munzur Üniversitesi’nde yürütülen reyhan yetiştiriciliği çalışmaları kapsamında, tohuma bırakılan reyhanların eylül ayında çiçek açmasıyla arıların yeniden bal üretmeye başladığı tespit edildi. Munzur Üniversitesi, Tunceli’nin doğal üretim potansiyelini değerlendirmeye yönelik çalışmaları kapsamında yeni bir gözlemde bulundu. 2024 yılında Elazığ Orman Bölge Müdürlüğü ile yapılan protokol doğrultusunda, Tunceli’nin köylerinde yaşayan vatandaşlara ücretsiz reyhan fidanı dağıtımı planlanırken; bir yıldır üniversite kampüsünde, rektörlük konutunda ve Ovacık ilçesinde reyhan ekimi gerçekleştiriliyor. Yürütülen çalışmalar sırasında, tohuma bırakılan reyhanların çiçek açtığı dönemde arıların yeniden bal üretimi yaptığı belirlendi. "Tohuma bırakalım dedik, ancak çiçek açtı" Munzur Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Kenan Peker, "Munzur Üniversitesi Organik Tarım öğrencileri burada reyhan yetiştiriciliği ile uygulamalarını yapmaya çalışıyor. Reyhan normalde bu yörenin kültüründe olan bir ürün. Ancak onu farklı kılan özelliği, iklim şartlarına uygun, sulama, gübreleme, ilaçlama, toprak işleme yapmadan yetiştirilmesidir. Reyhan içeceği de çok tercih edilir oldu. Normalde tarlanın diğer kısmının hasadı yapılırken bu kısmın hasadı ağustos ayı sonunda yapılmadı. ‘Tohuma bırakalım’ dedik, ancak çiçek açtı. Çiçek açtığı zaman bir de baktık ki üzerinde bal arıları var. Tunceli arıcılık için çok büyük bir potansiyel barındırıyor. Pülümür, Ovacık derken hemen hemen tüm ilçelerde doğal bal üretimi yapılıyor. Ağustos ayının sonunda üretici bal hasadı yaptı" dedi. "İstiyoruz ki yörenin arı yetiştiricileri kampüsteki bu uygulamayı görsün" Prof. Dr. Peker, "Arılar şu anda kovanın içerisinde, kalan balı yiyor, dışarıda bir şey kalmadı. Oysa ki reyhan bu mevsimde tohuma bırakıldığı zaman çiçek açtığı için eylül ve ekim ayında da arılar buradan bal üretebiliyor. Bu bizim için enteresan bir gelişmeydi. İstiyoruz ki yörenin arı yetiştiricileri kampüsteki bu uygulamayı görsünler ve arıcılık yaptıkları yerde biz kendilerine yardımcı olalım, bu uygulamayı onlar da yapsınlar. Ağustos ayında bal hasadından sonra da arıların bir buçuk ay gibi bir süre reyhan çiçeğiyle beslenmesi söz konusu. Tesadüfen biz bunu tohuma bıraktık, çiçek açtığı zaman üzerine bir sürü bal arısı kondu. Ekim ayının ortasına geldik, normalde bal hasadı ağustosun sonunda yapıldı. Eylül, ekim, kasım aylarında arılar kovandaki balları yiyorlar ya da arıcılar şeker, şerbet veriyor. Dolayısıyla böyle bir uygulamayla buna gerek kalmıyor" şeklinde konuştu.
Tunceli’de asayiş kadın müdüre emanet
16 Ekim 2025 Perşembe - 17:13 Tunceli’de asayiş kadın müdüre emanet Tunceli İl Emniyet Müdürlüğü Asayiş Şube Müdürlüğü görevine Lale Semalettinkaraibleroğlu atandı. Vali Şefik Aygöl’ün imzasıyla 14 Ekim’de yapılan Emniyet Müdürlüğü atamalarıyla Tunceli İl Emniyet Müdürlüğü Asayiş Şube Müdürlüğüne ilk kez bir kadın müdür görevlendirildi. Asayiş Şube Müdürlüğü görevine atanan Lale Semalettinkaraibleroğlu, göreve başlamasının ardından personelle bir araya gelerek, çalışmalara ilişkin bilgi aldı. Erzurum, Antalya ve Ankara gibi büyük illerde asayiş birimlerinde uzun yıllar görev yapmış olan Semalettinkaraibleroğlu’nun göreve başlamasıyla birlikte kentte suç ve suçlularla mücadelede daha etkin ve kararlı adımların atılması hedefleniyor. Asayiş Şube Müdürü Lale Semalettinkaraibleroğlu, kentte huzur ve güven ortamının daha da güçlendirilmesi için ekip ruhuyla hareket edeceklerini belirterek, "Kadın elinin değdiği her yerde olduğu gibi biz de görevimizi azim, kararlılık ve vicdanla yapacağız" dedi. Vali Şefik Aygöl ise Asayiş Şube Müdürlüğü görevine bir kadın yöneticinin atanmasının yalnızca bir idari değişiklik olmadığını, aynı zamanda toplumda kadının gücünü ve kararlılığını yansıtan önemli bir adım olduğunu dile getirdi. Kadın yöneticilerin her alanda olduğu gibi emniyet teşkilatında da azimleri, disiplini ve fedakarlıklarıyla ön plana çıktıklarını belirten Vali Aygöl, "Asayiş gibi zorlu ve sorumluluğu yüksek bir birimde bir kadın yöneticimizin görev alması, hem emniyet teşkilatımız hem de ilimiz adına büyük bir gurur vesilesidir. Kadınlarımızın yöneticilik pozisyonlarında daha fazla yer alması, devletimizin vizyonunun ve güvenlik hizmetlerinde fırsat eşitliğine verdiği önemin en güzel göstergesidir" diye konuştu.
Tunceli’de meme kanseri  farkındalık çalışmaları sürüyor
16 Ekim 2025 Perşembe - 12:36 Tunceli’de meme kanseri farkındalık çalışmaları sürüyor Tunceli İl Sağlık Müdürlüğü ekipleri, il genelinde yürüttükleri saha çalışmalarıyla kadınları meme kanserinde erken tanının önemi konusunda bilgilendiriyor. Tunceli İl Sağlık Müdürlüğü tarafından il genelinde meme kanserine yönelik farkındalık çalışmaları yapılıyor. Bu kapsamda Sağlıklı Hayat Merkezi ve Toplum Sağlığı Merkezleri ekipleri sahada vatandaşlarla birebir görüşerek bilgilendirme ve farkındalık faaliyetlerini sürdürüyor. Tunceli Devlet Hastanesi’nde görev yapan Genel Cerrahi Uzmanı Op. Dr. Baran Demir, meme kanserinde erken tanının hayat kurtardığını vurguladı. Op. Dr. Baran Demir, "Meme kanseri, günümüzde akciğer kanserini geçerek dünyada en sık görülen kanser türü haline gelmiştir. Bu nedenle, hem hasta sağlığı açısından hem de sağlık sistemine getirdiği yük bakımından büyük önem taşımaktadır. En sık görülen kanser türlerinden biri olan meme kanserinde erken teşhis, hem hastanın sağlığı hem de sağlık sistemi açısından yükleri ve riskleri önemli ölçüde azaltmaktadır. Erken tanı için yapılabilecekler; 20 yaşından itibaren her ay kendi kendine meme muayenesi yapılmalıdır. Yılda bir kez, sağlık profesyonelleri tarafından klinik meme muayenesi gerçekleştirilmelidir. 40 yaşından itibaren ise iki yılda bir mamografi kontrolü yapılması gerekmektedir" dedi. Demir, "Bu uygulamaları neden yapıyoruz. Çünkü erken tanı sayesinde hastalığı erken evrede yakalayabiliyoruz. Bu da hem ileri evrede tedavinin zorlaşmaması hem de yapılacak cerrahi işlemlerin daha karmaşık hale gelmemesi açısından büyük önem taşımaktadır. Kendi kendine meme muayenesi, kişinin ayna karşısında dik pozisyonda memelerini muayene etmesiyle yapılır. Klinik meme muayenesi ise Toplum Sağlığı Merkezlerimizde, Sağlıklı Hayat Merkezlerimizde, Aile Sağlığı Merkezlerimizdeki sağlık profesyonelleri tarafından ya da genel cerrahi polikliniklerine başvurularak yapılabilmektedir. 40 yaşından sonra iki yılda bir mamografik değerlendirme gerekmektedir. Mamografi; Sağlıklı Hayat Merkezlerinde, genel cerrahi polikliniklerinde, ikinci veya üçüncü basamak hastanelerde çekilebilmektedir" ifadelerini kullandı.
Beşiktaş U17, Tunceli’de
15 Ekim 2025 Çarşamba - 19:16 Beşiktaş U17, Tunceli’de Beşiktaş U17 Takımı ‘Can Cana Tunceli’ etkinlikleri kapsamında Tunceli’de vatandaş ve öğrencilerle bir araya geldi. Tunceli, Vali ve Belediye Başkan Vekili Şefik Aygöl’ün girişimleriyle başlayan "Can Cana Tunceli" etkinlikleri kapsamında çeşitli görüntülere sahne oluyor. Bu kapsamda kente gelen Beşiktaş U17 Takımı’nın, Pertek Kalesi’nde gençlerle buluşmasıyla başlayan program, Tunceli Anadolu Lisesi ziyareti ve Hüseyin Güntaş Kütüphanesi’nde gerçekleştirilen söyleşi ile devam etti. Söz konusu söyleşide Tunceli Spor Lisesi öğrencilerinin sorularını yanıtlayan takım, söyleşinin ardından Atatürk Stadyumu’nda Dersimspor ile kardeşlik maçında karşılaştı. "Eğitime biz de çok önem veriyoruz" Futbol Akademisi Gençlik ve Teknik Sorumlusu Serdar Topraktepe, Hüseyin Güntaş Kütüphanesi’nde Spor Lisesi öğrencilerinden birinin "Üniversite sınavlarına hazırlanıyor musunuz? Futbol dışında bir mesleğiniz olup olmayacağını merak ediyorum?" sorusuna yanıt verdi. Teknik Sorumlu Topraktepe, "Okul çok önemli, bizim tesiste kalan 15, 16 tane futbolcumuz var. Tesiste kalmalarına rağmen, sabah servisle okula gidiyor, okulları 3’e kadar sürüyor, ondan sonra da idmana geliyorlar. Yani biz eğitimi hiçbir zaman bıraktırmıyoruz. Çünkü onların geleceğinde sporcu olmak, istatistik olarak yüksek rakamlarda değil. O yüzden gelecekteki hayatlarında da futbol olmasa da kendi ayakları üzerinde durabilecekleri şekilde eğitilmelerini istiyoruz. Bu yüzden eğitime biz de çok önem veriyoruz" dedi. Dersimspor-Beşiktaş U17 karşılaşmasında dostluk kazandı.
Çemişgezek’te  ‘Kadına Yönelik Şiddetle Mücadelede’ programı
15 Ekim 2025 Çarşamba - 15:25 Çemişgezek’te ‘Kadına Yönelik Şiddetle Mücadelede’ programı Tunceli’nin Çemişgezek ilçesinde ‘Kadına Yönelik Şiddetle Mücadelede’ programı düzenlendi. Tunceli’nin Çemişgezek ilçesinde, kadına yönelik şiddetle mücadeleye dikkat çekmek ve aile içi iletişimin önemine vurgu yapmak amacıyla kapsamlı bir farkındalık programı gerçekleştirildi. Çemişgezek Kaymakamı Levent Küçük’ün katılımıyla düzenlenen program, Tunceli İl Jandarma Komutanlığı, Çemişgezek İlçe Jandarma Komutanlığı ve Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü iş birliğiyle hayata geçirildi.Etkinlikte; kadına yönelik şiddetin önlenmesi kapsamında jandarma birimlerince yürütülen çalışmalar, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın destek mekanizmaları ve aile içi iletişimin önemi konularında bilgilendirici sunumlar ve söyleşiler yapıldı. Kaymakam Levent Küçük, kadına yönelik şiddetle mücadelenin yalnızca kurumların değil, toplumun tüm kesimlerinin ortak sorumluluğu olduğunu vurguladı. Küçük, "Kadına yönelik şiddetin önlenmesi, yalnızca kurumların değil, tüm toplumun ortak sorumluluğudur. Bu bilinçle farkındalık çalışmalarımızı kararlılıkla sürdüreceğiz. Toplumda farkındalık oluşturmak, güçlü aile yapısını korumak ve sağlıklı iletişimi yaygınlaştırmak için çaba göstermeliyiz" ifadelerini kullandı. Program, katılımcıların sorularının yanıtlanması ve farkındalık materyallerinin dağıtılmasıyla sona erdi.
‘81 İlde 81 Orman’ projesi Tunceli ile devam ediyor
13 Ekim 2025 Pazartesi - 16:08 ‘81 İlde 81 Orman’ projesi Tunceli ile devam ediyor Türkiye İş Bankası, Orman Genel Müdürlüğü ve TEMA Vakfı iş birliğiyle yeniden başlatılan ‘81 İlde 81 Orman’ projesinin yeni durağı Tunceli’de 10 bin fidan toprakla buluşuyor. Toprağı koruyan, su varlıklarını besleyen, havayı temizleyen ve sayısız canlıya ev sahipliği yapan ormanlar, ekosistemin kritik bir parçası. Bu yüzden küresel ısınmaya bağlı iklim değişikliği, orman yangınları, kontrolsüz kentleşme ve insan faaliyetleri gibi nedenlerle zarar gören ormanları ve doğayı korumaya; yaşanabilir bir geleceğe katkı sunmaya yönelik her çaba çok kıymetli. Türkiye İş Bankası, Orman Genel Müdürlüğü ve TEMA Vakfı iş birliğiyle ilk olarak 2008-2017 yılları arasında gerçekleştirilen 81 İlde 81 Orman projesi, 2024’te yeniden hayata geçirildi. Bankanın ikinci yüzyılının ilk yılında da devam eden projeyle bugüne kadar 15 ilde dikim törenleri gerçekleşti. 81 ilin tamamında yeni fidanları toprakla buluşturmayı amaçlayan proje ile 5 yıl içinde toplam 2,2 milyon fidan dikilecek ve sonraki üç yıl boyunca ağaçlandırma sahalarının düzenli bakımları yapılacak. 2025 sonbahar sezonundaki dikim törenlerinden ikincisinin gerçekleştiği Tunceli’de tören, Hozat ilçesine bağlı Çaytaşı köyünde düzenlendi. Törene Hozat Kaymakamı Yasin Gürkan, Hozat Belediye Başkanı Aydın Kaya, Hozat İlçe Millî Eğitim Müdürü Murat Kaflı, Tunceli Orman İşletme Müdürü Özcan Yüksel, Tunceli Ağaçlandırma ve Toprak Muhafaza Şefi Umut Kiraz, Türkiye İş Bankası Tunceli Şube Müdürü Mahir Kılıç, TEMA Vakfı Tunceli İl Temsilcisi Erhan Fırat’ın yanı sıra Tuncelili öğrenciler ve bölge halkı katıldı. Tunceli’de 10 bin fidan toprakla buluşacak ‘81 İlde 81 Orman’ projesiyle yüzde 35’i ormanlık alanlardan oluşan Tunceli’nin Hozat ilçesine bağlı Çaytaşı köyünde yer alan 10 hektarlık alanda 10 bin fidan toprakla buluştu. Projenin 2008-2017 yılları arasında gerçekleşen ilk aşamasında, 2012 yılında Tunceli merkeze bağlı Rostan mevkiinde yapılan dikimlerde 7 bin fidan toprakla buluşmuştu. Düzenli bakımı yapılan bu alanda zamanla çeşitli canlı türleriyle ekosistem gelişmeye başladı.